11.
Thấy Vũ la hét lớn, dì nó lay tỉnh dậy. Vũ mở bừng mắt, ngơ ngác nhìn chung quanh. Thì ra, lúc này, mới có hai giờ trưa, và con Thúy vẫn là con Thúy, chưa biến thành con nhặng, chưa biến thành mụ phù thủy rừng rậm Phi châu. Vũ mỉm cười. Dì nó hỏi nằm mê thấy ma hay sao, mà kêu ầm lên. Vũ chối dài. Nó có mê gì đâu, mơ đấy chứ.
Nhớ được phần đầu giấc chiêm bao, Vũ sung sướng quá. Ngó trên bàn, có hai tấm giấy năm đồng. Vũ cuỗm liền, đút vào túi. Rửa mặt xong, trước khi đi đến nhà con Thúy, Vũ cẩn thận xem mục lục các tiểu thuyết đã xuất bản, mà người ta quảng cáo ở tấm bìa sau cuốn Mưu cóc tía.
Vũ bước tung tăng. Miệng huýt sáo phởn phơ lắm. Nó đem theo cả kèn ác mô ni ca. Trong cơn mơ, con Thúy không nhắc chuyện bà cả Hồng, chắc nó đã quên rồi. Vậy thì, nghĩ ngợi chi nữa. Vũ cắm đầu chạy một mạch. Đến nhà con Thúy, sự hăng hái của nó bỗng co ngắn, như thể sợi dây cao su buông chùng. Nó hồi hộp. Lại hồi hộp hơn cả mọi lần.
Vũ phân vân mãi mới dám đẩy cửa bước vào. Người đầu tiên nó gặp, là con Thúy. Không phải con Thúy trong giấc mơ. Con Thúy mới gội đầu, bợp cái lược, trông gớm ghiếc. Thúy mặc quần dài đen, áo cánh ngắn. Vũ ta thất vọng. Tuy nhiên, một cảm giác lạ đã len lỏi vào tâm hồn nó. Nó nhìn con Thúy. Con Thúy nhìn nó. Thế là đủ làm Vũ xấu hổ, nói chẳng nên lời. Thúy hỏi trống không:
- Đến làm gì đấy?
Vũ lắp bắp:
- Đến xem con chim khuyên còn sống không?
Thúy mỉa mai:
- Chim chết rồi, cái con chim tử tiệt, gần chết mới đen cho người ta!
Vũ phân trần:
- Tại Vũ bỏ nó trong túi, nó ngạt đấy.
Thúy bỏ chuyện chim khuyên, con bé truy Vũ:
- Hôm nọ, vồ tiền của bác cả Hồng, hở?
Vũ chối lia lịa:
- Vồ bao giờ mà vồ, ai bảo Vũ vồ tiền?
- Bác cả Hồng chứ ai!
- Bác ấy nói điêu.
- Thế tại sao, hôm nọ, gặp bác ấy lại co cẳng chạy?
Vũ cần phải trổ tài phiệu mới được. Con Thúy giận nó hai ba chuyện một lượt, phải phiệu gấp đôi, gấp ba. Vũ liến thoắng:
- Thúy có nhớ Thúy hẹn Vũ đi xem bác cả Hồng lên đồng không?
- Có.
- Sao hôm ấy Thúy không đi?
- Mẹ Thúy bị cảm.
- Thảo nào, Thúy nghi ngờ Vũ vồ tiền. Để Vũ kể từ đầu chí cuối cho Thúy nghe. Vũ đến chờ Thúy. Mãi, Thúy chả đến. Bọn thằng Nghi, cầu Kiến Xương, tập trận hỏa thiêu chùa Hồng Liên, ở đền Mẫu. Chúng nó chơi kiếm hiệp ấy mà. Chúng nó đốt vàng mã, rồi kêu cháy. Đám lên đồng bỏ chạy tán loạn. Thằng chúa đảng Nghi xô bác cả Hồng ngã. Nó cuỗm hết tiền lộc. Vũ nắm tay nó giằng tiền. Nó xô Vũ đè lên bác cả. Bác cả tưởng Vũ vồ tiền, mắng Vũ. Vũ cáu quá, lấy chùm vải trả thù. Thúy có tin Vũ không?
- Không tin.
Thúy trả lời hai tiếng cộc lốc, rồi bỏ xuống nhà dưới. Vũ sợ Thuý không ra nữa, gọi giật lại:
- Thúy ơi!
Thúy bĩu môi:
- Đừng gọi tên người ta.
Vũ đoán con Thúy vừa cáu ai, chưa kịp nguôi, nên mới gây sự với nó. Chính nó thường hay mắc bệnh này, thành thử cu cậu bớt tức. Vũ không hiểu tại sao, hôm nay, con Thúy giở chứng xưng người ta với nó:
- Thúy giận, hở?
Thúy ngúng nguẩy:
- Người ta không thèm giận đứa vồ tiền thánh.
Vũ câm họng. Con Thúy mắng nó đúng ghê. Nó tiếc không có cách nào làm con bé bớt giận. Vũ muốn về. Về đi tắm, đi ăn cắp vải, đi đánh nhau, để quên hình ảnh con Thúy đanh đá. Con Thúy đã ngồi xuống ghế, hất hàm hỏi Vũ, vẫn hỏi trống không:
- Thật không vồ tiền, hở?
- Thật.
- Thề đi.
- Thề gì?
- Đứa nào vồ tiền, thánh vật chết, nhá!
Vũ coi thánh như mỡ tép, nó đã từng bảo thằng Vọng rằng, thánh-lên-đồng, sợ cái củ thìu biu cơ mà. Vũ thề to:
- ừ, đứa nào vồ tiền, thì thánh vật chết tươi đành đạch. Thúy gọi tên Vũ đi…
- Gọi làm gì?
- Gọi…
Vũ chẳng biết gọi làm gì. Trời ơi, nó dốt ghê, dốt gớm. Trêu thằng bếp nhà ông Đốc, ngậm dao bơi qua sông, đánh thằng Huấn, thằng Hách, Vũ coi là trò chơi. Vậy mà, nói chuyện với con Thúy, nó cảm thấy khó khăn tệ, khó khăn hơn cả ông lão đẩy cái xe lợn lên dốc, trong cuốn Quốc văn giáo khoa thư, lớp dự bị. Nó tìm mãi, kiếm mãi chữ nghĩa, lời lẽ. Rốt cục, cứ bị con Thúy đưa vào ngõ bí. Vũ ta còn mỗi nước đánh trống lảng. Nó nói vu vơ:
- Trời nắng nhỉ?
Liếc nhìn Thúy, khuôn mặt xinh xắn kia đã dịu vẻ đanh đá. Và, mắt con Thúy đẹp thật. Vũ hỏi:
- Thúy còn giận không?
- Giận ai?
- Thế, lúc nãy… À quên, Thúy còn giận Vũ không?
Thúy dằn giọng:
- Đã bảo đừng…
Con bé định nói Đã bảo đừng gọi tên người ta, song, nó có thể đọc rõ nỗi buồn của thằng Vũ, sau khi nghe hết câu, nên nó bỏ lửng. Con gái chúa khôn. Nhất là cái con ranh Thúy. Vũ cuống quýt:
- Đừng gì?
- Đừng hỏi chuyện giận nữa.
Vũ thở phào, nhẹ nhõm cả người. Nó nói:
- Thế, hỏi chuyện gì?
- Chuyện gì thì chuyện.
Nghĩ một lát, nuốt nước bọt một cái, Vũ ta gọi khẽ:
- Này!
- Gì?
- Trời nắng nhỉ?
Thúy gắt:
- Nói mãi trời nắng.
Vũ đưa tay gãi gáy, nuốt nước bọt hai, ba cái. Đoạn, nó nhìn ngang nhìn dọc, nhìn trên nhìn dưới, nhìn lung tung. Nhìn đến lúc hết đồ vật để nhìn, nó ấp úng:
- Thế, nói chuyện gì?
- Chuyện gì thì chuyện.
- À, con chim chết lâu chưa?
- Chết rã xác rồi.
- Thúy chôn nó, hay nướng cho mèo?
- Vất vào thùng rác.
Lại nghĩ ngợi. Vũ ta cố can đảm, vào chuyện chính. Nó nắm hai tay thật chặt, Cắn môi cho đủ đau. Cấu thêm đùi năm cái. Vũ rụt rè nói một câu ngớ ngẩn:
- Thúy có thích không?
Thúy trợn mắt:
- Thích cái gì?
- Thích… thích… ăn kem?
- Không thích.
- Thúy có thích hóng mát ở cầu Bo không?
- Không thích.
- Thúy có thích uống nước dừa không?
- Không thích.
Thôi, hy vọng của Vũ vỡ tan tành. Cái gì con Thúy cũng không thích. Vũ hồi hộp, hỏi câu cuối cùng:
- Thúy có thích đố tên sách không?
Vũ run run, chờ câu trả lời.
- Thích.
- Thật hở?
- Ừ, ai hỏi?
- Vũ.
- Thúy cơ.
Vũ được Thúy xưng tên sướng rên. Nó gật đầu lia lịa. Máu nó bốc mạnh, quên hết thẹn thùng. Thúy giao hẹn:
- Thúy được cuộc, Vũ mất cái gì?
- Mất cái lồng bẫy, với bốn chú chim khuyên.
- Sao hôm nọ, Vũ bảo cho Thúy cái lồng.
Vũ láu cá:
- Hôm nay khác, hôm nọ khác. Được cuộc thích hơn được cho chứ…
Thúy gật đầu:
- Ừ nhỉ! Nhỡ Thúy thua thì sao?
- Thì phải đi ăn kem với Vũ, ở cầu Bo.
Vũ chắc mẩm thắng cuộc, giục rối rít:
- Hỏi đi, nhanh lên!
Thúy cười:
- Vũ nghe kỹ kẻo lại quên.
- Quên thế nào được.
- Hạt ngọc của ai?
- Thạch Lam.
- Ông đồ bể của ai?
- Khái Hưng.
- Đứa bé mồ côi bán báo của ai?
Vũ hãnh diện đáp:
- Lê Văn Trương.
