Ngày Xuân Nói Chuyện Dưỡng Sinh

Sống lâu, sống thọ, từ cổ chí kim không ai là không muốn. Ông Khổng Tử noí: " Nhân sinh bát thập cổ lai hi!".

Thế mà, danh nhân Việt Nam ta, có người đã từng sống trên 90 muơi tuổi. Xin hỏi nhỏ qúi vị người ấy là ai? Dạ thưa, đó chính là cụ TRẠNG TRÌNH Nguyễn - Bỉnh - Khiêm (1491 - 1585). Nếu nói về thân thế và sự nghiệp cuả cụ Trạng thì rất  ư là dài. Ở đây, chúng tôi chỉ gợi ý là: Làm sao, làm cách nào mà cụ Trạng sống gần tròn một thế kỷ??Tức là 95 tuổi trời.

Về văn thơ cụ Trạng để lại thì rất nhiều, hầu hết chúng ta đều đã học hoặc đọc qua, xin chép lại vài bài tiêu biểu.  Để xưng tụng sự nhàn hạ ở thôn quê, đồng quê, qua bài THÚ THÔN Ở, cụ Trạng diễn tả như sau:

THÚ THÔN Ở
                Một mai một cuốc một cần câu
                Thơ thẩn kìa ai vui thú nào
                Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ
                Người khôn người đến chỗ lao xao
                Thu ăn măng trúc Đông ăn giá
                Xuân tắm hồ sen Hạ tắm ao
                Rượu đến gốc cây ta sẻ nhắp
                Nhìn xem phú quí tựa chiêm bao!  
    
Hay là than thở về nhân tình thế thái qua bài THÓI ĐỜI Cụ đã thở than như là:

                THÓI  ĐỜI
                Vụng khéo nào ai chẳng có nghề
                Khó khăn phải lụy đến thê nhi
                Được thời, thân thích chen chân đến
                Thất thế, hương lân ngoảnh mặt đi
                Thớt có tanh tao, ruồi đậu đó
                Sanh không mật mỡ, kiến bò chi
                Đời nay những trọng người nhiều của
                Bằng đến tay không mấy kẻ vì!

Đọc bài thơ nầy, làm cho chúng ta liên tưởng bài Thói Đời cuả nhạc sĩ Trúc Phương, mà ca sĩ Chế Linh thường hay diễn tả:
                ...............................................                    
                ................................................
                 Trong thói đời cười ra nước mắt
                Xưa trắng tay gọi tên bằng hữu
                Giờ giàu sang quên kẻ tâm giao
                Còn gian dối cho nhau
                ...............................................
                ..............................................   
                ( XƯA và NAY y chang )

Ngoài thơ ca, cụ Trạng còn có nhiều Sấm ký, như câu Sấm liên quan đến sự dựng nghiệp của chúa Nguyễn Hoàng: " Hoành sơn nhất đái vạn đại dung thân". Hoặc, tiên tri về nhà Tây Sơn cụ Trạng có câu:

                Hà thời Biện lại vi vương
                hử thời Bắc tận Nam trường xuất bôn

Về việc vua Quang Trung phá tan QUÂN THANH, tức đạo quân của Tôn Sĩ Nghị, và vương nghiệp kết thúc trong một thời gian ngắn, cụ Trạng cũng có mấy câu như sau:

                Bao giờ trúc mọc qua sông
                Mặt trời sẽ lại đỏ hồng non Tây
                Đoài cung một sớm đổi thay
                Chấn cung sao cũng sa ngay chẳng còn
                Đầu cha lộn xuống chân con
                Mười bốn năm tròn hết số thì thôi

Ứng nghiệm vào cuộc khởi nghĩa YÊN BÁI của VNQDĐ năm 1930, Cụ viết

                Tan tác KIẾN kiều AN đất nước
                Xác xơ CỔ thụ sạch AM  mây
                LÂM giang nổi sóng mù THAO cát
                HƯNG điạ tràn dâng HOÁ nước đầy
           
Gom những chữ viết hoa, ta sẽ có: Kiến An, Cổ Am, Lâm Thao, Hưng Hoá là những nơi khởi nghĩa VNQĐD và bị giặc Pháp tàn phá đến độ khủng khiếp..!!!!!!!!

    Hay là tiên tri về Toàn quyền Pasquier tử nạn máy bay như:

                Giữa năm hai bảy mười ba
                Lửa đâu bổng cháy tám gà trên mây

Tại đây, xin mở dấu ngoạc nhỏ để giải thích chữ TÁM GÀ như vầy: PASQUIER âm tiếng Pháp đọc trại ra âm tiếng Việt là BÁT KÊ , KÊ là gà, BÁT KÊ là TÁM GÀ, tức tên Toàn Quyền giặc Pháp   PASQUIER        
                                                                 
Về Sám ký của Cụ còn nhiều... và rất nhiều....Tuy nhiên, trong phạm vi bài nói hôm nay, xin trở lại chuyện Dưỡng Sinh Trường Thọ của cụ Trạng.  Kính thưa quí vị, ngoài những thơ ca mô tả về NHÂN TÌNH THẾ THÁI, về CHỮ NHÀN... Cụ Trạng còn có bài DƯỠNG SINH THI. Và có thể là: do đã sống đúng theo cách thức hàm chứa trong bài thơ Dưỡng Sinh mà Cụ Trạng đã đạt đến thượng thọ 95 tuổi.

