HUẾ (NV) - Trong buổi sáng khi làm thủ tục để được trả tự do, Linh Mục Nguyễn Văn Lý khẳng định với các giới chức công an trại giam rằng ông sẽ tiếp tục ở tù thêm 10 lần nữa cho đến chết nếu còn ba chữ “cấm truyền đạo” trong nội quy.
Linh Mục Nguyễn Văn Lý đang nghỉ ngơi tại nhà hưu dưỡng của tòa Tổng Giám Mục Huế sau khi được nhà cầm quyền Việt Nam trả tự do hôm 20 Tháng Năm, 2016. Chúng tôi đến thăm ông vào một buổi sáng cuối Tháng Năm, Linh Mục Lý tiếp chuyện khá vui vẻ tại căn phòng nơi ông đang ở, tuy nhiên câu chuyện phải kết thúc sớm vì có nhiều đoàn khách tới thăm ông sau khi ra tù.
Linh Mục Nguyễn Văn Lý tại tòa Tổng Giám Mục Huế. (Hình: Bùi Quân/Người Việt)
|
Người Việt (NV): Chào Linh Mục Nguyễn Văn Lý, từ khi ra tù đến nay không biết sức khỏe và sinh hoạt của ông như thế nào?
Linh Mục Nguyễn Văn Lý: Cảm ơn, xin kính chào tất cả. Cảm ơn tất cả mọi người giúp đỡ tôi bao nhiêu năm. Hiện giờ tôi chủ yếu bị khòm lưng không đứng thẳng được. Còn ăn uống bình thường, nằm xuống là ngủ liền. (cười)
NV: Nhà cầm quyền có nói lý do vì sao họ trả tự do cho linh mục trước thời hạn?
Linh Mục Nguyễn Văn Lý: Họ nói là chủ tịch nước (Trần Đại Quang - NV) mới lên, còn tôi nói đùa đây là dịp lễ Phật đản. Sau đó, tôi nói nhỏ với một vài người ở gần là các ngài sợ phái đoàn Obama có phái đoàn tiểu ban nhân quyền thăm tôi, mà thăm tôi trong dịp này thì bất tiện cho nhà nước lắm do vấn đề cấm truyền đạo đang gay gắt trong trại giam mà tôi phản đối vấn đề này từ năm 1977 tới nay.
NV: Công an có ép linh mục nhận tội để được trả tự do?
Linh Mục Nguyễn Văn Lý: Họ không thể bắt hay ép và cũng không thể đề cập, vì từ năm 2001 tôi đã không nhận và đến năm 2007 tôi cũng không nhận.
NV: Trong trại giam Hà Nam cán bộ quản giáo có tra tấn tinh thần hay ngăn cản không cho ông thực hành tôn giáo?
Linh Mục Nguyễn Văn Lý: Ngăn cản thực hành riêng tư tôn giáo thì không được, họ đã nới đỡ cho tôi dâng lễ, có kinh để cầu nguyện rồi. Nhưng mà những năm gay gắt họ cấm không cho tôi giải thích về đạo cho anh em gần gũi, mà đem tôi giam riêng.
Còn hai năm vừa rồi nó gay go hơn là những anh em gần tôi mà hỏi về đạo thì bị dọa bị cùm. Hai năm gay gắt này tôi cho anh em mượn các sách về Phật Giáo, về đạo làm người, và về Kitô Giáo nữa.
Và từ năm 2013, họ có nới ra được hai năm, trong khoảng hai năm đó tôi có tặng hoặc cho mượn một số sách Kitô Giáo, và tôi có viết được khoảng vài chục kinh để tặng anh em tù, bây giờ những kinh đó tôi có đem về và dự định tổng hợp lại thành một cuốn sách “Kinh Phúc Con Cha Trời - Lời Mời Đón Của Cộng Đoàn Chứng Nhân Phục Sinh.”
Vấn đề cấm truyền đạo trong trại giam thì gay gắt từ những năm đầu tiên 1977 khi tôi bị bắt, trong đó có nội quy điều 21 “Cấm làm dấu thánh giá, cấm cầu nguyện.” Bọn tôi phản đối, rồi những năm 80, 90 cấm truyền đạo nhưng vì tôi ở chung nên vẫn truyền đạo được.
Nhưng năm 1984, tôi có giúp sáu linh mục (họ gửi vào trong buồng giam tôi) tĩnh tâm một tuần. Sau một tuần đó thì sáu linh mục được phân chia về các đội để lao động, còn tôi bị cùm trong hai năm từ năm 1984.
Từ năm 2001, mỗi năm tôi viết cho họ khoảng bốn lần: “Bao giờ còn ba chữ ‘Cấm Truyền Đạo’ trong nội quy thì tôi sẵn sàng bị bắt thêm 10 lần nữa, ở tù cho đến chết. Tôi rất muốn được qua đời, được đoàn tụ nhà Cha Trời trong trại giam.”
