Tại sao cái tư tưởng (cộng sản) ngoại lai ấy lại có thế bám rễ và sinh sôi nảy nở ở nước ta ? Vì dân trí thấp, vì là một dân tộc không có tư tưởng hay vì một bản năng hung ác nằm sâu trong máu, tuy chưa trở thành một căn tính dân tộc nhưng sẽ trỗi dậy khi gặp điều kiện ? Tôi không tin vậy, có những quốc gia bị coi là “nghèo nàn lạc hậu”, là dân trí thấp, có những dân tộc bị coi là hung bạo hoang dã nhưng họ đã không chọn cộng sản, có những quốc gia trong quá khứ từng đi xâm chiếm các nước khác, làm nhiều việc tàn ác nhưng rồi họ biết điều chỉnh và tiến tới văn minh.

Cụ Hồ tiếp : Ví dụ: Thời trước cụ làm thầy giáo thì không có gì là tham ô, lãng phí của nhân dân, vì dạy bao nhiêu giờ lĩnh bấy nhiêu tiền. Nay xét lại : Lúc đó dạy thì dạy gì, đào tạo người thì đào tạo cho ai? Vì “tôn sư trọng đạo”, cụ ở địa vị ông thầy, nên được lớp trí thức trọng cụ, dân cũng trọng cụ. Nhưng ông thầy lúc ấy nói gì? Nói chống Tây thì nó đá đít. Dù muốn hay không, cũng phải nói đế quốc, phong kiến là tốt. Như thế là có thể có tội với nhân dân rồi. Tôi nghe ở đây có đến 4 đời là học trò cụ, như thế là tứ đại nô lệ”.

Ngày đó trước làn sóng di cư ồ ạt, ông Hồ Chí Minh lo lắng bởi những nhà tư bản, chủ xưởng, chủ nhà máy… sẽ mang của cải ra đi, ông phái ông Nguyễn Duy Trinh vào Hà Nội gặp Thẩm Hoàng Tín, khen ngợi một người có tấm lòng “vì dân, vì nước” và mong muốn ông Tín ở lại và vận động những người “hằng tâm hằng sản” cũng ở lại để xây dựng đất nước đã được độc lập. Ông Tín chấp nhận ở lại với cam kết tài sản của ông và của những người “tư sản dân tộc” sẽ không bị tịch thu. Rất nhiều người giàu cũng ở lại, họ nói “ Ông thị trưởng còn ở lại kia mà”, phần đông nghĩ dù Việt Minh cộng sản thì cũng là người Việt, có lẽ nào….