Bên ngoài hoàng cung là khu vườn rộng, cành lá xanh tươi, những trái cây vàng óng ánh và những đóa hoa đỏ rực không ngừng lay động. Mặt đáy biển toàn là cát mịn, xanh lấp lánh như màu diêm sinh. Mọi vật như tắm mình trong một màu xanh biếc. Bạn có thể tưởng như đang ở trên vòm cao tít của bầu trời, phía trên và dưới mình chỉ là trời xanh chứ không phải đang ở dưới đáy biển sâu. Những khi bình lặng, bạn có thể nhìn xuyên qua màn nước thấy mặt trời rực rỡ như một bông hoa đỏ tía. mermaid-nguoica-thuyteMỗi nàng công chúa có một mảnh vườn nhỏ của riêng mình để trồng những cây hoa theo ý thích. Có nàng thích cắt xén cây theo hình con cá voi, có nàng tỉa hình mỹ nhân ngư; nàng út thì làm theo hình mặt trời và nàng chỉ trồng toàn hoa hồng đỏ.

Một ông lớn tuổi người Việt lái xe quờ quạng sao đó nên bị cảnh sát hụ còi phải tấp vào lề. Nếu người cảnh sát hỏi theo cách đơn giản “Do you drink and drive?” (Ông có uống [rượu] khi lái xe không?) thì câu trả lời sẽ rất đơn giản “No, I don’t” (Không, tôi không uống [rượu] khi lái xe) Nhưng nếu anh cảnh sát hỏi theo cách phủ định (người Mỹ cũng thường hỏi cách này): “Don’t you drink and drive?” hay “You don’t drink and drive, do you?” thì có xác suất khá cao người Việt Nam sẽ trả lời “YES” để xác nhận rằng mình không uống rượu khi lái xe.

“Ngữ cảnh là tất cả những gì có liên quan đến việc tạo lập và hiểu câu nói, bao gồm văn cảnh và tình huống giao tiếp,” hoặc “Ngữ cảnh là bối cảnh ngôn ngữ mà ở đó sản phẩm ngôn ngữ (văn bản) được tao ra trong hoạt động giao tiếp, đồng thời là bối cảnh cần dựa vào để lĩnh hội thấu đáo sản phẩm ngôn ngữ đó,” hoặc “Ngữ cảnh là toàn bộ nói chung những đơn vị đứng trước và đứng sau một đơn vị ngôn ngữ đang xét, quy định ý nghĩa và giá trị cụ thể của đơn vị ngôn ngữ đó trong chuỗi lời nói.”

Trong bài “Cách Dùng các Dấu Căn Bản trong Câu Văn” (trong cuốn Chuyện Dài Chữ Nghĩa), ở trang 66 và 67, chúng tôi có đưa ra vài thí dụ trong đó có đặt dấu phẩy (,) đứng trước liên từ “và.” dauphayTuần vừa qua, chúng tôi nhận một email của cụ PL - một nhà giáo lão thành - tỏ sự bất đồng và cho rằng chúng tôi sai về văn phạm. Theo cụ, không có trường hợp các dấu phẩy đi trước các liên tự. Vì theo sự hiểu biết thông thường liên từ là chữ để nối thì thêm dấu phẩy vào là nghịch lý!

Sự khác biệt các âm sắc của giọng nói là điều không thể tránh khỏi và cũng không thể bàn cãi. Người miền Nam hay Trung cũng xuất phát từ miền Bắc di dân theo thăng trầm lịch sử. Họ thay đổi giọng nói qua hàng trăm năm do kết quả một quá trình sinh sống trên một miền đất nước mới, ảnh hưởng bởi khí hậu, phong thổ, nguồn nước, và cũng ảnh hưởng bởi dân bản địa như Chàm, Miên… Chúng ta nên tôn trọng sự khác biệt này mà không thể tìm cách đặt ra một tiêu chuẩn chung cho cả nước. Vấn đề ở đây là cố gắng để khi viết ra chữ, thì không vì các phát âm lệch đi mà viết theo cách lệnh đó. Phải viết thật đúng như những chữ đã có trong ngôn ngữ Việt Nam mà các nhà làm tự điển đã dày công góp nhặt và biên soạn.