Thúy cười khanh khách:
- Sai rồi, làm gì có cuốn này, người ta bịa ra. Thề mà cũng đòi đố. Thua cuộc, nhá! Mất cái lồng bẫy với bốn con chim khuyên, nhá! Vũ chỉ giỏi vồ tiền của bác cả Hồng thôi…
Vũ xấu hổ, lẳng lặng bỏ về. Con Thúy đểu thật. Vũ chửi thầm bà cả Hồng. Cái con mụ đồng bóng này chuyên môn mách lẻo. Vũ chẳng thèm chào Thúy. Nó đi tìm bọn thằng Côn, rủ nhau ăn tiêu hết mười đồng bạc. Bọn nhãi con tha thẩn cả buổi chiều trên cầu Bo, chén quà no bụng, còn thừa tiền cho ăn mày.
Vũ buồn bã vô chừng. Nó giấu giếm bạn bè giấc mơ của nó. Nó ghét con Thúy thậm tệ. Vũ thề sẽ ghét tất cả con gái trên đời này. Thì ra mộng mơ không bao giờ giống sự thực cả. Vũ ước ao mộng mơ chỉ cần giống sự thực một tí thôi. Để, đêm may, nó nằm mộng, thấy con Thúy biến thành con nhặng.
12
Vũ, Vũ!
- …
- Vũ
- …
- Vũ! Tại sao dì gọi ba bốn lần, mà con cứ giả vờ ngủ thế?
- …
- Dậy dì hỏi cái này. Chết đòn bây giờ, Vũ!
Vũ vẫn nằm im. Nó quay mặt sát tường. Mặc kệ dì dọa nạt. Vũ biết thừa dì nó dọa, chứ chẳng đánh, nhất là những hôm cha Vũ đi vắng, dì nó lại càng không dám đánh nó, sợ mang tiếng dì ghẻ ác nghiệt. Vũ được thể, ăn vạ.
Tối qua, bà Thụy với bà cả Hồng đến nhà nó. Bà Thụy xui dì Vũ đánh nó mấy roi, kẻo nó nhờn. Còn bà cả Hồng thù dai, khăng khăng bắt nọc Vũ ra, lấy roi mây quất vãi máu, rồi lấy muối sát, cho Vũ chừa tội nghịch trước cửa thánh. Vũ ta mò mẫm về, nghe tiếng con mẹ đồng bóng, vội vàng cút mất. Nó tới nhà thằng Côn ngủ nhờ, sáng hôm sau vù sớm, lẻn vào giường, vờ mê man.
- Vũ!
- …
- Thằng ranh con này giỏi thật. Khoa, tìm cho mẹ cái phất trần.
Khoa lắc đầu:
- Con chịu thôi.
Mẹ nó mắng:
- Mày a dua thằng Vũ, hở?
Khoa khôn ngoan lẻn tránh. Dì Vũ đi lục lạo một lúc. Vớ được cái sào màn, bà thúc nhẹ trúng lưng Vũ, giục nó:
- Mày đã chịu dậy chưa, thằng gan lì?
Tưởng anh sắp bị đòn đau, Khoa bù lu bù loa:
- Mẹ đừng đánh chân anh Vũ, đánh chân anh Vũ đau, anh Vũ hết đá ban, mẹ ơi!
Mẹ nó cáu tiết:
- Tao đánh què chân mày nữa, thằng ôn con kia ạ, xéo đi!
Và, bà nện thằng Vũ một cái khe khẽ vào mông, khiến Vũ ta bắt đầu nhúc nhích.
- Đồ hư thân mất nết, dám xô ngã bà cả Hồng, vồ tiền thánh, chia nhau ăn quà. Thánh vật mày chết, Vũ ạ! Mày lấy mười đồng làm gì? À, chiều mày quá, mày nhờn hở, Vũ! Thánh vật mày chết tươi, dám hỗn với thánh!
Vũ toét miệng cười.
- Mày còn cười à? Để tao xem mày cười thế nào! Nằm sấp xuống, thằng ôn con!
Bà buông cái sào, cuộn màn lên, rồi nắm chặt cái sào, phết Vũ liền hai ba cái.
Vũ hết cười. Mắt nó mở trừng trừng kinh ngạc. Dì nó đánh đau thật. Lần đầu tiên dì nó đánh đau thế. Nó là Mẫn Tử Khiên rồi. Cha Mẫn Tử Khiên đi vắng, dì ghẻ bắt nạt Mẫn Tử Khiên. Vũ cảm thấy cô độc và đau khổ quá. Nó không kêu la, nước mắt nó ứa ra. Tủi thân. Những giọt nước mắt của Vũ làm tay dì nó chùn lại. Dì nó hối hận.
- Vũ!
…
- Vũ!
…
_ Vũ
…
- Thôi, dì tha cho, lần sau đừng nghịch dại dột, thánh vật chết. Dậy rửa mặt, rồi dì cho tiền xem xi nê.
Vũ úp mặt xuống gối, khóc rưng rức. Dỗ ngon, dỗ ngọt chán, thằng Vũ cứ câm họng, dì nó bỏ đi chợ. Con nhà Khoa chẩu biệt tích. Nằm một mình, Vũ ta chửi con mẹ đồng bóng thậm tệ. Nó thù bà cả Hồng, thù luôn con Thúy. Tại bà cả Hồng, con Thúy mới dở chứng trêu tức nó, gọi nó là đứa vồ tiền. Tại bà cả Hồng, mà bà Thụy vốn yêu thương nó, mới xui dì nó đánh nó. Nai mốt, cha nó sẽ mắng nó nữa. Vũ tức ghê. Phải tỏ cho mọi người, nhất là cái con nhặng Thúy, biết nó oan uổng. Vũ nghĩ ngợi liên miên. Nó sắp đặt trong đầu óc một cuộc trả thù xứng đáng.
Chỉ có cách khăn gói quả mướp bỏ nhà ra đi. Vũ sẽ xuống cống Đậu, ba hoa rằng dì nó ghét nó, chắc bác lang Tạng sẽ chứa chấp nó. Mai chủ nhật, ngày kia lễ, được nghỉ hai ngày, tội gì chả trốn nhà, làm kẻ giang hồ. Nó chơi cái trò này, nhất định, mọi người phải khóc, con Thúy sẽ khóc hết nước mắt.
Nói là làm ngay. Vũ ta vùng dậy. Mắt nó đã ráo hoảnh. Con nhà Vũ hiện nguyên hình một hiệp sĩ đang bày mưu kế, cứu khốn phò nguy. Nó bước tới bàn, lục cặp sách, xé tờ giấy trắng, viết để lại cho dì nó những dòng chữ sặc mùi tiểu thuyết kiếm hiệp sau đây:
Thưa dì,
Dì đừng tìm con vô ích. Con đã tung cánh bay đến một chân trời vô định, đáp theo tiếng gọi của sông hồ. Con không bao giờ trở về nữa vì dì và bác Thụy đã bảo con vồ tiền của con mẹ đồng bóng. Dì còn bảo con ăn cắp mười đồng của dì. Thưa dì, có hiệp sĩ nào đi vồ tiền đâu. Con có vồ tiền của con mẹ đồng bóng thì con cũng cho ăn mày hoặc đội bóng của con ăn phở cho sướng mồm, chứ con có đâu ăn quà một mình con. Thôi, con không nói nữa, cánh buồm máu đã trương, lưỡi kiếm diệt trừ tham quan ô lại đã rút khỏi bao. Con đi đây dì ạ! Con cười can đảm chứ không thèm khóc. Ha ha ha! Trời rộng, sông dài, bể mênh mông, hiệp sĩ vùng vẫy cho thỏa chí tang bồng.
Lạy dì
Con
Vũ tức Triều Dương Hiệp tức Dã Tượng
Tái bút: Dì đừng đánh em Khoa dì nhá! Em Khoa, em mang cái lồng bẫy chim và bốn chú vành khuyên cho chị Thúy. Anh thua cuộc đau quá em ạ!
Viết xong thư, Vũ không quên vẽ hình người bị treo cổ, và ký ngòng ngoèo mấy nét đè lên. Nó lấy con dao nhọn, phóng chặt, ghim bức thư trên bàn cho có vẻ rùng rợn. Đoạn, nó mở tủ, vơ vội bộ quần áo, nhét vào bị cói. Thế là hiệp sĩ Vũ với cái kén ác mô ni ca lên đường.
Nó chưa lên đường gió bụi. Vũ chạy lại nhà thằng Côn, báo cho thằng bạn của nó biết. Côn bỗng lây chất giang hồ vặt, nó ca ngợi thằng Vũ:
- Mày cừ quá, cho tao đi với.
Vũ phổng mũi đắc chí:
- Mày không đi được.
- Không có mày, ở nhà tao buồn lắm, cho tao đi giang hồ với, nhá!
- Mày đi, tao khó tuých dì tao.
- Tuých cái gì?
- Tao nói, mày đừng hé răng với thằng nào, nhé!
- Ừ.
Vũ ghé tai Côn, thầm thì một lúc. Côn khoái chí:
- Tao đóng vai Kỳ Phát hở, mày?
_ Ừ.
Vũ từ giã bạn:
- Thôi, tao đi, nhớ nhá!
Côn níu Vũ:
- Mang vài cái bánh gai đi mà chén. Cái nhà ăn canh bánh đa mọi bận hở, Vũ?
- Ừ, tao đi đây…
Vũ nháy Côn. Hai đứa rúc rích cười. Bây giờ, trong bị của hiệp sĩ Vũ có thêm bốn cái bánh gai.
Vũ co chân chạy một mạch ra đê. Nó leo lên, đi xuôi về cống Đậu. Dòng Trà Lý êm êm không gợn sóng. Chiếc thuyền nhỏ thuận gió, ngại chèo, căng manh chiếu thay buồm, trôi từ từ. Cô gái trên thuyền ngân nga điệu ru, thương nhớ xa xôi. Bên kia sông, nắng trải xuống bờ tre, hàng chuối xanh mướt, tươi ngon. Cảnh tượng tĩnh mịch và nên thơ quá.
