Hãy đến ý một chút đến những thay đổi về tâm tư, tình cảm của các em, đánh giá những việc làm, những hành vi của các em bạn sẽ thấy các em đang có những băn khoăn, những suy nghĩ thầm kín không muốn nói ra. Chính những sự thay đổi trong cơ thể, trong tâm hồn đã làm xáo trộn cuộc sống thời thơ ấu đang yên ổn, khiến các em phải suy nghĩ. Chúng đang ngỡ ngàng trước những sự thay đổi mới mẻ, cha mẹ phải là người hướng dẫn tận tình và khéo léo để các em tiếp nhận những cái mới dễ dàng hơn.

Để giúp con cái tiến bộ, cha mẹ cũng cần phải tin tưởng vào con cái mình. Tuyệt đối đừng mắng nhiếc chúng là đồ ngu độn, xấu xa, đừng đay trì con cái, đừng đem con cái so sánh với đứa trẻ khác để ỉ ôi, mắng nhiếc con cái. Khi trẻ mắc sai lầm, cha mẹ nhẫn nại nhẹ nhàng giải thích cho trẻ thế nào là đúng, là sai và giúp chúng sửa chữa sai lầm, thể hiện cho con biết cha mẹ tin rằng con sẽ tiến bộ. Có như vậy chúng mới có thể thực sự tự tin vào mình trong học tập cũng như trong cách đối xử với người khác. Cần phải tin tưởng vào con, tôn trọng ý kiến của con.

Tiền đã làm cho nhiều người mờ mắt bởi “có tiền mua tiên cũng được”, họ lao đầu vào ma lực của lối sống gấp, ngang tàng, phá phách. Trong số này có những thanh niên “sướng từ trong trứng sướng ra” được cha mẹ nuông chiều hết mức, muốn gì có nấy. Không có sự quan tâm giáo dục đúng mức của cha mẹ, lại sẵn tiền bạc họ ngày đêm lăn lộn trong các quán bar, quán karaoke, vũ trường. Họ trở thành những con mồi ngon cho bọn ma cô, dắt mối đưa đến chiếu bạc, gái điếm, nghiện ngập và bế tắc không lối thoát.

Thời kỳ dậy thì là thời kỳ manh nha giới tính, nên có những biểu hiện đặc biệt nhạy cảm về “tính”. Sự phát dục tâm lý giới tính thời kỳ này thường phải qua ba giai đoạn, đó là: thời kỳ phân cảm giới tính mà xa lánh người khác giới; thời kỳ cảm tình với người khác giới và thời kỳ luyến ái lãng mạn. Khi ở vào thời kỳ xa lánh người khác giới, rất nhạy cảm với sự khác biệt giới tính. Họ xa lánh nhau, có thái độ lạnh nhạt với đối phương. Thậm chí thời tuổi nhỏ chơi rất thân với nhau, nhưng đến giai đoạn này, họ không còn chơi với nhau vô tư như trước, mà đã biết ý tứ mình nam, là nữ, có sự khác biệt về giới tính thì phải giữ gìn, “nam nữ thụ thụ bất thân”.

Tục ngữ và ca dao Việt Nam luôn có rất nhiều câu nói về mèo nhưng ẩn dụ sang người, ca ngợi cũng có mà chê bai mèo rất ý nghĩa: Mèo con bắt chuột cống: ý nói người tuổi trẻ tài cao, làm vượt khả năng mình Mèo đen hay trắng, mèo nào cũng được, miễn là bắt được chuột: ý nói chỉ cần hiệu quả công việc không nên để ý soi mói về hình thức. Buộc cổ mèo, treo cổ chó: ám chỉ kẻ hà tiện, có tính bủn xỉn. Không biết mèo nào cắn mỉu nào: ý nói mỗi người đều có sở trường riêng, chưa chắc ai đã hơn ai. Đá mèo quèo chó: ý nói sự tức giận dồn nén vào người khác một cách vô lối, giống như câu ‘giận cá chém thớt’.