  Và sau đây là:

                DƯỠNG SINH THI
                Tích khí, tồn tinh, cánh dưỡng thần
                Thiểu tư, quả dục, vật lao thân
                Thực thôi bán bão, vô kiêm vị  
                Tửu chỉ tam bôi, mạc quá tuần    
                Mỗi bả hí ngôn, đa thủ  tiếu
                Thường hàm lạc ý, mạc sanh sân
                Nhiệt viêm, biến trá, đô hưu vấn
                Nhiệm ngã tiêu dao quá bách xuân
                            Trạng Trình NGUYỄN - BỈNH - KHIÊM

               Dịch thơ

              Giữ khí, gìn tinh, lại dưỡng thần
              Ít lo, ít muốn, ít lao thân.
              Cơm nên vừa bụng, đừng nhiều vị,
              Rượu chỉ vài phân, chớ qúa từng.
              Miệng cứ câu đùa, vui miệng mãi,
              Bụng thường nghĩ tốt, bụng lâng lâng.
              Bốc đồng, biến trá, thôi đừng hỏi,
              Để tớ tiêu dao đến tuổi trăm.
                              (Bản dịch của GS. Lê Trí Viễn)


                BÀI THƠ DƯỠNG SINH

                Giữ khí, gìn tinh, với dưỡng thần
                Bớt lo, bớt muốn, bớt lao thân
                Cơm ăn vừa đủ, đừng nhiều vị
                Rượu uống vài chung, chớ lắm lần
                Miệng hãy cười vui, lời hỉ hả
                Tâm nên nghĩ tốt, ý lâng lâng
                Giận hờn, dối trá, hằng xa lánh
                Ta sẽ an nhàn quá tuổi trăm.
                                 Nguyễn Minh Thanh    

                   Và theo thể LỤC BÁT như là:

                 BÀI THƠ DƯỠNG SINH
                Gìn tinh, giữ khí, dưỡng thần    
                Ít lo, bớt muốn, lao thân thường thường
                Ăn vừa, đừng lắm cao lương
                Rượu ngon nhỏ nhẻ, liệt giường chớ nên
                Miệng VUI câu nói ngọt mềm
                Tâm hồn thơ thới Ý quên giận hờn
                Dẹp lòng dối trá thiệt hơn
                Trăm năm thong thả mong ơn tuổi trời.
                            Nguyễn Minh Thanh phỏng dịch

Kính thưa Quí vị, theo Đạo Lão quan niệm thì, Trời có Tam bảo là: Nhật (mặt trời), Nguyệt (mặt trăng), Tinh( những vì sao). Đất có Tam bảo là: Thủy, Hoả, Phong. Và Con Người có Tam bảo là: Tinh, Khí, Thần.

Bất cứ ai, muốn trường thọ đều phải giữ Tinh, Khí, Thần cho sung túc hài hoà, nhiên hậu được như ý. Mà muốn Tam bảo được hài hoà sung túc thì phải làm sao?

Dạ thưa đó là tuân thủ những điều cụ Trạng đã dạy qua bài DƯỠNG SINH THI. Ngoài ra, Nhà Sư Tuệ Tĩnh đời Nhà TRẦN cũng có câu thơ về Dưỡng Sinh như sau:

                Bế Tinh, dưỡng Khí, tồn Thần
                Thanh tâm, quả dục, thủ chân, luyện hình
                        TUỆ TĨNH Thiền sư

Tới đây, bài Tiểu Luận xin tạm kết thúc.

Hôm nay, nhân, bước chân thời gian đang tới gần muà Xuân mới, kính chúc quý vị, quý bằng hữu , và quý Anh, Chị, Em..., quý cháu,  mùa Xuân An Khang Thịnh Vượng, và trường thọ như cụ Trạng Trình Nguyễn - Bỉnh - Khiêm.

Để có dịp về thăm lại, nhìn lại hoặc ở lại Quê - Hương thân yêu trong tình hình mới... mà chúng ta  ngày đêm  hằng mong mỏi trăn trở thương nhớ khôn nguôi.

Trân trọng.

Khách xứ Xuân lai ức cố hương... !!
    
NGUYỄN - MINH - THANH   
                                               
*Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491–1585): là nhà giáo, nhà tiên tri, nhà thơ, nhà văn hoá thời Lê - Mạc. Người Trung  huyện Vĩnh Lại, phủ Hạ Hồng, trấn Hải Dương, con Ông Nguyễn Văn Định, và bà Nhữ Thị Thục.

Nhờ học tính theo Thái Ất, ông tiên đoán được biến cố xảy ra 500 năm sau này.
Đền thờ Ông Nguyễn Bỉnh Khiêm thuộc xã Lý Học, huyện Vĩnh Bảo, Hải Phòng.

* Tuệ Tĩnh Thiền sư ( 1330 - 1400 ): là một lang y sống ở giai đoạn cuối thời Trần. Ông được hậu thế suy tôn là tiên thánh của ngành thuốc Nam.
Tại Hải Dương, còn đền thờ ông ở chùa Giám, xã Cẩm Sơn, huyện Cẩm Giàng.

Tuệ Tĩnh có tên thật là Nguyễn Bá Tĩnh.