Tâm hồn thằng Vũ nao nao…
13
Vũ bỏ đi chưa đầy hai tiếng đồng hồ, cha nó ở Hà Nội về. Cha Vũ về chuyến xe khuya. Dì Vũ đinh ninh rằng, Vũ giận dì nó, chuồn lại nhà mấy đứa bạn chơi, rồi trưa về ăn cơm. Quá trưa, thằng Vũ vẫn biệt dạng. Dì nó bắt đầu chột dạ. Cha Vũ hỏi rối rít, và giục đầy tớ tìm Vũ. Đầy tớ đi khắp chỗ, không gặp Vũ. Mãi lúc thằng Khoa rút con dao, đem bức thư run rẩy đưa cho cha nó, cha nó đọc xong, quẳng cho dì nó đọc. dì thằng Vũ mới vỡ lẽ, nó đã trốn nhà, đi giang hồ.
Cha Vũ, thoạt tiên, cằn nhằn dì nó. Dần dần, thương Vũ, ông to tiếng với vợ. Ông kể lể lôi thôi, những là tại công việc buôn bán, để con vất vưởng; tại vợ ông hất hủi đứa con riêng của ông, nó tủi phận; tại nghe con mẹ đồng bóng xúi bẩy, đánh đập con ông, nó khổ sở; tại tiếc con ông mười đồng, rỉa rói, nó xấu hổ.
Dì Vũ im lặng không cãi. Cha nó, được thể, mắng dì nó nặng lời hơn, khiến dì nó phân trần này nọ. Thế là hai vợ chồng cãi nhau. Đàn con chờ quà bố, bị thiệt. Cơm nước dọn sẵn sàng, không ai thiết ăn uống. Dì Vũ ngồi khóc ấm ức.
Trách vợ chán chê, cha Vũ mới sực nhớ ra điều quan trọng, là kiếm ngay thằng Vũ. Dì nó cũng nghĩ như vậy. Hai ông bà cùng đứa đầy tớ tất tưởi, một mặt đến các nhà quen thuộc, một mặt đi hỏi thăm xem có ai biết Vũ đi ngả nào.
Cha Vũ tới nhà thằng Côn. Mẹ nó bảo nó ăn cơm xong, chưa kịp xỉa răng uống nước, đã cút mất. Ngỡ rằng con mình rủ thằng Côn đi chơi, như mọi bận, cha Vũ về nhà đợi. Dì Vũ chẳng nhận được tin tức gì. Hai người lại tiếp tục trách móc nhau.
Trong khi ấy, thằng Côn chui vào rạp Odéon xem Tác Dăng đâm hổ. Đúng ba giờ hết phim, Côn mò mẫm lại nhà Vũ. Gặp cha nó, mặt Côn tái mét, tay chân run rẩy. Cha Vũ hỏi nó thằng Vũ đâu. Côn nhớ những lời thằng Vũ dặn nó tuých dì thằng Vũ. Cha thằng Vũ về, không lẽ tuých luôn cha nó. Mà, không tuých, con nhà Vũ sẽ giận chết. Có thể, nó không thèm chơi với thằng Côn nữa. Côn vẫn coi thằng Vũ là chúa đảng. Thiếu thằng Vũ, đời hết vui nhộn. Nên, cuối cùng, Côn đành tuých cha Vũ. Nó nói, thằng Vũ theo thằng Coóng sang Nam Định, làm nghề hầu sáng. Theo đúng lời Vũ dặn. Côn bảo chính mắt nó trông thấy thằng Vũ lên xe Con Voi, của ông Lê Văn Định. Nó tả thằng Vũ đeo cái bị, mắt đỏ ngầu, mồm méo xệch, tang thương lắm.
Côn vừa nói dối, vừa run, cha thằng Vũ tưởng thật. Ông hối hả thay quần áo, chạy nhanh ra bến xe, sang Nam Định tìm Vũ. Dì thằng Vũ khóc thành tiếng. Con nhà Khoa mặt ỉu như bánh đa nhúng nước. Côn sợ đứng lâu, dì thằng Vũ đổ tội nó, để thằng Vũ đi không mách dì nó, nên Côn ta từ từ rút êm.
Ra đường, nó mới hoàn hồn. Và, Côn nghĩ rằng, con nhà Vũ nghe chuyện này, chắc thế nào cũng khen tuyệt cú mèo.
14
Ông lang Tặng lấy cô thằng Vũ. Cô Vũ là chị ruột cha nó. Vũ gọi ông Tặng bằng bác. Bác Vũ có ba đứa con, đứa lớn nhất, mới lên năm. Bọn thằng Vũ, hễ hôm nào kéo nhau xuống cống Đậu phá phách, thường ghé thăm bác nó, và được cô nó cho ăn canh bánh đa, nấu với cua đồng. Canh bánh đa, nấu với cua đồng, ngon ba chê. Gạch cua đóng từng mảng trên bát canh, giống những hòn đảo nhỏ vẽ trên bản đồ. Nước mầu phi hành mỡ, vàng ngậy, thơm phức, quyến rũ. Chỉ tưởng tượng, đã thèm nhỏ rãi rồi, chứ đừng nói chuyện trông thấy người ta bê bát canh, và vào mồm, húp sùm sụp.
Vũ yên chí thế nào nó cũng được tiếp đón niềm nở, ăn canh bánh đa thỏa thê. Tung tăng cái bị cói, Vũ rảo bước, mong chóng tới nơi. Vũ xuống cái dốc đê thoai thoải, quen thuộc. Nhà bác nó ở ngay chân đê, bên cạnh cái cống lớn. Cống này thông sang sông Trà Lý. Đến mùa cầy cấy, người ta mở cửa cống, để nước theo con sông đào ùa vào đồng ruộng. Chỗ bác nó lập nghiệp là làng Đậu, nên cái cống đó mang luôn tên làng: cống Đậu.
Vũ rất ngạc nhiên. Hiệu thuốc của bác nó đóng cửa im ỉm. Nguy to, bác nó đi vắng, hiệp sĩ Vũ đành khăn gói quả mướp hồi hương mất. Hiệp sĩ hồi hương với cái bị cói, ê mặt chết. Bọn lâu la, phó đảng Côn sẽ coi nó ra cái thớ gì nữa. Vũ không thể lầm lũi về một cách hèn nhát được. Dì nó phải xuống đây vuốt ve nó, nịnh nọt nó, giúi vào túi nó mười đồng, nó mới về. Phải về vinh quang, Vũ nghĩ thế. Nó lẩm nhẩm lạy trời bác Tặng có nhà, và hăng hái gõ cửa.
Bác nó đẩy tấm liếp, ló đầu ra. Vũ mừng quýnh. Nó lách mình, chui tọt vào nhà. Chưa kịp ném cái bị xuống, Vũ đã méo xệch cái mồm, cố tình tủi thân, cho nước mắt ứa ra vài giọt, rồi tả oán, khiến bác nó mủi lòng. Nó nhìn quanh quẩn. Trên cái sập gỗ, ba đứa nhãi mình trần trùng trục, đang nằm ngửa tênh hênh. Rãi nhớt đã khô từ lúc nào, đóng vệt trắng hai bên mép chúng nó. Mấy con muỗi ngày đốt no căng bụng, vỗ cánh không nổi, bám chặt, ăn vạ thân thể mấy đứa bé. Vũ ngán ngẩm. Sống với bọn chết dấp này, hai ngày, chắc nó xỉu mất.
Bác Vũ bảo cô nó bị đau mắt nặng mấy hôm rày, không nhìn thấy gì. Cơm nước không ai thổi nấu, ăn uống thất thường Mấy con lợn đói, kêu eng éc điếc cả tai. Vũ thất vọng. Nó an ủi rằng nó giang hồ có hai ngày, hai ngày thôi, thể nào dì nó cũng xuống đây, đón nó về. Hiệp sĩ Vũ cắn răng chịu đựng vậy.
Vũ vào buồng thăm cô nó. Cô nó che khăn kín mít, Vũ khỏi méo xệch cái mồm, và trổ tài nhỏ nước mắt cá sấu. Nó chỉ cần kể lể câu chuyện thật bi thảm. Cô nó nghe xong, kéo nó sát gần, nắm tay nó, rờ rờ đầu giường một lúc, rồi an ủi nó một đồng bạc. Vũ đút vội vào túi quần. Cô nó hỏi:
- Dì cháu đánh cháu đau lắm, hở?
- Vâng, dì cháu đánh cháu nổi lươn ở mông. Cháu cho cô xem, nhé!
- Thôi, cô không nhìn thấy.
Vũ cười, nó bịa thêm:
- Dì cháu đuổi cháu đi, dì cháu bảo giỏi đi đâu mà sống thì đi!
Cô nó dễ tin. Đi hỏi già, về nhà hỏi trẻ. Trẻ con không biết nói dối. Thằng Vũ biết nói dối, nối dối hết mọi người. Nói dối là thói xấu. Hồi học lớp ba, thầy giáo cho tập đọc bài ngụ ngôn, trong cuốn Luân lý giáo khoa thư. Bài này kể chuyện thằng nhãi thích nói dối. Cả làng đi làm lụng ngoài đồng, nó ra hô ầm lên cháy nhà, khiến mọi người vất cả cầy cuốc, tất tả chạy về. Đến nơi, chẳng thấy cháy thiêu gì hết. Thằng nhãi đánh lừa được người lớn, hả hê cười. ít lâu sau, nhà nó cháy, nó ra đồng tri hô, người lớn sợ mắc mưu nó, không ai thèm về. Kết quả, vì thích nói dối, nhà nó cháy ra tro. Vũ không thích nói dối để cười. Nó thích nói dối để người ta thương nó. Nó nói dối cô nó, để cô nó thương nó, nói dối dì nó, để dì nó thương nó, nói dối bà Thụy, để bà Thụy thương nó, nó nói dối bọn lâu la, để bọn lâu la phục nó. Xấu gì mà xấu. Vũ lý luận vậy. Và, nó cứ tiếp tục nói dối. Cô Vũ bảo:
- Dì cháu đuổi đi, cháu ở với cô. Cháu có bằng lòng ở với cô không?
Vũ khe khẽ đáp:
- Có ạ!
