Với những bước chân vô hồn năm Ba 49 tuổi, Ba tôi đi giữa hai cán bộ công an ra xe. Trời đã tối, trăng tháng bảy le lói, như tương lai mù mịt của đàn con tám đứa sau ngày ba bị bắt. Cũng như bao nhiêu gia đình có người thân bị bắt đi tù cải tạo không rõ ngày về, gia đình tôi như rắn mất đầu. Má tôi chạy vạy, khóc lóc, van xin những dì, những bác, những người thân bên tộc nhà Ngoại tôi; kẻ làm cán bộ cao cấp, người làm trong ủy ban... người xênh xang áo mũ dù trước kia họ đều là thành phần “nằm vùng” hoặc du kích đã từng chịu ơn ba má tôi trước sự lùng bắt của chính quyền VNCH ở miền nam. Tất cả đều vô vọng; không ai biết Ba tôi bị đưa đi đâu. Những cái lắc đầu, những cái nhìn vô cảm không chút lương tâm. Chồng một bà dì ruột thì lên giọng đạo đức: “Đảng sẽ có chế độ khoan hồng nếu chú chịu hợp tác...”

Những tưởng mình sẽ quên đi đoạn đời tạm gọi là vàng son đó, những tưởng ước mơ đã chết lịm từ bao giờ, nhưng thật ra nó chỉ yên ngủ, bởi có khi trong đống tro tàn nguội ngặm đó, vẫn có lúc tôi nhìn thấy lại hình ảnh của chính tôi giữa cái nắng với bụi đỏ mịt mờ, giữa những thiếu hụt triền miên, giữa những ngày mưa lầy lội, giữa những đêm đông sương mờ giăng giăng nơi triền núi, tiếng chim lạc bầy gọi nhau nghe ai oán đến đoạn trường.

Bi đát hơn là khi đọc lại cuốn lưu bút, hình ảnh năm học lớp 12 hiện ra, đồng thời sự hối hận đã dày vò tôi. Nhớ thuở đó, khi bức thư tình trong vở chưa kịp thủ tiêu đã bị thầy chủ nhiêm phát hiện. Do áp lực của các vị đảng viên trong lớp, thầy chủ nhiệm đã giáng cho thủ phạm lá thư là thằng Dũng hạnh kiểm hạng D, cái tội "quan hệ nam nữ bất chính''. Trời ơi, tình yêu đơn sơ thuở học trò mà gọi bằng những từ đao to búa lớn là: quan hệ nam nữ bất chính! Và điều này khiến thằng Dũng không được thi tốt nghiệp cấp ba năm đó. Bên cạnh đó tôi cũng nhiều lần bị mấy nhân vật trong ''chi bộ lớp'', đa số là học sinh từ miền bắc vào, đưa ra phê bình trong các cuộc họp quan trọng, chỉ với lý do là tư tưởng của tôi chưa được thông, còn giao du quá thân mật với các học sinh có lý lịch không tốt, làm ảnh hưởng đến ''quá trình phấn đấu'' của tôi.

Tôi đi ra đường, từ Trần Cao Vân xuống ngả tư Quân cụ, rẻ phải qua đường Khải Định. Phố phường đông đúc nhưng điêu tàn, xơ xác, như không còn sức sống. Dân chúng từ các nơi đang chạy về lũ lượt, những ánh mắt hớt hải, những khuôn mặt mang nét hoảng loạn, dọc lề đường hàng đống những bộ quân phục, những cái bi đông của lính, nón sắt… rải rác vương vải, môt vài đám tranh giành hôi của, đang đánh nhau ở ngả tư chợ Cồn. Kho gạo đường Duy Tân bị dân chúng phá cửa vào, người ta chen nhau dành giật, không kể già trẻ lớn bé. Có người vừa vác bao gạo ra tới cửa đã bị kẻ mạnh hơn cướp chạy. Xuống đến bờ sông Hàn thì tình hình càng thê thảm hơn, người ngồi, kẻ nằm dọc theo bờ sông, quang cảnh hổn loạn, người ta chen nhau tìm đường xuống ghe để ra biển vì nghe đâu đường bộ đã bị phong tỏa ở Quy Nhơn. Ai cũng hy vọng xuống tàu ra biển vào được Sài gòn thì mới yên. Sài gòn…Ôi! Sài gòn, niềm hy vọng của người dân cả nước đang trong cảnh dầu sôi lửa bỏng.

Nếu Mai Không Nở … … Anh đâu biết … xuân về hay chưa …? Ngày đó, nỗi băn khoăn mỗi khi nghe câu hát này thật mơ hồ, nhưng vẫn khiến cô bé buồn. Cái buồn ngây thơ, man mác của một bé con mới mười một, mười hai tuổi. Ba cô là người rất yêu văn nghệ, ông ...