Còn lần này, họ khắc nghiệt còn hơn thời Stalin vì anh em hỏi về đạo đã bị cùm, ngay cả thời gay gắt nhất trước đây có hỏi và nói chuyện được.
Ngay sáng họ làm thủ tục để thả tôi, tôi vẫn còn viết trong giấy cảm tưởng: “Bao giờ còn ba chữ ‘Cấm Truyền Đạo’ trong nội quy, hiện nay là điều số 11/15, tôi sẵn sàng ở tù thêm 10 lần nữa, đoàn tụ với Cha Trời luôn!”
NV: Nhà cầm quyền CSVN trả tự do cho linh mục trước thời hạn ba tháng và trước chuyến thăm của Tổng Thống Obama chỉ vài ngày, có dư luận cho rằng đây là món quà mà Việt Nam dâng cho Mỹ. Ông nghĩ sao về nhận định này?
Linh Mục Nguyễn Văn Lý: Tôi không bận tâm vì những thủ thuật chính trị đó, họ lấy tôi ra làm lễ vật hay họ lấy tôi ra làm cái bung xung hay lấy tôi ra làm món quà thì mặc họ, chuyện của họ.
Nhưng mà tôi biết khi họ có ý định như vậy thì mục đích của họ là không phải là món quà mà thôi. Họ tránh tiểu ban về nhân quyền trong phái đoàn Obama. Thường thì có tiểu ban nhân quyền từ 5-10 người, thế nào tiểu ban đó cũng tìm cách thăm tôi trong trại giam, mà thăm tôi trong trại giam trong bối cảnh này thì vấn đề cấm truyền đạo sẽ nổ to trên dư luận quốc tế. Tôi sẽ nói rõ lắm!
Còn bảy phái đoàn quốc tế về nhân quyền từ năm 2011-2015 tôi phải bận tâm để nói hai vấn đề lớn, mà hơn nữa lúc đó họ cũng nới vấn đề truyền giáo nên tôi không tập trung nói vấn đề đó.
Tôi tập trung giới thiệu về Cha Trời là cha chung của nhân loại và nhân loại là một gia đình anh chị em ruột. Thứ hai là tôi cổ vũ ‘Thai nhi quyền’ (Fetal rights). Bởi vì hiện giờ nhân loại phạm tội ác quá lớn, mỗi năm như vậy trục giết các thai nhi từ một, hai ngày tuổi đến tám tháng tuổi khoảng 1 tỉ 200 triệu em. Chưa bao giờ loài người phạm tội ác lớn đến thế, đây là tội cha mẹ giết con hoặc là cha mẹ đồng loã với y bác sĩ để giết con mình thì xã hội băng hoại.
Khi người nữ, người nam đã giết con mình rồi, thì tất cả tội ác khác họ làm chỉ coi như cái móng tay vì vậy xã hội sẽ băng hoại dây truyền.
Tôi coi vấn đề ‘Thai nhi quyền’ quan trọng, khẩn cấp hơn cả chống khủng bố cực đoan, quan trọng hơn vũ khí hạt nhân hay trái đất nóng lên. Vì vậy mà bảy phái đoàn nhân quyền trong suốt năm năm thăm tôi tôi tập trung nói hai vấn đề lớn đó.
Mà hơn nữa hoàn cảnh đó chưa căng về tôn giáo, còn bây giờ khi căng lên về vấn đề cấm truyền đạo trong trại giam thì chưa có phái đoàn nào thăm cả. Vì vậy, họ đoán là nếu phái đoàn đó thăm tôi trong bối cảnh này thì vấn đề đó sẽ được nổ to giữa dư luận quốc tế nên họ lo thả trước.
Còn bây giờ thả về rồi, phái đoàn của ông Obama phải đi theo hộ chiếu ngoại giao. Nếu đi riêng, có khi không đi theo chuyên cơ tổng thống, thì muốn ghe thăm tôi phải làm thủ tục qua nhà nước rất phức tạp, qua Bộ Ngoại Giao, Tổng Cục An Ninh, Bộ Công An, qua Ủy Ban Mặt Trận thì những thủ tục rườm rà như vậy chưa chắc tiểu ban đó đã hoàn thành để vào thăm tôi kịp. Có thể họ tiên liệu như vậy và cho tôi về trước, nên tôi chẳng là món quà gì của ai cả.
Tôi không đủ trình độ để phân tích về tổng thống, nhưng tôi nghe chính phủ Hoa Kỳ đề nghị thả 80 tù nhân lương tâm nhưng họ chỉ thả một mình tôi thôi.
