Công Chúa An Tư Cống Nguyên (1285)

I - Lược sử: Công Chúa An Tư, còn có tên Thiên Tư. Là con gái út của vua Trần Thái Tôn (Trần Cảnh),em gái củaThượng Hoàng Thánh Tôn, cô ruột của vua Nhân Tôn,không rõ năm sinh,tử. Vào mùa Xuân năm 1285, trước sức tiến quân vũ bão và uy hiếp rất ngăt nghèo kinh đô Thăng Long của giặc Nguyên Mông do Thoát Hoan làm thống soái; Thượng Hoàng Thánh Tôn và vua Nhân Tôn đứt ruột dâng cống CC An Tư cho Thoát Hoan. Dùng Mỹ Nhân kế nhằm giảm bớt nhịp độ tiến quân của giặc,để ta có thời gian lui quân tránh mũi nhọn, và củng cố lực lượng hầu có chống trả về sau. Nhờ vậy,2 Vua kịp thoát hiểm lánh về Tam Trỉ ( thuộc Quảng Ninh ). Rồi quân Trần đã phản công và đại thắng quân Nguyên. Riêng An Tư Công Chúa một đi không trở lại..!!!



II - CC An Tư & CC Huyền Trân ( 1287 - 1340 ): Huyền Trân là con của vua Trần Nhân Tông, tính theo Vương phả, CC Huyền Trân gọi CC An Tư bằng Bà Cô. Hầu hết người Việt đều biết HT Công Chúa qua cuộc hôn nhân với vua Chiêm Thành Chế Mân. Từ đó nưóc Việt nhận được sính lễ 2 Châu: Ô, Rí, và dần mở mang bờ cõi về phương Nam. Quả là HT CC có công lớn với Tổ Quốc. Tuy nhiên, thử nghĩ, nếu không có cuộc chiến thắng quân Nguyên năm 1285 với sự góp sức của An Tư CC thì chuyện gì với Châu Rí Châu Ô ? Hỏi tức là trả lời. Thế mà, lai lịch của An Tư CC gần như là bóng mờ trong Việt Sử, ngay cả năm sinh tử cũng không ai biết !!

III - CC An Tư & Chiêu Quân: Vương Chiêu Quân cung phi của Hán Nguyên Đế( 49 - 33 TCN ) bị " cống" cho người Hồ phương Bắc tức Mông Cổ ngày nay, là con của thường dân.Khi đó CC An Tư là lá ngọc cành vàng.Cả hai đều là " cống vật " cho giặc xâm lăng. Vậy mà khi nói đến " CC An Tư cống Nguyên "có nhiều người Việt không biết ( kể cả ngưòi biên soạn,vừa mới biết ) !! Nhưng néu nói chuyện "Chiêu Quân Cống Hồ" hầu như ai cũng biết. Đáng buồn thay!! Ngoài ra, Vương Chiêu Quân còn có ngôi mộ khang trang ở Nội Mông tên gọi là Thanh Trủng.Riêng phần CC An Tư thì mịt mù tăm tích !!! Nhất là, sau khi bị thua Đại Việt; về nước, tên Thoát Hoan có hiềm thù rồi sinh ra hà khắc Công Chúa hay không?!

Thương cảm trước nghịch cảnh của CC An Tư, dưới đây là bài thơ cảm tác của người biên soạn:

Xót Thương An Tư Công Chúa

( Ngũ thủ liên hoàn )

An Tư công chúa cống Nguyên Mông
Giặc dữ xâm lăng nước Lạc Hồng
Lá ngọc liều thân vào hổ báo
Cành vàng góp sức cứu non sông
Thoát Hoan chểnh mảng đường xung tiến
Hưng Đạo liệu trù thế phản công
Lang sói tan tành manh giáp trụ
An Tư công chúa biệt vân mồng..!!

Vân mồng vời vợi cả đời hoa
Từ lúc xả thân chuyện nước nhà
Chiến địa xông pha nghìn sĩ tốt
Trại thù nhập nội một quần thoa
Gĩa từ thân hữu màu lan úa
Biệt dá hoàng huynh ngấn lệ sa
Sông Nhĩ cau mày dờn dợn sóng
Trông vời nhạn trắng khuất dần xa..!!

