Một Vài Kỷ Niệm Về Âm Nhạc với Duyên Anh

 

Tôi biết anh Duyên Anh khi anh đặt chân lên xứ Pháp vào đầu thập niên 80. Tôi cũng đã được nghe nói tới nhà văn Duyên Anh, tác giả của mấy chục quyển sách về thế hệ trẻ ở Việt Nam (Chương Còm, Dũng Đa kao, Mơ thành người Quang Trung. . . )

Giữa anh Duyên Anh và tôi có một vài kỷ niệm về âm nhạc. Chính qua âm nhạc, chúng tôi gởi gấm cho nhau một số quà văn nghệ và có dịp gặp nhau thường xuyên bên cạnh ly rượu Bordeaux, giữa những câu hát sáng tác cho nhau với tiếng đàn tây ban cầm

Sáng tác nhạc trẻ thơ

Tôi còn nhớ có lần anh Duyên Anh tới nhà tôi. Hai anh em bàn chuyện âm nhạc. Tôi hỏi anh về giai đoạn nhạc mới từ 1946 tới 1954 để tìm hiểu thêm về sự tiến triển nền tân nhạc Việt Nam sau thế chiến thứ hai.

Rồi có một hôm, chúng tôi bàn về loại nhạc mà ít có nhạc sĩ Việt Nam sáng tác. Đó là loại nhạc dành cho trẻ em. Thế là Duyên Anh tự đề nghi viết lời ca và tôi cũng hứng chí ngõ ý viết nhạc thử xem sao. Sau một tháng làm việc, chúng tôi hoàn tất 12 ca khúc nhạc trẻ thơ. Lúc đó vào năm 1984. Tôi viết nhạc ngũ cung, có tiết tấu nhẹ nhàng, dễ nhớ. Anh Duyên Anh đặt lời đơn giản phù hợp với trẻ em từ 6 tuổi tôi 11 tuổi (trình độ tiểu học). Sau đó, tôi hát vào trong băng nhạc. Hai anh em bàn cãi để giữ lại một vài nơi cho hoàn hảo hơn. Ý định mang 12 bài này phổ biến trong giới trẻ để làm thành một số bài hát cộng đồng chưa đi tới đâu thì anh Duyên Anh lại đi sang Hoa Kỳ một thời gian. Tôi lại ngâm các bài này một vài năm. Khi anh Duyên Anh trở lại Pháp, anh không được mạnh khỏe cho lắm, tôi lại bận bao việc khác. Việc riêng với sự thực hiện cuốn phim hát đồng song thanh. Rồi tới việc lo tham gia 2OO năm cách mạng Pháp với bài nhạc cho 250 trống thế giới vào năm 1989.

Thời gian trôi qua, mãi bận bịu với công việc ngày càng chồng chất, tôi ít gặp anh Duyên Anh cho đến một hôm nghe tin anh Duyên Anh qua đời vào ngày 6 tháng2, 1997. Hôm mai táng anh, tôi lại bận đi công tác dạy học ở Venice (Ý) nên không có mặt.

12 bài nhạc trẻ thơ vẫn nằm im trong học tủ và có thể chúng sẽ không bao giờ chào đời. Dù sao đó cũng là một món quà kỷ niệm của anh Duyên Anh dành riêng cho tôi.

Tham Gia Cuốn Băng "Ru Đời Phù Ảo"

