Tưởng tượng rộng hơn, xa hơn, rằng nếu bọn thực dân Pháp khi đó học được người cộng sản thời nay cách cai trị người dân Việt Nam, thì liệu cuộc cách mạng của ông cùng các đồng chí có thành công hay không? Rồi lại có câu hỏi ở góc độ khác, là liệu có phải nay người cộng sản còn giữ được chính quyền là vì đã rút được bài học xương máu của bọn thực dân, bị cướp mất chính quyền phần nào đó là do đã trao cho dân Việt quá nhiều quyền tự do (nào là báo chí tư nhân, luận bàn chính trị, hội họp, biểu tình, đình công, lập ra các loại hội đoàn, …)?

Nay đọc cả trường đoạn của cha tôi kể về ngày Tết ở Nhà đày thực dân, mà xót xa cho người tù thời nay, nhưng lại xen lẫn buồn cười, mà chẳng hiểu tại sao mình cười. Không lẽ tôi cười cha tôi đã kể câu chuyện như hoang đường, để ca ngợi mình và các đồng chí tài giỏi trong đấu tranh mới có được như vậy, nhưng hóa ra lại ca ngợi bọn thực dân quá nhân đạo.

Nếu đổi mới, mà chỉ mở cửa về kinh tế thôi, nhưng vẫn siết chặt các quyền tự do khác của con người, kiểm tỏa tất cả đời sống văn hóa tinh thần, vẫn giữ “nền pháp quyền XHCN”, thì chỉ có lợi cho đám quan tham mà to mồm rao giảng “học tập và làm theo” mà thôi. Khác gì biến con người thành con (quái) vật, khi không cho nó thứ gì khác đáng gọi là có tính “NGƯỜI”, trong khi lại kích thích thói ăn tham vô độ của tính “CON” trong nó. Giờ đang đúng như vậy. Những con người cùng được đúc ra từ một lò luyện, rồi một số thành … quái vật, bị chuyển sang cái lò lửa, được đổi tên gọi là “củi”. Ra lò, chúng lại hiện nguyên hình là quái vật.

Cái dở là ở những bậc đàn anh, đàn chị, thậm chí kể cả các “nhà chính trị” đứng sau kiểm soát nội dung cho cuộc xuất ngoại quan trọng. Tiếc rằng, lời bào chữa vụng về đồng thời càng lộ rõ tầm văn hóa của vị Chủ tịch Miss World Vietnam đã thành phản tác dụng. Không những không nhận ra góc nhìn rất khác với mình của thiên hạ, bà còn phản công bằng đánh giá thấp, sai phản ứng từ dư luận với việc chọn bản nhạc này để trình diễn, khi cho rằng họ đã “hiểu nhầm tiêu cực” rằng đó là “tiết mục hát”.

Cuối cùng, đã có một quyết định làm tạm vừa lòng cả hai phe, chấm dứt cuộc tranh cãi bất tận nặng mùi chính trị. Hoa hậu VN được giải Hoa hậu tài năng, đi liền một giải đặc cách - “Hoa hậu KHÔNG thân thiện”. Đáng tiếc, ngay sau cuộc thi, cô liền bị cư dân mạng “ném đá” tơi bời, phải đóng trang Facebook cá nhân, vì đã chấp nhận cái giải thưởng kép đó.

Tại sao một cuộc vui karaoke được nhiều quan chức địa phương biết, cùng tham gia vậy, mà lại để xảy ra chuyện tầy đình, như thể chỉ có trong đám du thủ du thực? “Nạn nhân” là một cán bộ có gia đình, chồng lại là công an, mà sao như … trẻ con – bị phỉnh đến khách sạn, ép uống bia, ép hát, rồi dễ dàng để bị cưỡng hiếp, lại không trực tiếp tố cáo, trình bày sự việc mà phải để mẹ chồng làm thay, trong một vụ án nghiêm trọng rất cần lời khai chính xác, trung thực? Có khá đủ điều kiện về chứng cứ, lời khai để có thể khởi tố vụ án, mà sao để lâu vậy, lại còn để nghi phạm tự do rời khỏi đảo? Lại cũng không có một thông tin nào trực tiếp từ các nhân chứng, từ cơ quan công an về vụ việc, v.v..

Ít nhất vụ Đồng Tâm này là sai lầm thứ ba của ngành công an ở tầm mức quốc gia, quốc tế trong ngót nửa thế kỷ qua. Trong hai sai lầm nghiêm trọng trước đây, đều có vai trò của lãnh đạo ngành công an, nhưng đã không có việc rút kinh nghiệm nghiêm túc, không có kỷ luật nghiêm khắc. Nay không thể cứ tái diễn được. Một câu hỏi quan trọng cần đặt ra là, liệu có hay không các cấp cao nhất của Đảng, Nhà nước tham gia quyết định “xử lý” với Đồng Tâm ngày 9/1? Và nếu có thì họ có được báo cáo đầy đủ, chính xác toàn bộ sự việc cả trước và sau vụ tấn công hay không?

Nhiều năm qua, có thể vì thiếu biện pháp phổ biến rộng rãi nên cũng đã phần nào “trói tay” CSGT trong những tình huống thực sự cấp bách. Nhiều trường hợp chiến sĩ CSGT đã phải liều mình bám vào nắp ca-pô xe vi phạm, dẫn đến bị tai nạn đáng tiếc, thay vì trưng dụng xe của người dân để truy đuổi. Muốn có sự hợp tác tích cực từ người dân, đồng thời tôn trọng quyền lợi của dân, tổ chức, cơ quan khác, cần có các biện pháp phổ biến thông tin một cách bài bản. Ví dụ: ngoài việc sửa sớm Thông tư, cần có văn bản của Cục Cảnh sát giao thông giải thích chi tiết Điều 8, Khoản 3 nói trên. Văn bản này được từng đơn vị, cá nhân CSGT lưu giữ, cung cấp bằng nhiều hình thức cho người dân, người tham gia giao thông.

Say mê quyền lực chẳng cứ trong giới chính trị cộng sản. Với những người lãnh đạo một tổ chức tranh đấu, hoặc không tham gia tổ chức nào nhưng có nhiều ảnh hưởng , cũng dễ bị mắc phải căn bệnh đó. Họ sẽ dần xa rời quần chúng, dễ bị lung lạc, lợi dụng. Một kinh nghiệm cho công luận để giúp hạn chế “căn bệnh ngôi sao” có thể đến với bất cứ ai đang dấn thân tranh đấu, đó là cần nhìn vào, tôn vinh việc làm cụ thể của họ, thay vì về cá nhân. Khi đó, bất cứ một “ngôi sao” nào cũng đều dễ dàng phải đối mặt với sự phán xét của công luận nếu như không chịu rèn phẩm cách của mình.

Cha tôi hoạt động cách mạng, theo Đảng Cộng sản Việt Nam giành độc lập cho dân tộc, những năm 1940-1944 bị Pháp bắt, giam ở Nhà đày Buôn Ma Thuột. Cuối đời, ông viết cuốn hồi ký "Nhớ lại những năm ở Nhà đày Buôn Ma Thuột". Tôi lập blog, mục tiêu nâng cao dân trí, đấu tranh đòi các quyền tự do cho dân mình, rồi bị chính quyền của ĐCSVN VN bắt, kết tội "Lợi dụng quyền tự do dân chủ …", phạt tù 5 năm. Nhà tù cho tôi rất nhiều trải nghiệm thú vị, trong đó có cơ hội so sánh vấn đề ĐẢNG của cha tôi với của tôi.