- À, tại sao dì cháu đánh đuổi cháu?
- Tại cháu nhận cháu là Mẫn Tử Khiên.
- Mẫn Tử Khiên là làm sao?
- Mẫn Tử Khiên rất dường hiếu nghĩa, Xót nhà huyên quạnh quẽ từ lâu, cô ạ! Mẫn Tử Khiên không ăn cắp, dì ông ta cứ bảo ông ta ăn cắp. Ông ta tức quá, bỏ nhà, đi như cháu ấy.
Cô thằng Vũ chẳng hiểu mô tê gì, gật gù cái đầu, tỏ ý thương cảm. Vũ xin phép cô nó, ra nhà ngoài. Bác nó giục nó treo bị, cởi áo, cho đỡ nực. Vũ răm rắp tuân lời. Bác nó hỏi:
- Cháu có biết thổi cơm không?
Vũ tần ngần một lúc. Biết nó trả lời không, bác nó khuyến khích:
- Thổi cơm dễ lắm, bác dạy một lần, là cháu thổi được. Con trai tập thổi cơm cho quen đi, chứ!
Nó đờ người, tựa hiệp sĩ hạng bét bị vây kín bốn phía. Bác nó nói tiếp:
- Rồi, bác dạy cháu nấu cháo, sắc thuốc, nấu cám lợn. Cháu giúp bác, vài hôm thôi. Cô cháu khỏi bệnh, cháu sẽ ngồi chơi. Ở với bác sướng như tiên. Về nhà, đì cháu đánh chết.
Bác thằng Vũ không để cho nó mở mồm. Ông với tay lên tủ, bưng cái liễn sứ, mở nắp, nhón năm quả táo tầu, cho Vũ. Vũ chìa tay nhận, mắt dán chặt vào cái liễn táo tầu, xem đếm từ ngoài vào trong, nó đứng thứ mấy.
Ngay trưa hôm ấy, Bác Vũ dạy Vũ bài học thổi cơm. Trời mùa hè, ngồi trong bếp, nóng chảy toát mồ hôi. Một tay cầm que đun, một tay trải rơm cho đều, Vũ loay hoay làm bồi. Nó thấy nó giống thằng nhỏ ở nhà nó quá.
Thổi cơm chẳng khó khăn gì. Chúng nó đi cắm trại, vẫn thổi cơm lấy mà ăn. Vũ còn biết rán đậu, kho thịt, tráng trứng, nấu canh cà chua nữa. Đấy là công việc hứng thú, vui vẻ. Đằng này, bác nó sai nó thổi cơm. Vũ có cảm tưởng như mình xuống đây hầu hạ gia đình bác. Giang hồ kiểu này là giang hồ… bếp, không thấy trời rộng, sông dài, bể mênh mông, cánh buồm máu đâu, mà chỉ thấy ông đồ rau tròn trùng trục, câm như… đất sét. Chả lẽ lưỡi kiếm diệt trừ tham quan ô lại lại đem chọc tiết mấy con lợn đói? Hiệp sĩ Vũ, tức Triều Dương Hiệp, tức Dã Tượng, đành… nuốt nước bọt tiêu sầu.
Bác nó chỉ dặn qua loa cách thức ghế cơm, vùi cơm, rồi ra quán vác về cái đuôi lợn luộc sẵn, lởm chởm lông đen, béo phát ớn, Hiệp sĩ Vũ treo kiếm, lau bát đĩa, rót nước mắm. Bác nó ngồi thái thịt, thỉnh thoảng nhón một miếng đút vào mồm, nhai ngấu nghiến. Vũ ta lắc đầu.
Mâm cơm dọn xong, Bác Vũ đánh thức ba đứa con dậy. Không khác gì mấy con lợn đói, không cần rửa mặt, súc miệng, ba đứa nhãi xông vào ăn hùng hục. Đũa của chúng nó chĩa xuống đĩa thịt mỡ, cơ hồ kiếm của các hiệp sĩ chụm lại bêu đầu bạo chúa.
Vũ nhìn đĩa thịt. Mó muốn mửa. Vũ cố ăn nhạt hai bát để cầm cự. Bác nó khen nó thổi cơm dẻo, ngon. Ba đứa nhãi tranh nhau gặm cái đuôi. Chúng nó giành giật, làm bắn tung nước mắm vào người Vũ.
Hiệp sĩ Vũ thở dài. Than ôi, đã tung cánh bay đến chân trời vô định, Vũ có ngờ đâu, giờ phút này, dì nó đang lo cuống cuồng, cha ngồi trên chuyến xe Con Voi, máy thở phò phò, trên con đường sang Nam Định.
15
Đến chiều, Vũ bế thằng nhãi ba tuổi lên đê chơi. Trước khi rời nhà, Vũ đã béo mạnh vào đùi thằng nhãi mấy cái, khiến nó khóc thét, rồi giả vờ nói thằng nhãi không chịu nó bế. Bác nó mải hốt thuốc cho bệnh nhân, giục Vũ cứ mang thằng nhãi đi. Vũ cáu tiết. Nó trả thù bằng những cái búng muốn rách tai, bằng những cái tóc dứt muốn lột da đầu nó lên. Thằng nhãi sợ con nhà Vũ quá, nín thin thít.
Bấy giờ, nắng gần tắt. Vũ đặt thằng nhãi xuống mặt đê. Nó hướng về thị xã. Những nhịp cầu Bo không nhỏ đi bao nhiêu, và những bến tắm trông rõ người lố nhố. Vũ chờ Côn. Nó đã hẹn thằng Côn, thế nào chiều nay cũng phải xuống đây tìm nó, kể cho nó nghe chuyện tuých ra sao. Còn nó, nó sẽ phiệu ra năm ba chuyện ly kỳ của chuyến giang hồ này, cho thằng Côn tiếc rẻ.
Mắt Vũ nhìn không chớp. Nó thấy một bóng người in hình, trong khung trời chiều, tự dằng xa. Bóng người đó không ai ngoài thằng Côn. Côn cắm cổ chạy, chẳng mấy đỗi, con nhà Vũ đã nhận ra nó.
Vũ bỏ thằng nhãi ngồi một mình, chạy ngược lên. Hai thằng bạn nhỏ, mới xa nhau chưa đầy một ngày, mà gặp nhau, chúng nó mừng rối rít, như đã xa nhau hàng tháng. Vũ bá vai Côn, xoắn xít. Hai đứa sóng đôi đi tới chỗ thằng nhãi, anh họ thằng Vũ. Chúng nó nằm dài trên vệ cỏ. Vũ hỏi:
- Mày làm đúng lời tao dặn, hở?
- Ừ.
- Dì tao có khóc không?
- Có.
- Thằng Khoa có khóc không?
- Có
- Khoái quá! Con Thúy có khóc không?
- Tao không biết.
Vũ ngớ ngẩn tệ. Côn nó cần cóc gì biết con Thúy cơ chứ. Ngay Vũ, Vũ cũng cóc cần nữa rồi. Con Thúy đã xỉ vả nó là đứa vồ tiền, đã được cuộc cái lồng bẫy chim, nó cần gì con Thúy. Không hiểu tại sao nó lại hỏi thằng Côn rằng, con Thúy có khóc không? Từ hôm bị con Thúy làm xấu hổ, Vũ ghét con Thúy. Ghét chán, nó lại thương. Thương mãi, thành nhớ. Vũ ao ước có dịp khác, sẽ rủ bằng được con Thúy đi chơi cầu Bo. Nó không thể ghét con Thúy. Nó cần con Thúy. Nó cũng không hiểu nốt, tại sao nó không thể ghét con Thúy được. Mải nghĩ vớ vẩn, Vũ quên khuấy món quà tặng bạn chí thân.
Vũ móc túi lôi ra một gói, trao tay Côn:
- Chén đi!
- Cái gì đấy?
- Táo tầu, ngon lắm, mày ạ!
- Ai cho mày thế?
- Bác tao.
- Bác mày tốt nhỉ!
- Trưa nay, tao chén canh bánh đa căng cả bụng.
Vũ lại nói dối. Bác nó cho nó có năm quả, nó ăn hết ngay. Lúc bác nó với tay, bưng cái liễn sứ đựng táo tầu, Vũ đã chú ý cái liễn ấy. Và nó biết chắc món ăn hấp dẫn này đứng thứ năm, đếm từ ngoài vào trong. Vũ rửa bát đĩa xong, lên nhà; bác nó, và đàn con đã lăn kềnh trên sập, ngáy khò khò. Vũ bèn trả thù liễn táo. Nó bốc bừa hai ba nắm. gói để phần cho thằng Côn mười hai trái, nó thưởng thức thêm năm trái nữa. Vũ nhủ thầm rằng, nó ở đây ba ngày thôi, cái liễn táo tầu sẽ sạch sành sanh, bác nó sẽ hết đồ bốc thuốc.
Lấy lưỡi đẩy hạt táo ra môi, Côn thổi mạnh một cái. Nó gọi khẽ bạn:
- Vũ ơi!
- Gì?
- Tao sợ quá!
- Sợ cái gì?
- Nhỡ bố mày biết tao tuých bố mày thì chết!
Vũ véo lưng bạn:
- Mày sắp giống thằng Vọng rồi. Sợ cái đét gì?
- Sợ bố mày.
Vũ cười hô hố:
- Bố tao chắc giờ đang bán áo cho Thổ, ở Bắc Cạn.
Côn chớp mắt lia lịa. Nó nghiêng đầu nhìn thằng Vũ, do dự mãi, mới nói:
- Bố mày về rồi!
Vũ ngồi nhỏm dậy:
- Bố tao về rồi à?
- Ừ.
- Về bao giờ?
- Sáng nay.
- Bố tao có nói gì không?
- Bố mày cãi nhau với dì mày. Tao nói mày sang Nam Định. Bố mày vội vàng ra bến xe, sang Nam Định ngay lập tức. Tao vừa ghé qua nhà mày. Thằng Khoa nó bảo bố mày bây giờ còn ở bên Nam Định. Nó khóc sưng mắt, mày ạ! Tao phải nói với bố mày thế nào, hở Vũ?