Trong giai đoạn cuối của tuổi dậy thì, nhu cầu quan hệ tình cảm với người khác giới tính khá mạnh mẽ. Lúc này, sự giáo dục đúng đắn, dìu dắt của cha mẹ là rất cần thiết. Điều quan trọng là cha mẹ phải có một sự giám sát và chỉ đạo một cách thông minh, nghiêm túc mà vẫn tôn trọng sự phát triển tự nhiên của tâm sinh lý đặc trưng ở lứa tuổi con mình. Chính cha mẹ có một nhiệm vụ vô hình nặng nề là dạy con mình biết yêu và yêu đúng cách. Cần xây dựng cho con một chuẩn mực tình yêu từ tình yêu của cha mẹ với con cái.

Hãy để con được nói lên suy nghĩ của mình khi có cơ hội và cha mẹ hãy lắng nghe con nói. Phần đông cha mẹ chỉ chú ý răn dạy con, mà ít khi lắng nghe ý kiến của con. Trong gia đình, thường là cha mẹ nói con phải nghe theo, chứ ít khi cha mẹ chịu nghe con nói. Đó là một thiếu sót lớn. Biết chịu khó nghe, nhiều khi rất khó nghe, nhưng phải cố gắng lắng nghe hết câu chuyện của con, ý kiến của con. Như vậy thì mới có thể yêu con, hiểu con và dạy con một cách tốt đẹp. Đây cũng là cách để cha mẹ hạn chế đáng kể sự bất đồng, va chạm với con cái. Bạn nên nhớ rằng, cách phát biểu của cha mẹ sẽ quyết định phản ứng của con cái.

Đừng sợ con bạn bị bẩn hoặc bị ướt, hãy cho bé tham gia vào việc giặt quần áo hoặc đồ chơi của bé. Bạn hãy cho bé giặt một chiếc khăn tay nhỏ, một đồ vật mà bé thích chơi. Khi bé hoàn thành được một công việc, bé sẽ rất tự hào. Cha mẹ nên khen ngợi mặt tích cực bằng những câu nói tình cảm nhẹ nhàng: “Con xếp đồ chơi thật gọn gàng, con giỏi quá, cám ơn con nhé”. Lời khen đó sẽ giúp trẻ tự tin và vui vẻ hơn, từ đó khuyến khích trẻ chăm chỉ hơn.

Giáo dục ý thức biết quan tâm đến người khác cho con trẻ không cần phải ở đâu xa xôi, mà ngay từ trong mối quan hệ gia đình, mọi người yêu thương nhau, hòa thuận, luôn quan tâm đến nhau thì trẻ sẽ biết quan tâm đến người khác. Nếu trẻ sống thiếu tình thương, thiếu sự quan tâm của người thân thì trẻ khi lớn lên cũng không biết và không muốn quan tâm đến ai cả. Cha mẹ cần uốn nắn cho trẻ ngay từ nhỏ, uốn nắn từ những việc nhỏ nhất, liên tục để mắt đến sự hình thành thói quen quan tâm đến người khác của trẻ.

Ham mê đọc sách cũng là một trong những biểu hiện của sự ham học hỏi. Nhưng không nên để các em quá lạm dụng vào việc này, mất quá nhiều thời gian sẽ ảnh hưởng đến việc học tập của các em. Nhiều khi cha mẹ không thật chú ý đến điều này, cho nên nhiều em đã ham mê đọc truyện tranh hơn cả học bài. Truyện tranh là thể loại mà hầu hết tuổi thiếu nhi rất ham thích, nhưng chỉ cho các em được phép đọc vào thời gian rảnh rỗi. Còn thời gian học bài thì tuyệt đối không được đọc sách truyện. Hãy coi việc đọc truyện tranh là một phần thưởng giải trí cho các em sau khi đã hoàn thành tốt bài vở ở lớp.