Vào năm 1985, anh Duyên Anh có ý định phát hành một cuốn băng nhạc và thơ Duyên Anh tại Paris. Anh có nhờ ông Phạm Duy phổ nhạc bài thơ của anh Duyên Anh "Có bao giờ em hỏi?" Một mặt khác, anh cho phổ biến bài thơ "Saigòn ra đường" do anh Vũ Trung Hiền phổ nhạc vào năm 1981 ở Saigòn trước khi anh Duyên Anh sang Pháp. Rồi để cho có nhiều màu sắc nhạc khác nhau, anh Duyên Anh mới nhờ tôi phổ nhạc bài thơ của anh "Chỉ còn vậy thôi sao." Lúc đầu anh Duyên Anh có ý định để một mình nữ ca sĩ Ngọc Hải hát mà thôi. Các bài hát đều do nam ca sĩ Văn Tấn Phát soạn hoà âm sau khi tập dượt nên mới nhờ hai nam ca sĩ là Văn Tấn Phát và Quốc Anh cùng với nữ ca sĩ Bạch Yến đốâng góp. Bài bản đã thu sẵn hết, nên vì vậy phần hát hoàn toàn bị gò bó, không thay đổi cung điệu. Ngọc Hải hát 4 bài bắt đầu bằng chữ Ru: "Ru đời phù ảo, Ru ta lưu đày, Ru người mê hoặc", Ru em muộn phiền". Bạch Yến hát 4 bài: "Tưởng chừng như, "Sài Gòn ra đường", ngồi gần anh chút nữa", "Ngàn sau lơ lững"' Văn Tấn Phát hát 2 bài "Ai tín" và ' "chuyện tình". Còn Quốc Anh hát bài "Có bao giờ em hỏi" (nhạc Phạm Duy) và "Chỉ còn vậy thôi sao?" (nhạc Trần Quang Hải) . Cuốn băng này được mở mắt chào đời tại Paris. Nhiều bài rất thành công. .. Rất tiếc là ít được phổ biến sâu rộng. Giờ đây, ít ai nói đến cuốn băng này, chứ đừng nói là có tích trữ trong nhà. Ngay nhà sách Nam Á (ở Paris) cũng không còn một cuốn để tìm cách sao lại cho những ai muốn thu thập tài liệu.

Tôi còn nhớ khi Bạch Yến quá xúc động phải bị nức nở ở một câu trong bài "Sài Gòn ra đường" nhạc Vũ Trung Hiền), Bạch Yến yêu cầu được hát lại, nhưng anh Duyên Anh không đồng ý và ngược lại cho rằng tiếng nức nở đó chính là dấu vết xúc động thực sự của một ca sĩ hoàn toàn xúc động khi diễn xuất.

Anh Duyên Anh đã hăng say viết nhạc và lời ca hàng trăm bài . Một số bài hát được ca sĩ Quỳnh Dao trình bày . Sau giai đoạn tập trung về âm nhạc, anh Duyên Anh đã bỏ lĩnh vực này và nhảy sang lĩnh vực viết sách. Anh đã viết rất nhiều sách ở hải ngoại. Hàng chục quyển đã được trình làng cho cộng đồng Việt Nam. Anh Duyên Anh đã viết một số bài thơ do nhạc sĩ Lương Ngọc Châu dày công sáng tác tạo thành những áng nhạc rất giàu về chất nhạc, ý nhạc và không sao tìm được một nhà xuất bản vềâ nhạc có mang âm hưởng dân tộc. Duyên Anh đã để lại trong ký ức của tôi một người bạn tốt, một người nhạc sĩ có nhiều chất nhạc đa dạng, một nhà thơ viết lời nhac với nhiều kinh áp. Hỗ trợ những người đấu tranh và bênh vực khi họ bi đàn áp là một bổn phận của mọi người Việt Nam hôm nay. Do đó, chúng ta hãy cùng nhau quảng bá một rộng rãi tin tức đấu tranh cho tự do dân chủ của mọi thành phần dân tộc hiện nay tại Việt Nam . Chúng ta hãy cùng nhau hỗ trợ một cách cụ thế bằng tinh thần cũng như vật chất, để hành động tranh đấu cho tự do dân chủ của từng người, từng tập thể có điều kiện bộc phát mạnh mẽ và lan rộng. Chúng ta hãy cùng nhau bênh vụt khi họ bị đàn áp, trù dập bởi chế độ độc tài, bằngsự lên tiếng phản đối của từng người, từng tập thế và vận động áp lực của dư luận quốc tế buộc nhà cầm quyền cộng sản phải chùn bước trong chính sách của họ.

Kính thưa quý vị,

Chúng ta lo âu trước những hậu quả nghiêm trọng do chính sách cai tri sai lầm và độc đoán của cộng sản Việt Nam ,nhưng chúng ta lạc quan về khả năng giải quyết của dân tộc. Khi có đủ những điều kiện cần thiết, chắc chắn người Việt Nam của mọi khuynh hương và thần phần sẵn sàng đóng góp công sức của mình vào công cuộc tái thiết và canh tân đất nước. Những điều kiện đó chỉ có thể nói khi Việt Nam dựng được thể chế dân chủ đa nguyên. Với nỗ lực của tất cả, chắc chắn dân tộc Việt Nam sẽ vượt qua thử thách trước mắt là gỡ bỏ chế độ độc tài hiện nay , để xây dựng lại quê hương tự do, dân chủ và thái hòa mãi mãi .

Trân trọng kính chào toàn thể quý vị.

Trần Quang Hải

Việt Báo - Số 35 Tháng 4/1997