Phỏng Vấn Mục Sư Nguyễn Hồng Quang Về Chuyến Viếng Thăm Linh Cữu HT Thích Huyền Quang tại Bình Định

LTS (Vietnam Review): Mục Sư Nguyễn Hồng Quang ngụ tại Saigon. Quê quán ở tỉnh Quảng Ngãi. Ông là một trong những sáng lập viên của Khối 8406. Sau này vì chỉ thị của Giáo Hội Mennonite ở Hoa Kỳ, MS Nguyễn Hồng Quang đã ra khỏi Khối 8406 để dành nhiều thi giờ hoạt động cho Giáo Hội. Tuy nhiên, Ông cũng vẫn tiếp tục vận động cho tự do tôn giáo và nhân quyền tại Việt-Nam, dù không dưới danh nghĩa của Khối 8406.

MS Nguyễn Hồng Quang là một trong những người can trường, tranh đấu không ngưng nghỉ cho tự do dân chủ và tương lai của đất nước Việt-Nam. Chúng tôi thành thật cám ơn MS Quang đặt và tận tay mang vòng hoa của Vietnam Review và của Ủy Ban Hoa Kỳ Bảo Vệ Người Lao Động Việt-Nam (UBHK-BVNLĐVN) cùng với ba vòng hoa khác vào Tu Viện Nguyền Thiều, và đặt trước linh cữu của cố Hòa Thượng Thích Huyền Quang.

Mặc dù đường xá xa xôi, mạng lưới công an dầy đặc, hàng rào cản dân chúng đền tham dự tang lễ cố Hòa Thượng Thích Huyền Quang ở khắp nơi, ông đã lặn lội từ Saigon ra Quảng Ngãi, rồi vượt 200 cây số để vào Bình Định tham dự tang lễ và trao những bó hoa của chúng tôi đến tận tay GHPGVNTN.

Ông Võ Văn Ái, Phát Ngôn Nhân của GHPGVNTN nói: “thuật ngữ Phật Giáo sẽ nói rằng xin ‘tán thán công đức’ của UBHK-BVNLĐVN và Vietnam Review. Các vòng hoa lại do một Mục Sư mang lại thì ý nghĩa biết bao nhiêu.”

oo0oo

 Gs NCK: Kính thưa mục sư Nguyễn Hồng Quang, chúng tôi được biết mục sư vừa mới đến viếng thăm linh cữu của Hòa Thượng Thích Huyền Quang tại tu viện Nguyên Thiều - Bình Định. Xin mục sư kể sơ qua về chuyến đi và việc thăm viếng linh cữu Hòa Thượng Thích Huyền Quang mà mục sư vừa thực hiện.

Ms NHQ: Thưa Gs, trước hết được nghe tin Đức Tăng Thống viên tịch, chúng tôi hết sức đau buồn, mặc dù tôi là một người Kitô Giáo, nhưng gia đình tôi gốc Phật Giáo, cho nên tôi hiểu các đạo hạnh của Hòa Thượng Thích Huyền Quang và sự thông thái của Ngài luôn đồng hành với Đạo Pháp và Dân Tộc, đã tác động, ảnh hưởng riêng biệt đến tuổi thơ của tôi rất nhiều. Ngài đã đóng góp công sức hết sức to lớn cho hạnh kiểm của nhiều thế hệ. Chính vì vậy chúng tôi rất ngưỡng mộ Ngài, đạo hạnh của ngài và tấm lòng Bi Trí Dũng của Ngài để bảo vệ đạo pháp, bảo vệ quyền tự do tôn giáo. Cũng vì những lẽ đó mà khi được nghe Khối 8406, Liên Minh Dân Chủ Nhân Quyền Việt Nam, Cộng Đồng Việt Nam Hoa Kỳ, Ủy Ban Hoa Kỳ Bảo Vệ Người Lao Động, báo điện tử Việt Nam Review, ủy thác, tôi đã thay mặt họ đến viếng linh cữu của Đức Tăng Thống.

Đây là một vinh dự nhưng cũng là một điều hết sức nặng nề, vì khi đặt những vòng hoa như vậy, chúng tôi liên hệ ở trong Quy Nhơn, Bình Định, thì tất cả các cửa hàng đều từ chối vì những băng-rôn. Đặt vòng hoa như vậy rất khó khăn, nên chúng tôi phải về Quảng Ngãi nhờ những kỹ thuật viên làm vòng hoa trong âm thầm. Và chúng tôi hợp đồng xe nhưng không có xe nào dám chở, chúng tôi đành phải đi theo hệ thống xe taxi đặc biệt. Cám ơn Chúa vì tôi có một người cháu to con giống như tôi cũng cùng về để làm giỗ của ông anh thứ hai. Cháu tôi đi tới đâu thì thu hút lực lượng an ninh theo tới đó. Cháu tôi vừa ra đi là lực lượng an ninh đi theo, dù vậy tôi và cháu tôi vẫn ra đi.