Vũ bỗng hối hận. Nó tưởng dọa dì nó một tí, ai ngờ cha nó về, to chuyện thế. Dầu sao, chiều mai Vũ mới về. Đằng nào cũng bị đòn. Vũ đâm liều. Nó thương cha nó, thương dì nó, thương em nó, nó trót lỡ. Nấn ná thêm ngày nữa có sao. Vả lại, dì nó đánh nó ba bốn cái sào màn cơ mà. Cha nó có đánh nó, nó sẽ dổ riệt cho bà cả Hồng vu nó vồ tiền, khiến nó xấu hổ với bà Thụy, với con Thúy, nên nó phải ra đi. Vũ kiếm cớ vững chắc quá, nó vỗ vai thằng Côn:
- Đừng sợ mày.
- Bố mày hỏi, tao nói sao?
- Không nói gì cả.
- Thế, chiều mai, nói thế nào?
- Nói như tao đã dặn mày.
- Tao bảo mày nói dối tao, mày leo lên xe, đến ngã tư, mày xuống đi lối Kỳ Bá về cống Đậu hở?
- Ừ.
- Nhỡ bố mày hỏi tại sao tao gặp mày, thì nói sao?
- Thì mày phiệu rằng, tụi mày đóng bè xuống cống Đậu, gặp tao tha thẩn trên bờ đê.
- Bố mày có tin tao không?
- Tin chứ.
- Nhỡ bố mày không tin thì sao?
- Mày cứ nhỡ với ngộ mãi, chán quá. À, Côn này…
- Gì?
- Mày có qua nhà bà Thụy không?
- Không. Gì thế mày?
- Không có gì cả.
Hai thằng bạn nhìn nhau giây lát, rồi toét miệng cười. Côn hỏi:
- Thú không mày?
- Thú lắm. Vừa đặt chân xuống đất cống Đậu, tao đã choảng ba thằng rồi, mày ạ!
- Nó gây sự à?
- ừ, nó huých khuỷu tay vào bụng tao. Tao đét nói gì. Nó tưởng tao yếu, huých thêm cái nữa. Tao giả vờ sợ nó, nó khoái chí, sán lại gần, tao xơi nó hai quả liền, hộc mẹ nó máu mồm. Hai thằng bạn nó xông vào. Tao hạ cả hai. Mày có biết, nó là gì ở đây không?
- Không.
- Tổ sư ăn cắp, mày ạ!
- Mày không sợ chúng nó trả thù à?
- Trả thù cái củ thìu biu ấy. Chúng nó bầu tao làm đại ca rồi.
- Khoái nhỉ?
- Tối nay, chúng nó khao tao chầu chim sẻ rán. Giang hồ phải cừ mới trị được lũ súc sinh chứ. À, Côn này…
- Gì?
- Mày có muốn qua nhà bà Thụy không?
- Không.
Vũ định nhờ Côn qua nhà bà Thụy, xem con Thúy vui hay buồn. Vũ ngượng không dám hỏi thẳng, chỉ nói bâng quơ. Côn không ngại, Vũ nhờ việc gì, thằng Vũ chẳng chịu hỏi rõ ràng. Trông chiều xuống vội vã, Côn bảo bạn:
- Tao về nhá?
- Gượm đã mày.
- Mày có dặn gì thêm không?
- Không. À, thằng Khoa nó đem cái lồng bẫy chim sang nhà con Thúy chưa, mày?
- Tao không biết.
- Mếu nó chưa đem, mày đem hộ tao, nhé!
- Ừ.
- Mày nói với con Thúy rằng, nó bảo tao vồ tiền, tao tức quá, tao bỏ nhà, tao không ghét nó, mày nhé!
- Ừ.
- Ngày kia, chúng mình đi học hở, mày?
- Ừ.
- Còn nửa tháng nữa hè, nhỉ?
- Ừ, hơn nửa tháng.
- Nhớ chiều mai, Côn ạ!
- Ừ, tao về nhá!
- Ừ.
Hai thằng bạn chia tay nhau. Côn sợ tối, co chân chạy miết. Vũ đứng nhìn theo. Nó bế thằng nhãi lên, đi xuôi xuống phía dưới. Phía tây, trời nhuộm máu giây lát, rồi xám dần. Nó thấy hai ngày dài quá. Vũ nghĩ tới việc thổi cơm sắp tới. Nó béo mạnh thằng nhãi một cái. Thằng nhãi khóc oe oe…
16
Số thằng Vũ đen quá. Giang hồ đúng ngày cô nó ốm nặng. Bác nó, chừng hiểu rõ tâm sự của kẻ trốn nhà, bắt bí nó thổi cơm, rửa bát, nấu cám lợn, bế em, những việc Vũ chưa hề làm bao giờ. Họ hàng cũng chẳng tốt gì. Chỉ có cha nó, dì nó, em nó tốt thôi. Nếu bác nó tốt, đã không sai nó, như sai thằng nhỏ. Bác nó cứ xoen xoét cái mồm, khen nó khéo, khen nó giỏi, để nhờ giúp việc này, giúp việc nọ. Bác nó tưởng nó ở đời với bác nó đấy. Chiều mai, cha nó đón nó về, nó sẽ cho bác nó biết tay.
Vũ ăn cơm xong, quẳng bát vào chậu. Nó không thèm rửa vội. Vũ móc bị lấy cái kèn ác mô ni ca, lững thững ra ngoài cống. Trăng đã lên cao. Ánh sáng bạc trải lên con sông đào đang cuồn cuộn chảy, đẹp vô cùng. Gió đêm mát rợi. Nhiều người tụ họp gần cống, hóng mát.
Vũ cảm hứng, đưa kèn lên thổi. Lũ trẻ con bu quanh nó, thưởng thức âm nhạc. Vũ chơi bài Căn nhà êm ấm. Bài này, anh Phú, huynh trưởng hướng đạo, dạy nó. Anh Phú bảo, tác giả Căn nhà êm ấm là một người Anh cát lợi, anh Phú quên mất tên. Chỉ biết ông ta là một ông lão hành khất, nghèo khổ, gia đình không có, họ hàng cũng không. Ông ta, ngày đi ăn mày, đêm về ngủ gậm cầu, xó chợ. Ông ta mơ ước một căn nhà êm ấm, có ánh lửa, có tiếng trẻ nô đùa, để quên cuộc đời hành khất, nằm vỉa hè hết một kiếp người, dưới tuyết lạnh mùa đông. Nỗi mơ ước của ông lão hành khất thấm nhập vào tâm hồn ông, thành bài hát. Rồi, ông hát bài này, trước cửa từng nhà, thay vì con lạy ông lạy bà, lạy cô, lạy cậu hãy bố thí cho con miếng cơm, bát gạo… Dân Anh cát lợi nghe bài này cảm động, khóc sướt mướt.
Đến nốt nhạc cuối cùng, Vũ nhớ nhà quá. Nước mắt nó ứa ra. Nó mường tượng căn nhà ở phố Jean Dupuis, nơi đó, cha nó, dì nó, em nó đang buồn rầu vì vắng nó. Vũ không nén nổi xúc động, nó nhìn giòng sông bạc cuồn cuộn chảy, cất tiếng hát:
- Nhà tôi bên sườn đồi thênh thang, chiều về gió lay ngàn thông cùng reo… Từ miền xa, ngân nga tiếng sáo diều vi vu hòa bao cung đàn… Chiều vàng trên mái tranh hoa leo… Hàng bóng cau ngả nghiêng ngoài hiên…
Đời bạt gió như chim lìa đàn. Còn vấn vương nếp tranh bên đồi…
Vũ hát kém thằng Vọng và thằng Côn. Hôm nay, nó nhớ nhà, nó lại bị hầu hạ bác nó, bị bế em, Vũ tưởng, chính nó là ông lão ăn mày người Anh cát lợi. Giọng nó trầm buồn tha thiết.
Vũ hát xong bài Căn nhà êm ấm, bọn trẻ con vỗ tay khen ngợi ầm ỹ. Chúng nó xúm gần bắt chuyện, làm quen với Vũ. Vũ bớt buồn. Chúng nó hỏi Vũ ở đâu. Vũ cho chúng nó biết, Vũ ở nhà ông lang Tặng. Bọn trẻ rủ Vũ vào xóm đình chơi. Vũ lắc đầu. Một lát sau, chúng nó tản mạn hết, còn lại hai đứa. Một thằng hỏi Vũ:
- Tên đằng ưới là gì?
- Tên tớ là Vũ.
- Tên tứa cũng là Vũ, anh tứa đây là Thân.
Vũ nhìn thằng nhãi nhà quê. Nó toét miệng cười. Ánh trăng sáng đủ để Vũ biết nó bị sún. Vũ nói:
- Vậy, đằng ấy là Vũ sún, nhé!
- ừa, bố tớ vưỡn gọi tớ là thằng sún, đằng ưới ạ! Anh em tớ con nhà thuyền chài.
Thằng Thân tiếp em:
- Chỉ có hai anh em tứa thôi, chúng tứa bơi thuyền câu trên sông, đằng ưới ạ! Đi gần tối mưới về, đông lắm, thích lắm cưa…
Vũ phởn chí. Bụng nó mở cờ mừng vui. Con thuyền, cánh buồm máu, sông dài bể rộng, tướng cướp biển, hà hà, giang hồ thế mới gọi giang hồ. Vừa có chuyện làm lác mắt bọn thằng Côn, vừa trả thù bác Tặng, cho bác ta tìm trối chết, vừa thoát thổi cơm, rửa bát một ngày. Vũ thích rên lên. Nó gọi nhỏ:
- Vũ sún ơi!
- Ươi.
- Đằng ấy thích chơi với tớ, hở?
- ừa, anh tứa thích chươi vưới đằng ưới. Chúng nó bỏ đi hết, anh em tứa không bỏ đi. Đằng ưới đi câu vui lắm, mang kèn thủi cho cá nó nghe, đằng ưới ạ!
Vũ giả vờ:
- Tớ còn một việc, mai không đi được.
Thân hỏi:
- Việc gì hả, đằng ưới?