Xa dần Cố Quốc não nùng thay
Thao thức bên song bóng nguyệt cài
Xứ giặc lạ lùng nghe tiếng nói
Quê nhà quay quắt nhớ Xuân bay
Trời Nam êm ấm tình thân thuộc
Đất Bắc bơ vơ cảnh lạc loài
Mục tú mi thanh cành liễu yếu
Non sông trọng trách kém gì ai..!!

Kém gì công trận đấng tu mi
Chặn bước quân thù, giảm hiểm nguy
Tam Trĩ thương vua tìm lánh nạn
Thăng Long hận giặc đến dương uy
Hoàng thân* dăm kẻ đang hàng phục
Dũng tướng** có người đã tử ly
Ai oán hồng nhan cam phận bạc
Gặp cơn quốc biến phải tùy nghi..!!

Tùy nghi phân nhiệm của trièu đình
Giai nữ sứ thần hoãn chiến chinh
Thuở trước Chiêu Quân an đất nước
Bấy giờ Công Chúa giãn đao binh
Người đi thui thủi hờn sông núi
Kẻ ở ngậm ngùi tủi muội huynh***
Dân Việt đời đời hằng tưởng niệm
An Tư công trạng đáng tôn vinh..!!

Nguyễn Minh Thanh

Vân mồng: tin tức
Vắng tanh nào thấy vân mồng (Cung Oán Ngâm Khúc)
*Trần Ích Tắc,Trần Kiện, Trần Lộng...
**Trần Bình Trọng...
***CC An Tư và Trần Hoảng (Trần Thánh tông )

IV - Tóm tắt các giai đoạn kháng Nguyên Mông & Kết truyện: Nhà Trần có 3 lần chống giặc Nguyên Mông. Cả ba lần đều đại thắng. Mặc dù lúc đầu gặp nhiều khó khăn và có khi kinh đô Thăng Long phải bỏ ngõ, các Vua phải di dời long dá, hành cung!!

- lần 1:1257 - 1258 đời vua Trần Thái Tôn ( Cảnh ), Trần Quốc Tuấn làm Tiết Chế.Phíagiặc Ngột Lương Hợp Thai làm Thống Soái

- lần 2:1285 đời vua Trần Nhân Tôn và Thượng Hoàng Thánh Tôn, Trần Quốc Tuấn làm Tiết Chế. Phía giặc Thoát Hoan làm Thống Soái

- lần 3:1287- 1288 đời vua Trần Nhân Tôn, Trần Quốc Tuấn làm Tiét Chế. Phía giặc Thoát Hoan làm Thống Soái

Để kết thúc tiểu truyện thương cảm " Công Chúa An Tư cống Nguyên ", xin mượn 4 câu thơ mở đầu trong Chinh Phụ Ngâm của tiên sinh Đặng Trần Côn, và phần Hồng Hà nữ sĩ dịch nghĩa:

Thiên địa phong trần
Hồng nhan đa truân
Du du bỉ thương hề,
thùy tạo nhân ? ?

Đ T C

Thuở trời đất nổi cơn gió bụi
Khách má hồng nhiều nỗi truân chuyên
Xanh lia thăm thẳm tầng trên
Vì ai gây dựng cho nên nỗi nầy ?

Đoàn Thị Điểm dịch

  Đất trời khơi gió bụi
Má hồng lắm truân chuyên
Cao xanh tầng thăm thẳm
 Ai gây chuyện lụy phiền...?!

NMT dịch

Nguyễn Minh Thanh biên soạn

( GA, 2 - 2 - 2012 )

 

Tham Khảo: các trang web: CC An Tư, CC HT, Trần Hưng Đạo, Chinh Phụ ngâm...

Thành Ngữ Điển Tích & D N T Đ của Gs Trịnh Vân Thanh

Hán Việt Từ Điển của Đào Duy Anh