6g30, chúng tôi có mặt ở tu viện Nguyên Thiều. Vào tu viện chúng tôi thấy bên cạnh tu viện là một doanh trại quân đội nhân dân. Tu viện và doanh trại ở sát nhau. Tôi rất ngạc nhiên thấy vô số người mặc đồ phật tử, tu sĩ, màu nâu, màu lam, màu vàng và nhiều người mặc đồ dân phục ngồi thành từng tốp. Khi xe chúng tôi đến, anh tài xế thành thật nói: "Đây là phật tử ở Quảng Ngãi đi viếng Hòa thượng vừa viên tịch". Thế là họ bình an, không ngờ chúng tôi từ trong Sài Gòn ra và họ yên tâm. Khi tôi đưa được vòng hoa vào phía trong, chúng tôi được Hòa Thượng Thích Thiện Hạnh, Phó Viện Trưởng; Hòa Thượng Không Tánh, Tổng Hội Trưởng Liên Xã Hội tiếp đón ân cần. Chúng tôi có liên hệ với Thượng Tọa Thích Viên Định, Thượng Tọa Thích Chân Tâm cùng nhiều Thượng Tọa, Đại Đức và hàng chục người ra tiếp đón chúng tôi và giúp chúng tôi hoàn tất việc làm 5 vòng hoa, và dành riêng cho tôi nơi để đảnh lễ trước linh cữu của cố Đức Tăng Thống. Chúng tôi rất cảm động trước tấm lòng tận tình phục vụ của các Chư Tăng, Hòa Thượng, Đại Đức, Quí Thượng Tọa trong ban tang lễ. Thoạt tiên chúng tôi vào ngay phòng nơi nghỉ ngơi, vì công việc quá căng thẳng. Hoà Thượng Không Tánh cho tôi biết rằng cả tháng, Hòa Thượng Quảng Độ cũng cả tháng, khi Đức Tăng Thống bị bệnh nặng thì trực cho đến ngày Ngài viên tịch. Rất là bận và lễ như thế, nhưng ban tổ chức vẫn đưa tôi vào gặp và tôi được sự tận tình chăm sóc của Hoà Thượng Không Tánh cũng như Quí Hoà Thượng, Thượng Toạ trong ban tổ chức.

Chúng tôi hết sức xúc động được tiếp đón rất chân tình và lo lắng, săn sóc chúng tôi từ tận ngoài cổng đi vào. Chúng tôi cũng được biết rằng các băng-rôn và những vòng hoa mà đề tên "Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất" cũng không được làm, không được một tiệm nào làm. Còn đề "Phật Giáo Việt Nam" thì được. Những băng-rôn của một số Chư Tăng cũng như của ban tổ chức thì họ không cho vào. Họ giật bỏ những cái băng-rôn nào họ không thích.

Gs NCK: Băng-rôn tức là những chữ viết ở trên những vòng hoa phải không, mục sư?

Ms NHQ: Dạ. Những chữ viết ví dụ như "Giáo Hội Việt Nam Thống Nhất tỉnh Quảng Trị" chẳng hạn. Vòng hoa thì làm rất là khó khăn và không đơn giản.

Gs NCK: Năm cái vòng hoa của mục sư đưa vô, họ có giật ra không? và mục sư làm sao đưa năm vòng hoa đó vô một cách an toàn được?

Ms NHQ: Các Chư Tăng đều ra và các phật tử rất đông ra bảo vệ năm vòng hoa đó vào.

Gs NCK: Năm vòng hoa đó theo tôi được biết là của Cộng Đồng Việt Nam Hoa Kỳ, của Báo Điện Tử Việt Nam Review, của Uỷ Ban Hoa Kỳ Bảo Vệ Người Lao Động, của Khối 8406 và của Liên Minh Dân Chủ Nhân Quyền Việt Nam. Phải không, thưa mục sư?

Ms NHQ: Thưa vâng, một vòng hoa của gia đình tôi mà không được chúng tôi đem đến chung với năm vòng hoa đó, vì xe hơi chở không hết và kềnh càng.

Gs NCK: Cám ơn mục sư đã hy sinh vòng hoa riêng của gia đình mục sư cũng như của Giáo Hội Tin Lành Menonite mà ưu tiên cho năm vòng hoa ở hải ngoại đặt, cũng như Khối 8406 và Liên Minh Dân Chủ Nhân Quyền Việt Nam đặt. Xin mục sư cho biết khi đưa năm vòng hoa vào, trên các vòng hoa đã có những dòng chữ của những tập thể đó không? Thí dụ của Khối 8406 hay là của Liên Minh Dân Chủ Nhân Quyền Việt Nam, hay là khi vô chùa rồi mới gắn vô?

