Trên bình diện pháp lý, nhà đương quyền Việt Nam vẫn có những quy định dưới luật can thiệp, kiểm soát công việc tổ chức, điều hành, nội bộ các giáo hội. Đó là sự vi phạm thô bạo quyền độc lập, tự chủ của các giáo hội và quyền tự do tín ngưỡng của cá nhân các tín đồ. Tỷ như quy định các giáo hội phải trình báo (xin phép trước) cơ quan quản lý tôn giáo của nhà nước (Ban tôn giáo chính phủ) danh sách, lý lịch của các tu sinh, các chức sắc tôn giáo khi đào tạo, phong chức, bổ nhiệm cai quản các giáo phận... Tất cả chỉ được thực hiện sau khi được cơ quan chức năng quản lý nhà nước xét duyệt cho phép.

Qua truyền thông, người ta thấy cá nhân tổng thống Putin cầm một bó hoa (khác vòng hoa) đơn độc, lặng lẽ đặt bên quan tài Gorbachev khi đến viếng linh cửu và chia buồn với tang quyến người tiền nhiệm; vốn là người đã tạo cơ hội cho ông, một cựu giám đốc cơ quan tình báo Nga (KGB) có được vị thế tối cao hôm nay. Đồng thời, chính quyền của ông Putin cũng đã không tổ chức nghi thức quốc tang cho vị Tổng thống tiên khởi của nước Nga dân chủ hiện nay.

Thực tế, Việt Cộng chỉ muốn “hòa hợp” mà không cần “Hỏa giải” với Việt Quốc. Nghĩa là Việt Cộng chỉ muốn thực hiện một “chính sách chiêu hồi” với Việt Quốc chứ không muốn thực hiện chính sách “hòa giải và hòa hợp dân tộc” để đi đến thống nhất, đoàn kết toàn lực quốc gia cùng xây dựng và phát triển đất nước. Vì vậy, thực tế người ta chỉ thấy Việt Cộng đưa ra những lời kêu gọi chung chung, rằng hãy quên hận thù, đẩy lùi quá khứ, đem tài năng tài sản phục vụ đất nước. Điển hình là Nghị quyết 36 của đảngViệt Cộng đưa ra năm 2006 nhằm khuyến dụ khối Việt Quốc đông đảo, có nhiều tiềm năng ở hải ngoại.

Tôi bị giam ở đây khoảng một tháng để làm việc với chấp pháp và đón Tết đầu tiên tại biệt giam số 9 trại giam công an TPHCM. Thực ra Tết đối với một người tù như tôi lúc đó, chỉ khác hơn ngày thường là nghe thấy tiếng pháo đón Giao thừa nổ đì đùng, gần xa. Gần nhất là tiếng pháo do công an nơi giam giữ tù nhân đốt và những bản nhạc “cách mạng (Đỏ)” ca ngợi Mùa Xuân nặng tính tuyên truyền như “Đảng đã cho ta mùa xuân” của Phạm Tuyên, con của Thượng Thư Phạm Quỳnh bị Việt Minh cộng sản thủ tiêu năm 1945 vì bị coi là “phản động”. Nhưng nay, người con làm nhạc ca ngợi kẻ đã giết cha mình vì “giác ngộ cách mạng” hay tìm cách ẩn mình tìm chốn an thân?

Vì những động thái mới nhất của Hoa Kỳ căn bản là vì lợi ích trước mắt cũng như lâu dài của Hoa Kỳ trong quan hệ ngoại giao lúc lên lúc xuống giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.Đó là điều tất nhiên, vì lợi ích quốc gia luôn là nền tảng, cốt lõi và là mục tiêu tối hậu chính sách ngoại giao của bất cứ quốc gia nào. Lúc này quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc có thể căng thẳng vì lợi ích nhất thời tranh cử; nhưng sau đó vì lợi ích lâu dài giữa hai nước Mỹ-Hoa, có thể chuyển biến theo một chiều hướng khác. Thành ra trước các động thái mạnh mẽ mới nhất của chính quyền Washington, phản ứng của Bắc Kinh có vẻ chừng mực, đấu dịu thể hiện qua các tuyên bố của người phát ngôn Bộ ngoại giao Trung Quốc.

