Với việc đổi tên phố, tên đường, Hàng Bột thành Tôn Đức Thắng, Hàng Lọng thành Nam Bộ, rồi Lê Duẩn, Cột Cờ thành Điện Biên Phủ . . . là bằng chứng về tầm vóc chính trị, văn hoá nhỏ bé, thấp kém, hồn Việt Nam trống rỗng của những người quản lí hành chính, tổ chức đời sống, điều hành hoạt động xã hội Hà Nội hôm nay, không đủ tầm, không xứng đáng là những người chủ kinh kì lịch sử Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội.

Chưa có ý thức cá nhân, chưa biết đến quyền con người, cả hệ thống quyền lực nhà nước tỉnh Yên Bái đã biến việc nhỏ nhặt thường tình về giáo dục nhận thức trong nhà trường thành sự việc hình sự ngoài xã hội rồi bạo lực công cụ nhà nước, bạo lực dư luận xã hội tới tấp trút xuống truy bức một tuổi trẻ trung thực và tài năng. Những nhân cách trung thực, những tầm vóc tài năng ở trong nước bị vùi dập, bị nhấn chìm đành ngậm ngùi lưu vong ra nước ngoài. Đất nước đã, đang và còn dai dẳng chảy máu chất xám.

Lòng tin lầm lạc của ông đã chỉ ra trí tuệ hạn hẹp, sự minh mẫn thiếu vắng và tài năng khiêm nhường của ông. Trí tuệ hạn hẹp và tài năng khiêm nhường như vậy mà ông lại có quyền lực tột đỉnh dẫn dắt muôn dân, có tầm ảnh hưởng bao trùm cả đất nước. Đó cũng là một đại bi kịch. Bi kịch của ông không phải chỉ là bị kịch cá nhân. Là người đứng đầu bộ máy quyền lực nhà nước, chịu trách nhiệm lịch sử dẫn dắt cả đất nước, cả dân tộc, bi kịch của ông cũng là bi kịch của cả đất nước Việt Nam oan nghiệt, bi kịch của cả dân tộc Việt Nam khốn khổ.

Thay quyền lực hành chính của chính quyền, thay luật pháp nhà nước của toà án, công an đã dập tắt tức tưởi tiếng kêu cầu công lí của người dân thôn Hoành, đã kết liễu thê thảm sự khiếu nại dân sự hợp pháp của người dân thôn Hoành bằng sức mạnh bạo lực nhà nước, bằng máu dân. Bóng dáng công an, bóng dáng công cụ bạo lực nhà nước có mặt rộng rãi trong cuộc sống yên hàn, trong cả đời sống tình cảm con người làm cho không khí xã hội nặng nề, đi ngược với xu thế xã hội loài người đang mạnh mẽ dân sự hoá chính quyền nhà nước và dân chủ hoá đời sống xã hội.

Nhà nước cách mang vô sản cần có lịch sử báo chí cách mạng liền lấy ngày ra đời ấn phẩm thủ công có tên Thanh Niên làm ngày ra đời báo chí cách mạng. Nguyễn Ái Quốc đã khai sinh ra nhà nước cách mạng Việt Nam thì báo chí cách mạng Việt Nam cũng do Nguyễn Ái Quốc khai sinh ra là một bảo đảm chính trị vững chắc hơn cả sự thật lịch sử! Nhưng đó chỉ là ý chí của nhà nước cách mạng, không phải sự thật của lịch sử báo chí Việt Nam.

Đưa bản mặt tội phạm lên đài cao chiến thắng của nhân dân, của lịch sự là sự ngạo mạn của quyền lực nhất thời coi thường nhân dân, khinh bỉ lịch sử, coi thường và khinh bỉ những giá trị vĩnh hằng. Đưa một tội phạm lớn với nhân dân đã bị thực tế cuộc sống đào thải lên đài cao chiến công của nhân dân là lại dung túng cho một nhân cách thấp hèn ăn mày chiến công của nhân dân.

Vừa ngồi vào ghế bộ trưởng bộ Nội Vụ, bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà liền thể hiện quyền lực hành chính, trình Quốc Hội dự thảo sắp xếp lại đơn vị hành chính quốc gia triệt để hơn những lần chia tách, sát nhập đơn vị hành chính quốc gia trước đây, đã làm lu mờ lịch sử, mất mát hồn dân gian nhiều mảnh đất đầy bản sắc folklore quí giá. Trước đây chỉ chia tách sát nhập cấp tinh cả nước và một số huyện. Nay chia tách sát nhập tới quận, huyện, phường, xã. Tổ chức hành chính quốc gia lại bắt đầu một chu kì biến động cơ học về tổ chức đơn vị hành chính quốc gia và bất ổn sâu xa trong đời sống tình cảm của người dân với mảnh đất quê hương.

Khi giám đốc công an Hải Phòng, đại tá Đỗ Hữu Ca chỉ huy lực lượng cảnh sát trang bị vũ khí hiện đại xả đạn vào gia đình người nông dân Đoàn Văn Vươn là khi gia đình nông dân Đoàn Văn Vươn còn đang khiếu kiện, nhờ luật pháp bảo vệ quyền lợi chính đáng. Toà án chưa xét xử. Gia đình Đoàn Văn Vươn vẫn là những nông dân lương thiện, những người lao động chân chính có công mở cõi với đất nước và có công bằng lao động chính đáng làm ra của cải vật chất cho xã hội. Chỉ huy công an xả đạn bắn vào người dân lương thiện, bắn vào cuộc sống bình yên, đại tá Đỗ Hữu Ca, giám đốc công an Hải Phòng cũng xả đạn bắn vào luật pháp, xả đạn bắn vào nhà nước pháp quyễn xã hội chủ nghĩa.

Dắt xe đạp len lách qua những gánh hàng rau của cái chợ cóc tự phát vỉa hè phố Yết Kiêu, tôi lại lên những bậc cầu thang đổ ra góc phố. Vẫn cánh cửa gỗ cũ kĩ. Vẫn bà Băng, người bạn đời chia sẻ mọi hoạn nạn với Văn Cao ra mở cửa. Vẫn bức tượng chân dung do nhà điêu khắc Phạm Văn Hạng ở Đà Nẵng tạc tặng ông đặt trên chiếc đàn piano cũ. Ở phòng khách lần này có một cái mới là thêm bức ảnh đẹp do Lê Quang Châu chụp Văn Cao ngồi bên đàn với bình hoa cúc vàng đến ngẩn ngơ. Tôi chợt nhận ra màu vàng của hoa cúc mùa thu sao đồng điệu với Văn Cao đến thế.

Sau câu chuyện của Nguyễn Ánh, tôi đã có dịp gặp Văn Cao. Khi ấy tên tuổi ông đã lại được nhiều tờ báo nhắc đến với sự trân trọng, ngưỡng mộ. Những đêm nhạc Văn Cao lại được liên tiếp tổ chức tưng bừng ở Hà Nội, Hải Phòng và ở cả thành phố phương Nam nơi tôi sống. Ông xuất hiện ở đâu cũng được chào đón nồng nhiệt. Nhưng gặp ông tôi vẫn thấy một Văn Cao dung dị, cởi mở nhưng khắc khổ, ưu tư, như thảng thốt, như đang mang một tâm trạng đầy khắc khoải. Sự khắc khoải về một cuộc sống đầy tai ương, bất trắc. Nghe nhạc Văn Cao, tôi cũng nhận ra sự khắc khoải ấy. Sư khắc khoải về cái đẹp.