Ms NHQ: Vòng hoa chúng tôi đặt một nơi, còn những chữ viết để phân ưu hay là ghi nhớ thì ở một nơi khác. Chính vì vậy, chúng tôi mang những dòng chữ đó vào trước, còn vòng hoa thì chỉ để chữ "Kính Viếng" mà thôi và đưa vào sau. Nên khi vào bên trong thì được các Hoà Thượng, Chư Tăng rất nhiệt tình đem vào phía sau của nơi nghỉ mát. Và các phật tử và Chư Tăng ra giúp chúng tôi ráp những băng-rôn có ghi rõ chữ "Vô Cùng Tiếc Thương", rồi "Khối 8406", "Liên Minh Dân Chủ Nhân Quyền Việt Nam", "Cộng Đồng Việt Nam Hoa Kỳ" chẳng hạn, chúng tôi ráp vào, và một số phật tử cũng giúp chúng tôi ráp vào, rồi đem đặt lên phía trước linh cữu của Đức Tăng Thống. Chúng tôi có đảnh lễ, có cầu nguyện trước linh cữu và đi vòng linh cữu. Một vị Thượng Toạ và ban tang lễ đưa tôi đi vòng linh cữu. Có quay phim và chụp hình cùng với ban tổ chức tang lễ và chư tăng.

Gs NCK: Xin mục sư cho biết sơ qua về quang cảnh tại tu viện Nguyên Thiều và việc tổ chức lễ tang cho Hoà Thượng Thích Huyền Quang. Tinh thần của những người tổ chức cũng như các phật tử đến thăm viếng như thế nào? Chung quanh tu viện Nguyên Thiều như thế nào?

Ms NHQ: Tu viện Nguyên Thiều nằm sát bên doanh trại quân đội, nhưng phong cảnh bên tu viện thì khác hẳn: một bên thì khô khan, một bên rất đẹp, bên trong tu viện rất rộng, được trồng những cây xanh, cổng và cờ phật giáo, cờ ngũ sắc được treo rất là nhiều bên rặng cây xanh, đường đi rất dài, được lót đá tảng rất đẹp. Nhiều tốp phật tử từ ngoài cổng vào, qua ánh đèn, tôi thấy có rất nhiều chư tăng, nhiều tu sĩ và nhiều phật tử trong một đoạn đường, đi bộ dài đẹp như thế. Chúng tôi được đưa cái xe vào, chính Thượng Toạ tổ chức ở Quảng Trị hướng dẫn phật tử và yêu cầu tài xế đánh xe vào sát những nơi đặt vòng hoa để đem vòng hoa xuống cho an toàn. Chúng tôi thấy rằng sự tổ chức rất chặt chẽ. Tuy nhiên lực lượng an ninh mặc thường phục ngồi từng cụm từng cụm áp sát linh cữu như vậy. Tuy nhiên giờ tối thì họ mỏi mệt, họ không ngờ chúng tôi vào, họ không ngờ chúng tôi thao tác rất là nhanh, và được ban tổ chức ưu tiên cho đem lẵng hoa đặt trước linh cữu và cầu nguyện sớm như vậy, lâu như vậy. Cũng có một số người muốn lấy cái lẳng hoa của Khối 8406 và để xoay ra bên ngoài cho mọi người nhìn thấy, nhưng các thượng toạ lại cho xoay vào trong để khỏi bị giật. Sau khi làm lễ xong mới đem ra ngoài. Nói chung mọi chuyện ơn trên cũng lo cho an toàn, rất là tốt.

Gs NCK: Dạ vâng, xin cám ơn mục sư. Nếu được, xin mục sư kể sơ qua về cách bố trí, canh phòng của công an tại chùa và chung quanh chùa khi mục sư đến như thế nào?

Ms NHQ: Khi đến chùa chúng tôi thấy có một cái xe của công an đang đậu ở đó và án ngữ ngay ở cổng, phía trong hơn nữa có một cái xe cứu thương. Một thượng toạ nói với chúng tôi rằng những cái xe hơi gần đó cũng là của các lãnh đạo công an, an ninh.

Gs NCK: Thế mục sư có thấy những nhân viên an ninh mặc thường phục ở xung quanh linh cữu của Hoà Thượng Thích Huyền Quang không ạ?

Ms NHQ: Dạ, họ ngồi bên ngoài chứ họ không vào bên trong, vì bên trong được bao quanh bởi các Chư Tăng rất là đông, cũng như phật tử rất đông. Cho nên khi tôi vào thì không thấy. Tuy nhiên họ cũng đến nơi chúng tôi đặt vòng hoa đó, họ mặc thường phục. Các hoà thượng nói rằng đừng có đeo thập tự giá trên đường vào. Khi làm lễ thì mới đeo thập tự giá. Một số thượng toạ, Chư Tăng thì giúp chúng tôi làm, họ bảo tôi đừng có nói mình là mục sư Nguyễn Hồng Quang. Nếu nói mình là mục sư Nguyễn Hồng Quang thì không được như ngày hôm nay. Cứ đến trước linh cửu của Đức Tăng Thống rồi đi ra phía sau dùng nước. Khi chúng tôi đi thì có nhiều Cao Tăng, Tu Sinh và phật tử theo cùng. Một vị Thượng Toạ phụ trách đi vào trong kêu gọi các phật tử đến áp sát, bảo vệ các lẵng hoa cũng như bảo vệ chúng tôi.