Vũ trả lời:
- Bác tớ bắt tớ rửa bát, quét sân. Tớ lười chưa rửa, quét gì cả. Nếu các đằng ấy thích tớ mang kèn đi thổi cho cá nghe, thì Vũ sún rửa bát, Thân quét sân hộ tớ. Mới lại, nhân tiện, để tớ xem hai đằng ấy có thật lòng với tớ không?
Hai anh em thằng Vũ sún khờ khạo, hăng hái nhận việc. Vũ lôi chúng nó về. Vũ sún rửa cả chậu bát, lẫn chậu quần áo của bọn nhãi, con ông lang Tặng. Thân khom lưng quét sân, thái bèo cho lợn, còn thằng hiệp sĩ Vũ ngồi dựa lưng vào tường, thổi bài nhạc vui Trên lưng ngựa.
Làm xong việc, anh em Vũ sún về, hẹn thằng Vũ, sáng mai, lúc mặt trời chưa mọc, anh em nó đợi Vũ hiệp sĩ ở ngoài cổng. Vũ vừa lách liếp vào, bác nó túm lấy, sai việc:
- Bác phải sang thăm bệnh ở bên kia sông, cháu sắc cho cô chén thuốc này, nhá! Đổ ba bát nước, để lửa lom rom, canh lấy già nửa bát, gạn ra đưa cô uống.
Rồi, bác nó đi luôn. Vũ nghiến răng, lẩm bẩm. Nó cáu sườn, cớp táo tầu chén. Tối mò mò. Vũ mở nhầm liễn thục địa. Thục địa nó cũng ăn. Ăn xong, Vũ cớp táo, lại nhầm ô mai. Vũ chửi thầm, đứa nào sắp hàng liễn lộn xộn. Ném nắm ô mai vào chuồng lợn, Vũ xuống bếp nhóm hỏa lò. Sắc một chén thuốc, ít nhất cũng mất hai tiếng đồng hồ. Vũ thương cô mới thức, chứ người khác, bác lang Tặng chẳng hạn, đừng hòng.
Vũ chẻ vài cái củi nhỏ, rưới tí dầu hỏa làm mồi, xếp than lên, đoạn châm lửa. Củi cháy vèo hết ngay. Vũ ngồi chồm hổm, phồng mang trợn mắt thổi lửa. Nó nhớ tới bài tập đọc, trong cuốn Quốc văn giáo khoa thư, lớp sơ đẳng, học năm ngoái, mà phì cười. Nó giống hệt ông Lý Tích, thổi than, sắc thuốc cho chị, cháy cả râu. Khác một điều, nó không làm quan to, chưa có râu, và sắc thuốc cho cô nó thôi.
Gạn lần cuối cùng, đúng phân lượng bác đã dặn. Vũ rưới nước tắt bếp, rồi bưng thuốc lên cho cô nó. Nó vặn ngọn đèn sáng hơn, gọi cô nó dậy. Cô Vũ không ngờ Vũ thức đêm sắc thuốc cho mình. Bà cứ tưởng đây là công việc của ông chồng yêu dấu. Cô Vũ cảm động, đỡ bát thuốc, uống ừng ực một hơi hết liền. Một lát, cô nó ngạc nhiên gọi:
- Cháu ơi!
Vũ kinh hãi:
- Dạ.
- Cháu xích gần đây.
Vũ bổng nghĩ đến chuyện quỷ nhập tràng. Nó run sợ bần bật:
- Cháu đứng đây được rồi, cô ạ!
- Cô nhìn thấy rồi, cháu ơi!
Vũ thở phào. Nó nói:
- Thuốc của bác hay ghê!
Cô Vũ lắc đầu:
- Không phải đâu, nhờ cháu mà cô mở mắt được. Cháu xích gần đây, cô cho cháu một đồng…
Vũ mon men lại gần. Cô nó nắm tay nó. Nước mắt cô nó rơi, nghe rõ từng giọt. Vũ thấy lòng nó se lại. Nó không nghĩ xấu về họ hàng nữa. Mai, nó sẽ mua kẹo cho mấy đứa nhãi, đền bù những cái béo, những cú đá cáu kỉnh.
Chờ cô nằm yên, Vũ trở ra. Nó chui vào màn nằm, mơ mộng vớ vẩn. Lạ nhà, lạ chiếu, lạ màn, Vũ không thể ngủ được. Mà ngủ, nhỡ dậy muộn, mất một dịp may lênh đênh trên sông nước cả ngày, tiếc chết người. Vũ ta chập chờn từng giấc ngủ ngắn, không đầy mười lăm phút.
Vũ muốn chiêm bao. Nó nhớ con Thúy quá. Càng xa, càng nhớ. Tại sao những giấc mơ mới không bao giờ giống giấc mơ cũ? Và, tại sao lúc muốn mơ lại không mơ được? Vũ tự hỏi thế. Lạy trời cho Vũ mơ thấy Thúy.
Vũ nằm nghiêng, quay mặt ra cửa sổ. Bóng con Thúy không chịu tới. Chỉ có bóng cây in hình đen thẫm, trên nền sân đất, dưới ánh trăng bạc. Mỗi khi gió thổi, bóng cây lay động.
Còn tiếp
Thấy Vũ la hét lớn, dì nó lay tỉnh dậy. Vũ mở bừng mắt, ngơ ngác nhìn chung quanh. Thì ra, lúc này, mới có hai giờ trưa, và con Thúy vẫn là con Thúy, chưa biến thành con nhặng, chưa biến thành mụ phù thủy rừng rậm Phi châu. Vũ mỉm cười. Dì nó hỏi nằm mê thấy ma hay sao, mà kêu ầm lên. Vũ chối dài. Nó có mê gì đâu, mơ đấy chứ.
Nhớ được phần đầu giấc chiêm bao, Vũ sung sướng quá. Ngó trên bàn, có hai tấm giấy năm đồng. Vũ cuỗm liền, đút vào túi. Rửa mặt xong, trước khi đi đến nhà con Thúy, Vũ cẩn thận xem mục lục các tiểu thuyết đã xuất bản, mà người ta quảng cáo ở tấm bìa sau cuốn Mưu cóc tía.
Vũ bước tung tăng. Miệng huýt sáo phởn phơ lắm. Nó đem theo cả kèn ác mô ni ca. Trong cơn mơ, con Thúy không nhắc chuyện bà cả Hồng, chắc nó đã quên rồi. Vậy thì, nghĩ ngợi chi nữa. Vũ cắm đầu chạy một mạch. Đến nhà con Thúy, sự hăng hái của nó bỗng co ngắn, như thể sợi dây cao su buông chùng. Nó hồi hộp. Lại hồi hộp hơn cả mọi lần.
Vũ phân vân mãi mới dám đẩy cửa bước vào. Người đầu tiên nó gặp, là con Thúy. Không phải con Thúy trong giấc mơ. Con Thúy mới gội đầu, bợp cái lược, trông gớm ghiếc. Thúy mặc quần dài đen, áo cánh ngắn. Vũ ta thất vọng. Tuy nhiên, một cảm giác lạ đã len lỏi vào tâm hồn nó. Nó nhìn con Thúy. Con Thúy nhìn nó. Thế là đủ làm Vũ xấu hổ, nói chẳng nên lời. Thúy hỏi trống không:
- Đến làm gì đấy?
Vũ lắp bắp:
- Đến xem con chim khuyên còn sống không?
Thúy mỉa mai:
- Chim chết rồi, cái con chim tử tiệt, gần chết mới đen cho người ta!
Vũ phân trần:
- Tại Vũ bỏ nó trong túi, nó ngạt đấy.
Thúy bỏ chuyện chim khuyên, con bé truy Vũ:
- Hôm nọ, vồ tiền của bác cả Hồng, hở?
Vũ chối lia lịa:
- Vồ bao giờ mà vồ, ai bảo Vũ vồ tiền?
- Bác cả Hồng chứ ai!
- Bác ấy nói điêu.
- Thế tại sao, hôm nọ, gặp bác ấy lại co cẳng chạy?
Vũ cần phải trổ tài phiệu mới được. Con Thúy giận nó hai ba chuyện một lượt, phải phiệu gấp đôi, gấp ba. Vũ liến thoắng:
- Thúy có nhớ Thúy hẹn Vũ đi xem bác cả Hồng lên đồng không?
- Có.
- Sao hôm ấy Thúy không đi?
- Mẹ Thúy bị cảm.
- Thảo nào, Thúy nghi ngờ Vũ vồ tiền. Để Vũ kể từ đầu chí cuối cho Thúy nghe. Vũ đến chờ Thúy. Mãi, Thúy chả đến. Bọn thằng Nghi, cầu Kiến Xương, tập trận hỏa thiêu chùa Hồng Liên, ở đền Mẫu. Chúng nó chơi kiếm hiệp ấy mà. Chúng nó đốt vàng mã, rồi kêu cháy. Đám lên đồng bỏ chạy tán loạn. Thằng chúa đảng Nghi xô bác cả Hồng ngã. Nó cuỗm hết tiền lộc. Vũ nắm tay nó giằng tiền. Nó xô Vũ đè lên bác cả. Bác cả tưởng Vũ vồ tiền, mắng Vũ. Vũ cáu quá, lấy chùm vải trả thù. Thúy có tin Vũ không?
- Không tin.
Thúy trả lời hai tiếng cộc lốc, rồi bỏ xuống nhà dưới. Vũ sợ Thuý không ra nữa, gọi giật lại:
- Thúy ơi!
Thúy bĩu môi:
- Đừng gọi tên người ta.
Vũ đoán con Thúy vừa cáu ai, chưa kịp nguôi, nên mới gây sự với nó. Chính nó thường hay mắc bệnh này, thành thử cu cậu bớt tức. Vũ không hiểu tại sao, hôm nay, con Thúy giở chứng xưng người ta với nó:
- Thúy giận, hở?
Thúy ngúng nguẩy:
- Người ta không thèm giận đứa vồ tiền thánh.
Vũ câm họng. Con Thúy mắng nó đúng ghê. Nó tiếc không có cách nào làm con bé bớt giận. Vũ muốn về. Về đi tắm, đi ăn cắp vải, đi đánh nhau, để quên hình ảnh con Thúy đanh đá. Con Thúy đã ngồi xuống ghế, hất hàm hỏi Vũ, vẫn hỏi trống không:
- Thật không vồ tiền, hở?