Chúng tôi biết ý của tác giả là muốn các con thay ông ta lo việc hương khói cho ông bà; tức là các việc nhang đèn cúng giỗ, chạp mả. Trong tự điển Việt Nam còn có chữ “hương hoả” cũng có dịch như hương lửa, nhưng lại có ý khác. Đó là các di sản - thường là một mảnh ruộng tốt nhất – ông bà để lại cho con cháu để khai thác hay cho tá điền canh tác rồi dùng hoa lợi cho các công việc cúng gỗ trong đại gia đình. Tục lệ này xảy ra ở miền quê, nơi làng mạc gốc của dòng họ. Còn hai chữ “hương lửa” thì lại có nghĩa là tình cảm gắn bó nồng nàn giữa vợ chồng khi chung sống với nhau. Ca dao có câu: “Phải duyên hương lửa cùng nhau.”

Chúng tôi phải lên tiếng để lấy lại danh dự cho người lính VNCH, dù đôi khi phải nói thẳng những điều có thể mất lòng các bạn Mỹ có sự hiểu biết trung thực. Như như Chúa Jesus từng nói khi một đám đông đòi ném đá một phụ nữ phạm trọng tội ngoại tình: “Ai là người chưa hề phạm tội thì hãy ném đá người đàn bà này.” (Let him who is without sin among you be the first to cast a stone at her. New Testament, Book of John 8.7). Chúng tôi cũng muốn nhắn tới các anh Mỹ tự tôn, đầy óc kỳ thị rằng: “Nếu anh chưa hề ra nếm mùi chiến trường, anh hãy câm mồm lại vì anh không đủ tư cách để phê phán chúng tôi.”

Chúng tôi may mắn được ở chung một căn nhà giam tuy khác đội. Tôi nằm dãy đối diện anh. Mỗi chiều, sau khi từ khu lao động trở về, chúng tôi thường trò chuyện, có khi cùng ăn chung với nhau trên cái sàn xi măng của anh ở tầng trên. Anh đến trại cùng nhóm với Linh Mục Nguyễn Văn Vàng bị bắt vào năm 1978 với tội danh tham gia các tổ chức Chống Cộng. Nhóm này có vài trăm tu sĩ gần 400 tu sĩ thuộc 5 dòng tại Thủ Đức là Dòng Chúa Cứu Thế, Đa Minh, Phước Sơn, La San, và Salesiên Don Bosco. Họ bị nhốt rải rác khắp các trại.

Mở đầu bài diễn văn lúc 2:30 (CT) ngày 31 tháng 8 ở Bạch Cung, ông Biden ca ngợi việc di tản hơn 114 ngàn người là một thành công vượt bực (extraordinary success) mà chưa hề có nước nào trên thế giới có khả năng thực hiện. Thời giờ còn lại, ông biện bạch việc Hoa Kỳ phải chấm dứt can thiệp quân sự để khỏi hao tốn xương máu con em và tài nguyên đất nước. Ông khoe rằng ông thực hiện được lời đã hứa khi tranh cử là chấm dứt chiến tranh ở Afghanistan. Có ba lần, ông đổ trách nhiệm lên cựu Tổng Thống Donald Trump về việc ông Trump hứa hẹn rút quân vào tháng 5 năm nay, mà ông Biden còn kéo dài đến cuối tháng 8. Ông còn hân hoan khoe rằng từ nay, sẽ là giai đoạn hoà bình. Chúng ta sẽ không phải dự cuộc chiến nào!

Có đến hàng ngàn quân nhân Mỹ và đồng minh, 10,000 công dân Mỹ đang làm việc ở Afghanistan, bên cạnh hàng chục ngàn người địa phương cộng tác với Hoa Kỳ trong 20 năm qua. Sinh mạng họ đã không được Joe Biden coi ngó đến. Dù đã được các giới quân sự cho những ý kiến, Joe Biden và Kamala Harris đã bỏ ngoài tai mà tự ý cho rút quân một cách bất ngờ. Phiến quân Hồi Giáo Taliban chỉ trong vòng một tuần đã chiếm hết các thành phố, tỉnh lị quanh thủ đô Kabul. Mờ sáng Chủ Nhật 15 tháng 8, họ tràn vào thủ đô, chiếm dinh Tổng Thống và các cơ sở hành chính, căn cứ quân sự kể cả căn cứ Không Quân lớn nhất Bagram. Chỉ chừa lại phi trường Quốc tế Kabul là nơi mà nhân viên toà Đại sứ Mỹ và các nước đồng minh di tản vào chờ được không vận ra khỏi Afghanistan. Tin mới nhất cho hay quân Taliban đã phong tỏa phi trường này, và Biden cho gửi thêm 5000 quân tăng cường để bảo vệ sự di tản.