Gs NCK: Trước khi mục sư đem những cái lẳng hoa vào mục sư đã thấy nhiều cái lẳng hoa ở chung quanh linh cửu của Đại Lão Hoà Thượng Thích Huyền Quang chưa?

Ms NHQ: Cũng có nhiều, nhưng mà cũng không nhiều lắm so với một lễ tang của một Đức Tăng Thống như thế thì rất là khó khăn. Tôi nghĩ rằng rất là khó khăn mới có được những lẳng hoa đó hoặc là những lẳng hoa của những Giáo hội Phật Giáo Việt Nam được nhà nước công nhận, họ cũng làm những cái lẳng hoa và được đem tới một cách tự do. Thoạt tiên, chúng tôi tiếp xúc với một số phật tử ở Quảng Ngãi thì được biết rằng những người tu sĩ Phật giáo ở vùng Quảng Ngãi mà muốn đi vào Bình Định đến tu viện Nguyên Thiều để viếng Đức Tăng Thống Huyền Quang thì phải xin phép chính quyền, họ đồng ý mới được đi. Ở Quảng Ngãi tôi có rất nhiều bà con là Phật Giáo, họ đều mong ước được đi, nhưng mà phải xin phép chính quyền, nên việc đi cũng rất là khó khăn. Một số tu sĩ Phật Giáo những ngày vừa qua cũng đến thăm viếng tôi rất là kỹ, hỏi han rất là kỹ. Ngay cả nhà của tôi ở ngoài quê này trước đây rất là thanh bình, bây giờ tôi về, nó cũng trở nên rất là xáo trộn. Công an an ninh đến nhà cô ruột của tôi, đến nhà em họ của tôi, chú tôi và toàn bộ những hộ xung quanh nhà tôi là những người bà con, họ hàng và những người quí mến gia đình chúng tôi cả hàng trăm năm, năm bảy chục năm, cho nên họ hết sức ủng hộ, động viên. Có biến động gì về an ninh chung quanh thì họ cũng đều thông báo cho chúng tôi kỹ lưỡng. Vì khu vực của chúng tôi rất rộng nên lực lượng an ninh không thể bố trí giống như ở Sài Gòn, án ngữ độc đạo được.

Gs NCK: Sau khi mục sư ra khỏi viện Nguyên Thiều thì lực lượng công an có theo dõi mục sư về đến nhà không?

Ms NHQ: Chúng tôi không thấy những người mặc sắc phục đi theo. Tuy nhiên phía sau vẫn luôn có những người mặc thường phục mà không thể xác định được đó là an ninh hay dân thường.

Gs NCK: Mục sư có cách nào để nhận biết được có người theo dõi mình hay không?

Ms NHQ: Khi vào chúng tôi đã bị lực lượng an ninh chiếu rất là kỹ, nhưng mà họ không biết tôi là ai, và họ cũng không biết những cái lẵng hoa đó. Cho đến khi tôi ra khỏi tu viện Nguyên Thiều thì những lẳng hoa đó đã được đặt trước linh cửu của Đức Tăng Thống với những dòng chữ là Cộng Đồng Việt Nam Hoa Kỳ vô cùng thương tiếc hay là Liên Minh Dân Chủ Dân Quyền kính viếng, hoặc là Khối 8406 vô cùng thương tiếc, hay là Báo Việt Nam Review vô cùng tiếc thương. Những cái đó nếu đem từ cổng vào mà họ phát hiện được thì chắc chắn là không bao giờ vô được.

Gs NCK: Vâng xin cám ơn mục sư rất nhiều về những câu trả lời của mục sư và chúng tôi cũng xin chân thành cám ơn mục sư đã giúp chúng tôi đưa những vòng hoa của Khối 8406, của Liên Minh Dân Chủ Dân Quyền Việt Nam, của Cộng Đồng Việt Nam – Hoa Kỳ, của Điện Báo Việt Nam Review và của Ủy Ban Hoa Kỳ Bảo Vệ Người Lao Động. Xin kính chúc mục sư luôn an bình và vững tiến trong cuộc đấu tranh dân chủ nhân quyền tại Việt Nam hiện nay. Xin chân thành cám ơn mục sư.

Nguyễn Chính Kết
Dallas, 10-07-2008
©Vietnam Review