- Thật.
- Thề đi.
- Thề gì?
- Đứa nào vồ tiền, thánh vật chết, nhá!
Vũ coi thánh như mỡ tép, nó đã từng bảo thằng Vọng rằng, thánh-lên-đồng, sợ cái củ thìu biu cơ mà. Vũ thề to:
- ừ, đứa nào vồ tiền, thì thánh vật chết tươi đành đạch. Thúy gọi tên Vũ đi…
- Gọi làm gì?
- Gọi…
Vũ chẳng biết gọi làm gì. Trời ơi, nó dốt ghê, dốt gớm. Trêu thằng bếp nhà ông Đốc, ngậm dao bơi qua sông, đánh thằng Huấn, thằng Hách, Vũ coi là trò chơi. Vậy mà, nói chuyện với con Thúy, nó cảm thấy khó khăn tệ, khó khăn hơn cả ông lão đẩy cái xe lợn lên dốc, trong cuốn Quốc văn giáo khoa thư, lớp dự bị. Nó tìm mãi, kiếm mãi chữ nghĩa, lời lẽ. Rốt cục, cứ bị con Thúy đưa vào ngõ bí. Vũ ta còn mỗi nước đánh trống lảng. Nó nói vu vơ:
- Trời nắng nhỉ?
Liếc nhìn Thúy, khuôn mặt xinh xắn kia đã dịu vẻ đanh đá. Và, mắt con Thúy đẹp thật. Vũ hỏi:
- Thúy còn giận không?
- Giận ai?
- Thế, lúc nãy… À quên, Thúy còn giận Vũ không?
Thúy dằn giọng:
- Đã bảo đừng…
Con bé định nói Đã bảo đừng gọi tên người ta, song, nó có thể đọc rõ nỗi buồn của thằng Vũ, sau khi nghe hết câu, nên nó bỏ lửng. Con gái chúa khôn. Nhất là cái con ranh Thúy. Vũ cuống quýt:
- Đừng gì?
- Đừng hỏi chuyện giận nữa.
Vũ thở phào, nhẹ nhõm cả người. Nó nói:
- Thế, hỏi chuyện gì?
- Chuyện gì thì chuyện.
Nghĩ một lát, nuốt nước bọt một cái, Vũ ta gọi khẽ:
- Này!
- Gì?
- Trời nắng nhỉ?
Thúy gắt:
- Nói mãi trời nắng.
Vũ đưa tay gãi gáy, nuốt nước bọt hai, ba cái. Đoạn, nó nhìn ngang nhìn dọc, nhìn trên nhìn dưới, nhìn lung tung. Nhìn đến lúc hết đồ vật để nhìn, nó ấp úng:
- Thế, nói chuyện gì?
- Chuyện gì thì chuyện.
- À, con chim chết lâu chưa?
- Chết rã xác rồi.
- Thúy chôn nó, hay nướng cho mèo?
- Vất vào thùng rác.
Lại nghĩ ngợi. Vũ ta cố can đảm, vào chuyện chính. Nó nắm hai tay thật chặt, Cắn môi cho đủ đau. Cấu thêm đùi năm cái. Vũ rụt rè nói một câu ngớ ngẩn:
- Thúy có thích không?
Thúy trợn mắt:
- Thích cái gì?
- Thích… thích… ăn kem?
- Không thích.
- Thúy có thích hóng mát ở cầu Bo không?
- Không thích.
- Thúy có thích uống nước dừa không?
- Không thích.
Thôi, hy vọng của Vũ vỡ tan tành. Cái gì con Thúy cũng không thích. Vũ hồi hộp, hỏi câu cuối cùng:
- Thúy có thích đố tên sách không?
Vũ run run, chờ câu trả lời.
- Thích.
- Thật hở?
- Ừ, ai hỏi?
- Vũ.
- Thúy cơ.
Vũ được Thúy xưng tên sướng rên. Nó gật đầu lia lịa. Máu nó bốc mạnh, quên hết thẹn thùng. Thúy giao hẹn:
- Thúy được cuộc, Vũ mất cái gì?
- Mất cái lồng bẫy, với bốn chú chim khuyên.
- Sao hôm nọ, Vũ bảo cho Thúy cái lồng.
Vũ láu cá:
- Hôm nay khác, hôm nọ khác. Được cuộc thích hơn được cho chứ…
Thúy gật đầu:
- Ừ nhỉ! Nhỡ Thúy thua thì sao?
- Thì phải đi ăn kem với Vũ, ở cầu Bo.
Vũ chắc mẩm thắng cuộc, giục rối rít:
- Hỏi đi, nhanh lên!
Thúy cười:
- Vũ nghe kỹ kẻo lại quên.
- Quên thế nào được.
- Hạt ngọc của ai?
- Thạch Lam.
- Ông đồ bể của ai?
- Khái Hưng.
- Đứa bé mồ côi bán báo của ai?
Vũ hãnh diện đáp:
- Lê Văn Trương.
Thúy cười khanh khách:
- Sai rồi, làm gì có cuốn này, người ta bịa ra. Thề mà cũng đòi đố. Thua cuộc, nhá! Mất cái lồng bẫy với bốn con chim khuyên, nhá! Vũ chỉ giỏi vồ tiền của bác cả Hồng thôi…
Vũ xấu hổ, lẳng lặng bỏ về. Con Thúy đểu thật. Vũ chửi thầm bà cả Hồng. Cái con mụ đồng bóng này chuyên môn mách lẻo. Vũ chẳng thèm chào Thúy. Nó đi tìm bọn thằng Côn, rủ nhau ăn tiêu hết mười đồng bạc. Bọn nhãi con tha thẩn cả buổi chiều trên cầu Bo, chén quà no bụng, còn thừa tiền cho ăn mày.
Vũ buồn bã vô chừng. Nó giấu giếm bạn bè giấc mơ của nó. Nó ghét con Thúy thậm tệ. Vũ thề sẽ ghét tất cả con gái trên đời này. Thì ra mộng mơ không bao giờ giống sự thực cả. Vũ ước ao mộng mơ chỉ cần giống sự thực một tí thôi. Để, đêm may, nó nằm mộng, thấy con Thúy biến thành con nhặng.
12
Vũ, Vũ!
- …
- Vũ
- …
- Vũ! Tại sao dì gọi ba bốn lần, mà con cứ giả vờ ngủ thế?
- …
- Dậy dì hỏi cái này. Chết đòn bây giờ, Vũ!
Vũ vẫn nằm im. Nó quay mặt sát tường. Mặc kệ dì dọa nạt. Vũ biết thừa dì nó dọa, chứ chẳng đánh, nhất là những hôm cha Vũ đi vắng, dì nó lại càng không dám đánh nó, sợ mang tiếng dì ghẻ ác nghiệt. Vũ được thể, ăn vạ.
Tối qua, bà Thụy với bà cả Hồng đến nhà nó. Bà Thụy xui dì Vũ đánh nó mấy roi, kẻo nó nhờn. Còn bà cả Hồng thù dai, khăng khăng bắt nọc Vũ ra, lấy roi mây quất vãi máu, rồi lấy muối sát, cho Vũ chừa tội nghịch trước cửa thánh. Vũ ta mò mẫm về, nghe tiếng con mẹ đồng bóng, vội vàng cút mất. Nó tới nhà thằng Côn ngủ nhờ, sáng hôm sau vù sớm, lẻn vào giường, vờ mê man.
- Vũ!
- …
- Thằng ranh con này giỏi thật. Khoa, tìm cho mẹ cái phất trần.
Khoa lắc đầu:
- Con chịu thôi.
Mẹ nó mắng:
- Mày a dua thằng Vũ, hở?
Khoa khôn ngoan lẻn tránh. Dì Vũ đi lục lạo một lúc. Vớ được cái sào màn, bà thúc nhẹ trúng lưng Vũ, giục nó:
- Mày đã chịu dậy chưa, thằng gan lì?
Tưởng anh sắp bị đòn đau, Khoa bù lu bù loa:
- Mẹ đừng đánh chân anh Vũ, đánh chân anh Vũ đau, anh Vũ hết đá ban, mẹ ơi!
Mẹ nó cáu tiết:
- Tao đánh què chân mày nữa, thằng ôn con kia ạ, xéo đi!
Và, bà nện thằng Vũ một cái khe khẽ vào mông, khiến Vũ ta bắt đầu nhúc nhích.
- Đồ hư thân mất nết, dám xô ngã bà cả Hồng, vồ tiền thánh, chia nhau ăn quà. Thánh vật mày chết, Vũ ạ! Mày lấy mười đồng làm gì? À, chiều mày quá, mày nhờn hở, Vũ! Thánh vật mày chết tươi, dám hỗn với thánh!
Vũ toét miệng cười.
- Mày còn cười à? Để tao xem mày cười thế nào! Nằm sấp xuống, thằng ôn con!
Bà buông cái sào, cuộn màn lên, rồi nắm chặt cái sào, phết Vũ liền hai ba cái.
Vũ hết cười. Mắt nó mở trừng trừng kinh ngạc. Dì nó đánh đau thật. Lần đầu tiên dì nó đánh đau thế. Nó là Mẫn Tử Khiên rồi. Cha Mẫn Tử Khiên đi vắng, dì ghẻ bắt nạt Mẫn Tử Khiên. Vũ cảm thấy cô độc và đau khổ quá. Nó không kêu la, nước mắt nó ứa ra. Tủi thân. Những giọt nước mắt của Vũ làm tay dì nó chùn lại. Dì nó hối hận.
- Vũ!
…
- Vũ!
…
_ Vũ
…
- Thôi, dì tha cho, lần sau đừng nghịch dại dột, thánh vật chết. Dậy rửa mặt, rồi dì cho tiền xem xi nê.
