Giờ đây, đọc lại cuốn sách mình mê mẩn suốt một thời tuổi trẻ đói khát, tôi chỉ muốn cười phá lên. Cười nội dung cuốn sách thì ít, cười chính bản thân mình thì nhiều. Nhưng tôi cũng nhận ra THIÊN TÀI của các tác giả, khi mọi nhận định, phân tích, đánh giá, tiên đoán sẽ đúng gần hết, NẾU HIỂU NGƯỢC LẠI. Tôi nhớ cuốn sách mình đọc hồi trẻ, dày khoảng 48 trang, in ty-po. Giờ đây nhờ công nghệ thông tin, tôi đếm được có tới 44 lần các tác giả sử dụng từ XÓA BỎ. Tóm lại, tinh thần toát lên từ Tuyên ngôn là XÓA BỎ.

Kỉ niệm thật sự, cực kỳ hiếm hoi giữa Nguyễn Huy Thiệp và tôi, thì lại dậy lên chút mùi cay đắng. Đó là khi tôi nhận được bản thảo tiểu thuyết “Tuổi hai mươi yêu dấu” của ông. Hồi đó, bất cứ điều gì Nguyễn Huy Thiệp viết ra, cũng là vàng mười, luôn sẵn sàng trở thành sự kiện truyền thông. Vì thế, không khó hiểu khi tôi mang “Tuổi hai mươi yêu dấu” về nhà và đọc ngấu nghiến, hình như chỉ trong một đêm, phần do tò mò, phần vì nó cũng ngắn. Hôm sau tôi đem lên trình Tổng biên tập Nguyễn Khắc Trường.

Niềm an ủi lớn nhất với tất cả chúng tôi là tình yêu, sự biết ơn, niềm tôn kính của người dân nơi đây dành cho các tiền nhân, vẫn bền bỉ, dù âm thầm, cùng năm tháng. Lịch sử sẽ không quên ai, (bởi thế mà lịch sử luôn có giá và cần thiết), cho dù thời gian, sự quên lãng nhất thời đôi khi nghiệt ngã, tàn nhẫn đến đáng sợ. Thêm một tin vui lớn là sau nhiều nỗ lực của giới sử học, văn nhân cả nước và nhất là của các lãnh đạo, trí thức địa phương; sau rất nhiều băn khoăn, e ngại thì tới đây sẽ có một doanh nghiệp, ông chủ là người Cẩm Giàng, bắt tay xây dựng khu tưởng niệm thành công viên Tự lực văn đoàn. Dự kiến khoảng nửa đầu năm 2023 công viên lịch sử đó hoàn thành.

Đúng lúc đó Chính trị viên tiểu đoàn đi qua nghe được, lập tức mắng cho một trận. Tôi bảo đó là thơ Tố Hữu, phó chủ tịch Hội đồng bộ trưởng đương nhiệm. Chính viên, một người có thể mua bằng một bao thuốc đầu lọc, gần như thét lên: “Phấn đấu thành nhà văn nhà báo mà trình độ chính trị như cứt thế à? Khi đảng cần ca ngợi thì phải ca ngợi, vì khi đó nó là bạn. Còn giờ nó là thù, thì phải chửi, phải làm nhục nó càng nhiều càng tốt. Ngay lúc này mà cậu thử đọc câu “Bác Hồ ta đó chính là bác Mao” xem, tôi thề sẽ tống giam cậu vào hầm”.

Khi chưa vào tù vì đút túi ba triệu Mỹ kim tiền hối lộ (thiên hạ còn lâu mới tin chỉ có ba triệu), ông Nguyễn Bắc Son, với vẻ mặt của một cán bộ hết lòng phụng sự tổ quốc, đã đăng đàn nghiêm khắc cảnh báo những kẻ lên mạng xã hội nói xấu lãnh đạo (trong đó có ông) và đòi trừng trị nghiêm khắc những kẻ như vậy. Rồi thiên hạ cũng được thấy, tại thời điểm ông phát biểu những lời đe dọa ấy, ông đã xấu và đáng kinh tởm đến mức không ngôn từ nào diễn tả nổi một phần sự nhơ nhuốc của ông.

Cuộc chia rẽ dân tộc là một thực tế lịch sử, không ai mong muốn và không thể né tránh. Nhưng đã đến lúc người Việt hãy biết thương người Việt thay vì trách móc, kết tội, mạt sát nhau. Bởi vì, tất thảy chúng ta, xét về mặt nào đó, đều góp công góp sức để tạo ra cái lịch sử đau thương ấy. Giờ đây, ngay cả khi không can dự, thì các nhà văn vẫn nên chịu trách nhiệm chính về sự chia rẽ dân tộc, chứ không phải ai khác. Và hãy tạo cơ hội để văn học trở thành thứ thần dược, hàn gắn, làm liền sẹo tốt nhất, nhanh nhất cho mọi vết thương tinh thần.

Và hóa ra là lời nhắc của các bậc hiền nhân chưa bao giờ thừa. Mỗi sự kiện đau thương như vụ Cải cách ruộng đất, như vụ Cải tạo tư bản miền Nam trước kia và mới đây là vụ Đoàn Văn Vươn, vụ Ecopak, Dương Nội, Đồng Tâm… sẽ rất cần phải được tái hiện đi tái hiện lại. Cần phải nói về nó ngày này sang tháng khác, để không một ai được lơ là với cái ác, mới hy vọng nó không lặp lại. Công việc này cần nhiều người tham gia, nhưng đặc biệt trao cho các nhà văn.

Lời tác giả : Nếu ai đọc truyện ngắn này đều sẽ nghĩ tác giả của nó lấy cảm hứng sát sạt từ câu nói đang rất nổi tiếng của Tổng bí thư khi ông phát biểu trước cử tri về chống tham nhũng: “Đánh con chuột đừng để vỡ bình”. Nhưng hóa ra tác giả viết nó từ ...

Chỉ cần điểm qua cách xưng hô cũng thấy hiện lên một phần lịch sử quan hệ vừa bi vừa hài giữa Việt Nam và Trung Quốc, mà can dự rõ nhất là danh từ đồng chí. Tình đồng chí giữa lãnh đạo hai nước đạt độ nồng ấm nhất vào những năm 60 của thế kỷ hai mươi. ...

Năm 1987 bố tôi tự đẩy mình vào vòng lao lý bằng một lá đơn kêu oan thống thiết và bị khép tội vu khống, lợi dụng dân chủ bôi nhọ cán bộ địa phương. Một cô phóng viên báo Hà Sơn Bình vội vàng dựa vào bản kết luận của đoàn kiểm tra tỉnh để viết một bài ...