Linh Mục Nguyễn Văn Lý. (Hình: Bùi Quân/Người Việt)
|
NV: Bức ảnh một viên công an thường phục bịt miệng linh mục trong phiên tòa năm 2007 được lan truyền rộng khắp sau đó, minh chứng cái gọi là tự do dân chủ ở Việt Nam. Ông có thể cho biết một chút về khoảnh khắc này?
Linh Mục Nguyễn Văn Lý: Tôi đọc thơ, vì tôi biết tôi phát biểu phân tích về những điều phê phán nhà nước Việt Nam lúc đó thì mình chỉ nói được một vài câu thì họ cắt micro không cho nói. Những lần trước cũng như vậy cho nên tôi đọc thơ. Đọc được hai câu thì họ bịt miệng, tôi đọc tiếp thì họ bịt miệng, đọc như thế được sáu lần.
Đến lần thứ sáu thì hai tay bị họ kềm chặt rồi, tôi còn hai chân mà đang tuyệt thực ngày thứ tám. Tôi chỉ đá tượng trưng vào vành móng ngựa, tôi đứng xa cách hai mét không thể đá trúng vành móng ngựa được. Nhưng họ đạo diễn cho hình ảnh vành móng ngựa chạy một khúc thì đó là xảo thuật vi tính không phải sự thật.
NV: Linh mục có thể cho biết dự định sắp tới của mình?
Linh Mục Nguyễn Văn Lý: Hiện giờ tôi về đang chữa bệnh chưa được bình thường, mà khách của tôi đến thăm cũng khá tấp nập hầu hết là các giáo dân nghèo, có những giáo xứ mà tôi ở khi quản chế, hoặc tôi có chăm sóc họ đôi chút.
Rồi chung quanh thành phố này họ thăm tôi thì tôi tập trung để giới thiệu Chúa, kinh nghiệm của tôi gặp gỡ Chúa, rồi nhờ họ ngăn ngừa việc phá thai, hoặc ngừa thai trái tự nhiên.
Còn những việc khác thì hiện giờ tôi chưa đủ dữ liệu quan tâm để làm gì cả vì vừa mới trong tù ra chưa nắm được tình hình xã hội phức tạp, nghe đâu bây giờ là “trăm hoa đua nở.” Tôi phải có thì giờ thống kê thử xem trăm hoa gì, loại hoa nào nở, hoa nào tàn, cho nên bây giờ tôi chỉ tập trung để giới thiệu Chúa thôi.
NV: Thưa linh mục, trong cuộc đời của ông bị tù đày bao nhiêu lần và lý do tại sao?
Linh Mục Nguyễn Văn Lý: Tôi bị tù sáu lần, một lần là ở dưới chế độ Sài Gòn, do tôi thực tập làm nghề trong một dòng Triều Đệ, thì cảnh sát kiểm tra giấy tờ. Tôi không có nên họ bắt tôi vào tạm giam ở Quận 8, sau đó đưa tôi vào quân trường Quang Trung, phát quần áo quân phục để làm lính. Tôi đã đi tập một thời gian nhưng chưa cầm súng. Anh tôi đi tìm giấy tờ sổ tu sĩ chủng sinh và đem giấy tờ tới quân trường lãnh tôi về là sáu tháng.
Còn dưới chế độ Cộng Sản này là năm lần. Cuộc đời tôi làm tu sĩ hơn 42 năm 1 tháng, tôi chỉ làm việc cho giáo hội bổ nhiệm được sáu năm còn lại tất cả đều ở tù hoặc quản chế, và tôi nói đùa là tôi được giáo hội bổ nhiệm sáu năm còn lại tất cả là do chúa Giê-su trực tiếp bổ nhiệm mà không phải viết bổ nhiệm trên giấy thường mà viết trên giấy vàng chín số chín.
Tôi coi thời gian được giam là thời gian nhận nhiệm sở mới, nhiệm sở đặc biệt. Nên tất cả trại giam ba nhiệm kỳ cán bộ, anh em tù nhân là những linh hồn mà tôi cầu nguyện cho họ nên tôi đi tù cũng như đi coi sứ thôi. Bây giờ tôi về lần cuối cùng này, tôi rất tiếc là không đủ sức khoẻ để vô lần thứ bảy nữa. (cười)
NV: Cảm ơn linh mục đã trả lời phỏng vấn của chúng tôi, chúc ông sức khỏe và bình an.
Linh Mục Nguyễn Văn Lý: Xin kính chào và cảm ơn tất cả đã giúp đỡ tôi cũng như hiệp thông với tôi rồi vận động cho tôi để tôi được sớm về. Tôi cảm ơn và hứa cầu nguyện cho quý vị bà con suốt đời tôi, mà không những thế sau này lên thiên đàng vẫn tiếp tục cầu nguyện cho mọi người.
Bùi Quân/Người Việt
