Tôi không biết có thật có một sự vây cánh, kết bè nào của một số vị để khoả lấp tội lỗi của Lương Ngọc An không, cũng như tôi không biết có lý do thoả đáng nào cho sự kín tiếng của các vị khác, nhưng nếu có thì xin các vị nhớ rằng nếu hiếp dâm đã là một tội ác, thì việc che đỡ, nói giảm, đánh lạc hướng dư luận hoặc ngay cả việc không công khai lên tiếng đòi hỏi sự minh bạch khi tội ác bị tố cáo cũng là một tội ác nhưng chắc chắn là nghiêm trọng hơn nhiều bởi chính sự bao che, không lên tiếng đó sẽ chỉ khuyến khích thêm tội ác.

Chỉ khi mọi người cùng chung tay làm mọi thứ trong khả năng hạn hẹp của mình, ít nhất là bằng cách cùng lên tiếng, thì đơn tố cáo Lương Ngọc An xâm hại tình dục Da Thảo Phương cũng như nghi án có hay không sự bao che nhơ bẩn cho Lương Ngọc An của các vị chức sắc trong Hội Nhà Văn Việt Nam, cụ thể là của Nguyễn Quang Thiều và Trần Đăng Khoa, mới được làm sáng tỏ. “Nào, hãy làm một điều gì đó để góp phần ngăn chặn sự vô sỉ này tiếp tục loang ố”.

Nghĩ về tất cả những chuyện trên, về việc cứu trợ thiên tai ở Mỹ, về việc họ đã tiến xa như thế nào khi đặt khía cạnh nhân bản cao hơn khía cạnh cứu trợ đơn thuần, về những gì đọc được trên facebook liên quan đến những thắc mắc xung quanh lời kêu gọi đóng góp nửa tự nguyện nửa hầu như bắt buộc của nhà nước thông qua MTTQ, cũng như về những lùm xùm cõi mạng sau vụ sao kê và check VAR, tôi chợt nghĩ có lẽ nếu nhà nước VN đủ tài lực và vật lực để làm được như chính phủ Ba Lan vừa mới làm mấy hôm nay, là tuyên bố sẽ chủ động chi 260 triệu đô la để trợ giúp các nạn nhân trong trận lụt xảy ra tuần trước ở đất nước của họ, thay vì chỉ kêu gọi người dân đóng góp như ở VN, thì những thắc mắc đã không xảy ra và những khẩu hiệu kiểu “Tự hào quá VN ơi” hoặc “VN mãi đỉnh” hoặc “tình yêu tổ quốc, đồng bào của người VN là nhất thế giới” sẽ không bị xem là lạc

Tác giả tù cải tạo đến năm 1983 thì được thả, về lại Sài Gòn phải làm đủ nghề kiếm sống. Riêng mẹ tác giả, những năm cuối đời rất buồn: Thất vọng về chồng, đau khổ về con, kinh tế thời bao cấp lại khốn khó. Năm 1987, Công an dẫn Ban Thuế vụ vào nhà người con trai cả của bà khiêng đi cái tủ thờ bằng gỗ cẩm lai và bắt theo con heo nái cùng bầy con để trừ vào thuế nông nghiệp, ngay lúc trên tường vẫn im lặng treo cái Huân Chương 40 năm tuổi đảng đỏ chót của chồng. Tác giả viết: “Im lặng là đồng lõa, mẹ tôi tức hộc máu mà chết”.

Tiếng ầm ầm to dần, to dần, rồi một, hai, ba, bốn, năm chiếc tăng vượt qua cầu, bon bon lao về phía Dinh Độc Lập, trên mỗi ụ xúng là một người áo quần màu lá mạ, đầu phủ mũ pháo thủ, gườm gườm nhìn phía trước, tay lăm lăm khẩu đại liên như sẵn sàng nhả đạn, hai bên lườn xe ngồi vắt vẻo những anh lính trẻ miền bắc, tóc để tự do bay tung trong gió, miệng cười rạng rỡ, tay vẫy vẫy chào những hàng hàng người miền nam lúc này đã đứng chật hai bên đường và theo quán tính cũng hào hứng vỗ tay hoan hô.

“Những bản án dài hạn chụp lên đầu những người yêu nước khi họ chỉ vừa cất lên tiếng nói trước những bất công xã hội như trường hợp Nguyễn Lân Thắng cho thấy ngoài nhà tù đảng không có vũ khí gì khác hay phương tiện nào khác. Nhưng nhà tù đang mất dần tác dụng và không còn làm nhiều người sợ hãi... Khát vọng tự do như ngọn lửa không bao giờ tàn. Bản án của đảng CSVN dành cho những người yêu nước càng nặng chỉ làm ngọn lửa càng bốc cao hơn và đốt cháy chế độ nhanh hơn”

Mặc dù việc Hoàng Phủ Ngọc Tường thú nhận mình nói dối xảy ra cách nay đã 5 năm, và mặc dù Nguyễn Quang Lập hồi đó đã phân bua cho bạn mình khi nói: "Mọi người cần thông cảm, chia sẻ, khoan dung vì ông Tường đã xin lỗi về vụ này... Cá nhân tôi thấy ông ấy bây giờ xin lỗi là đã quá thành thật", nhưng ngay khi xem xong đoạn video trả lời phỏng vấn của đài WBPX-Boston năm 1982 và đọc lá thư “trần tình” năm 2018, tôi đã không thể tự ngăn mình bật ra tiếng chửi: Đ. Má HPNT!

Không biết những gì Svetlana Alexievich phát biểu có ứng với trường hợp của Solzhenitsyn hay không, nhưng theo dõi các ứng xử của ông trong suốt những năm ông sống ở phương Tây cũng như sau này khi trở về Nga, ta thấy một điều rất rõ ràng là sau khi đã thoát ra khỏi chế độ gông cùm và được thoải mái tiếp xúc với thế giới tự do, ông đã bị “shock văn hoá” khiến trong rất nhiều trường hợp ông như bị “loạn chuẩn”, một sự loạn chuẩn kéo dài cho đến ngày ông qua đời.

Các biểu hiện của sự loạn chẩn này rất đa dạng và có thể được quan sát thấy ở mọi tầng bậc từ cao nhất đến thấp nhất trong đời sống xã hội Việt Nam đương đại, bao gồm không những chỉ năm giới “có quyền, có tiền, có tiếng, có bằng, và có chữ” như Giản Tư Trung đã điểm danh mà còn cả ở giới “đại chúng” luôn chịu sự dẫn dắt của tất cả các giới trên nữa.