Khoảng sau 12:00 trưa ngày 30-4-1975, cả hai chúng tôi và mẹ tôi cũng như nhiều người dân sống ở ba lô chung cư A.B.C Phạm Thế Hiển đều ùa ra đứng ở hành lang hướng ra đường Phạm Thế Hiển để xem “đoàn quân giải phóng tiến vào Saigon”. Toán quân đầu tiên ăn mặc quần áo đen, mũ tai bèo, đi dép râu, có người mặc quần cụt đi chân đất, vũ khí cá nhân hạng nhẹ, có lẽ là dân quân du kích hay quân chủ lực Miền Nam của “Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam” và “Chính phủ Cách Mạng Lâm Thời Cộng Hòa Miền Nam Việt Nam”. Cả hai vốn là công cụ quân sự và chính trị của đảng và chế độ cộng sản Bắc Việt. Đó là những bảng hiệu “ngụy dân tộc” để tiến hành cuộc chiến tranh chống ngoại xâm bằng chiêu bài “chống đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước.”

Sài gòn những ngày Tháng Tư năm 1975 như cảnh chợ chiều, đầy hỗn loạn, như rắn mất đầu. Người dân hoang mang lo sợ về một tương lai vô định. Các quan chức chính quyền, tướng tá quân đội có điều kiện thì mạnh ai nấy đã tìm đường di tản sớm, muộn bằng mọi cách. Người lãnh đạo cao nhất chế độ VNCH là Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu, dưới áp lực của Mỹ, đã từ chức muộn màng vào ngày 5-4-1975, trao quyền cho Phó Tổng Thống Trần Văn Hương với lời hứa trở lại vị trí chiến đấu bên cạnh binh sĩ. Nhưng ngày 21-4-1975, trước khi kịp lưu vong, ông Thiệu đã đọc một bài diễn văn trên truyền thanh truyền hình gay gắt tố cáo muộn màng Hoa Kỳ phản bội đồng minh. Tổng Thống Trần Văn Hương cử Chủ tịch Quốc hội VNCH Nguyễn Bá Cẩn thành lập chính phủ tồn tại ít tuần lễ.

Mục tiêu sau cùng của Việt quốc, không phải là tiêu diệt đến người cộng sản Việt Nam cuối cùng, mà chỉ làm “phản tỉnh” và loại trừ cơ hội cho người cộng sản không thể độc chiếm quyền lực, thực hiện một chế độ độc tài toàn trị cộng sản, gây hậu quả nghiêm trọng, toàn diện và di hại lâu dài cho Đất nước và dân tộc . Để sau đó, thay thế bằng một chế độ dân chủ đích thực, chứ không phải là chế độ độc tài không cộng sản hay bất cứ một chế độ dân chủ giả hiệu nào.

Chẳng cần viết ra thì những người Việt Nam từng sống và là nạn nhân trong cuộc chiến tranh “Nồi da sáo thịt” nay còn sống đều đã biết. Sau khi cướp được chính quyền quốc gia ở nửa nước Miền Nam, thực hiện chủ nghĩa xã hội trên cả nước đã gây khốn khổ, kinh hoàng một thời cho nhân dân thế nào rồi (1975-1995)… Nhất là 10 năm đầu (1975-1986) thực hiện triệt để các nguyên lý của chủ nghĩa xã hội, độc tài toàn trị về chính trị, quốc hữu hóa mọi phương tiện sản xuất, kinh doanh, tập thể hóa mọi lực lương lao động trên mọi lãnh vực công, nông, thương nghiệp, dịch vụ…Hậu quả là mọi quyền dân chủ dân sinh, nhân quyền bị bóp nghẹt, kinh tế bị đình đốn, dẫn đến thảm trạng nhân dân cả nước không đủ lương thực, thực phẩm với chế độ tem phiếu (trừ giai cấp cán bộ đảng viên có chức, có quyền có tiêu chuẩn riêng…).

Tựu chung, thân phận của các luật sư cũng như nhân dân trong các chế độ độc tài toàn trị xã hội chủ nghĩa như Việt Nam nhìn chung đều giống nhau về an toàn pháp lý cũng như thực tế, đều mang thân phận như “cá nằm trên thớt”. Có khác chăng, như về pháp lý, muốn khởi tố một luật sư nhân quyền được công luận biết đến, như luật sư Trần Vũ Hải, thì nhà cầm quyền phải dàn dựng cẩn thận, có bài bản như là do vi phạm pháp luật là “giúp sức cho người bán đất trốn thuế.” để che đây ý đồ đàn áp chính trị.