Vũ úp mặt xuống gối, khóc rưng rức. Dỗ ngon, dỗ ngọt chán, thằng Vũ cứ câm họng, dì nó bỏ đi chợ. Con nhà Khoa chẩu biệt tích. Nằm một mình, Vũ ta chửi con mẹ đồng bóng thậm tệ. Nó thù bà cả Hồng, thù luôn con Thúy. Tại bà cả Hồng, con Thúy mới dở chứng trêu tức nó, gọi nó là đứa vồ tiền. Tại bà cả Hồng, mà bà Thụy vốn yêu thương nó, mới xui dì nó đánh nó. Nai mốt, cha nó sẽ mắng nó nữa. Vũ tức ghê. Phải tỏ cho mọi người, nhất là cái con nhặng Thúy, biết nó oan uổng. Vũ nghĩ ngợi liên miên. Nó sắp đặt trong đầu óc một cuộc trả thù xứng đáng.
Chỉ có cách khăn gói quả mướp bỏ nhà ra đi. Vũ sẽ xuống cống Đậu, ba hoa rằng dì nó ghét nó, chắc bác lang Tạng sẽ chứa chấp nó. Mai chủ nhật, ngày kia lễ, được nghỉ hai ngày, tội gì chả trốn nhà, làm kẻ giang hồ. Nó chơi cái trò này, nhất định, mọi người phải khóc, con Thúy sẽ khóc hết nước mắt.
Nói là làm ngay. Vũ ta vùng dậy. Mắt nó đã ráo hoảnh. Con nhà Vũ hiện nguyên hình một hiệp sĩ đang bày mưu kế, cứu khốn phò nguy. Nó bước tới bàn, lục cặp sách, xé tờ giấy trắng, viết để lại cho dì nó những dòng chữ sặc mùi tiểu thuyết kiếm hiệp sau đây:
Thưa dì,
Dì đừng tìm con vô ích. Con đã tung cánh bay đến một chân trời vô định, đáp theo tiếng gọi của sông hồ. Con không bao giờ trở về nữa vì dì và bác Thụy đã bảo con vồ tiền của con mẹ đồng bóng. Dì còn bảo con ăn cắp mười đồng của dì. Thưa dì, có hiệp sĩ nào đi vồ tiền đâu. Con có vồ tiền của con mẹ đồng bóng thì con cũng cho ăn mày hoặc đội bóng của con ăn phở cho sướng mồm, chứ con có đâu ăn quà một mình con. Thôi, con không nói nữa, cánh buồm máu đã trương, lưỡi kiếm diệt trừ tham quan ô lại đã rút khỏi bao. Con đi đây dì ạ! Con cười can đảm chứ không thèm khóc. Ha ha ha! Trời rộng, sông dài, bể mênh mông, hiệp sĩ vùng vẫy cho thỏa chí tang bồng.
Lạy dì
Con
Vũ tức Triều Dương Hiệp tức Dã Tượng
Tái bút: Dì đừng đánh em Khoa dì nhá! Em Khoa, em mang cái lồng bẫy chim và bốn chú vành khuyên cho chị Thúy. Anh thua cuộc đau quá em ạ!
Viết xong thư, Vũ không quên vẽ hình người bị treo cổ, và ký ngòng ngoèo mấy nét đè lên. Nó lấy con dao nhọn, phóng chặt, ghim bức thư trên bàn cho có vẻ rùng rợn. Đoạn, nó mở tủ, vơ vội bộ quần áo, nhét vào bị cói. Thế là hiệp sĩ Vũ với cái kén ác mô ni ca lên đường.
Nó chưa lên đường gió bụi. Vũ chạy lại nhà thằng Côn, báo cho thằng bạn của nó biết. Côn bỗng lây chất giang hồ vặt, nó ca ngợi thằng Vũ:
- Mày cừ quá, cho tao đi với.
Vũ phổng mũi đắc chí:
- Mày không đi được.
- Không có mày, ở nhà tao buồn lắm, cho tao đi giang hồ với, nhá!
- Mày đi, tao khó tuých dì tao.
- Tuých cái gì?
- Tao nói, mày đừng hé răng với thằng nào, nhé!
- Ừ.
Vũ ghé tai Côn, thầm thì một lúc. Côn khoái chí:
- Tao đóng vai Kỳ Phát hở, mày?
_ Ừ.
Vũ từ giã bạn:
- Thôi, tao đi, nhớ nhá!
Côn níu Vũ:
- Mang vài cái bánh gai đi mà chén. Cái nhà ăn canh bánh đa mọi bận hở, Vũ?
- Ừ, tao đi đây…
Vũ nháy Côn. Hai đứa rúc rích cười. Bây giờ, trong bị của hiệp sĩ Vũ có thêm bốn cái bánh gai.
Vũ co chân chạy một mạch ra đê. Nó leo lên, đi xuôi về cống Đậu. Dòng Trà Lý êm êm không gợn sóng. Chiếc thuyền nhỏ thuận gió, ngại chèo, căng manh chiếu thay buồm, trôi từ từ. Cô gái trên thuyền ngân nga điệu ru, thương nhớ xa xôi. Bên kia sông, nắng trải xuống bờ tre, hàng chuối xanh mướt, tươi ngon. Cảnh tượng tĩnh mịch và nên thơ quá.
Tâm hồn thằng Vũ nao nao…
13
Vũ bỏ đi chưa đầy hai tiếng đồng hồ, cha nó ở Hà Nội về. Cha Vũ về chuyến xe khuya. Dì Vũ đinh ninh rằng, Vũ giận dì nó, chuồn lại nhà mấy đứa bạn chơi, rồi trưa về ăn cơm. Quá trưa, thằng Vũ vẫn biệt dạng. Dì nó bắt đầu chột dạ. Cha Vũ hỏi rối rít, và giục đầy tớ tìm Vũ. Đầy tớ đi khắp chỗ, không gặp Vũ. Mãi lúc thằng Khoa rút con dao, đem bức thư run rẩy đưa cho cha nó, cha nó đọc xong, quẳng cho dì nó đọc. dì thằng Vũ mới vỡ lẽ, nó đã trốn nhà, đi giang hồ.
Cha Vũ, thoạt tiên, cằn nhằn dì nó. Dần dần, thương Vũ, ông to tiếng với vợ. Ông kể lể lôi thôi, những là tại công việc buôn bán, để con vất vưởng; tại vợ ông hất hủi đứa con riêng của ông, nó tủi phận; tại nghe con mẹ đồng bóng xúi bẩy, đánh đập con ông, nó khổ sở; tại tiếc con ông mười đồng, rỉa rói, nó xấu hổ.
Dì Vũ im lặng không cãi. Cha nó, được thể, mắng dì nó nặng lời hơn, khiến dì nó phân trần này nọ. Thế là hai vợ chồng cãi nhau. Đàn con chờ quà bố, bị thiệt. Cơm nước dọn sẵn sàng, không ai thiết ăn uống. Dì Vũ ngồi khóc ấm ức.
Trách vợ chán chê, cha Vũ mới sực nhớ ra điều quan trọng, là kiếm ngay thằng Vũ. Dì nó cũng nghĩ như vậy. Hai ông bà cùng đứa đầy tớ tất tưởi, một mặt đến các nhà quen thuộc, một mặt đi hỏi thăm xem có ai biết Vũ đi ngả nào.
Cha Vũ tới nhà thằng Côn. Mẹ nó bảo nó ăn cơm xong, chưa kịp xỉa răng uống nước, đã cút mất. Ngỡ rằng con mình rủ thằng Côn đi chơi, như mọi bận, cha Vũ về nhà đợi. Dì Vũ chẳng nhận được tin tức gì. Hai người lại tiếp tục trách móc nhau.
Trong khi ấy, thằng Côn chui vào rạp Odéon xem Tác Dăng đâm hổ. Đúng ba giờ hết phim, Côn mò mẫm lại nhà Vũ. Gặp cha nó, mặt Côn tái mét, tay chân run rẩy. Cha Vũ hỏi nó thằng Vũ đâu. Côn nhớ những lời thằng Vũ dặn nó tuých dì thằng Vũ. Cha thằng Vũ về, không lẽ tuých luôn cha nó. Mà, không tuých, con nhà Vũ sẽ giận chết. Có thể, nó không thèm chơi với thằng Côn nữa. Côn vẫn coi thằng Vũ là chúa đảng. Thiếu thằng Vũ, đời hết vui nhộn. Nên, cuối cùng, Côn đành tuých cha Vũ. Nó nói, thằng Vũ theo thằng Coóng sang Nam Định, làm nghề hầu sáng. Theo đúng lời Vũ dặn. Côn bảo chính mắt nó trông thấy thằng Vũ lên xe Con Voi, của ông Lê Văn Định. Nó tả thằng Vũ đeo cái bị, mắt đỏ ngầu, mồm méo xệch, tang thương lắm.
Côn vừa nói dối, vừa run, cha thằng Vũ tưởng thật. Ông hối hả thay quần áo, chạy nhanh ra bến xe, sang Nam Định tìm Vũ. Dì thằng Vũ khóc thành tiếng. Con nhà Khoa mặt ỉu như bánh đa nhúng nước. Côn sợ đứng lâu, dì thằng Vũ đổ tội nó, để thằng Vũ đi không mách dì nó, nên Côn ta từ từ rút êm.
Ra đường, nó mới hoàn hồn. Và, Côn nghĩ rằng, con nhà Vũ nghe chuyện này, chắc thế nào cũng khen tuyệt cú mèo.
14
Ông lang Tặng lấy cô thằng Vũ. Cô Vũ là chị ruột cha nó. Vũ gọi ông Tặng bằng bác. Bác Vũ có ba đứa con, đứa lớn nhất, mới lên năm. Bọn thằng Vũ, hễ hôm nào kéo nhau xuống cống Đậu phá phách, thường ghé thăm bác nó, và được cô nó cho ăn canh bánh đa, nấu với cua đồng. Canh bánh đa, nấu với cua đồng, ngon ba chê. Gạch cua đóng từng mảng trên bát canh, giống những hòn đảo nhỏ vẽ trên bản đồ. Nước mầu phi hành mỡ, vàng ngậy, thơm phức, quyến rũ. Chỉ tưởng tượng, đã thèm nhỏ rãi rồi, chứ đừng nói chuyện trông thấy người ta bê bát canh, và vào mồm, húp sùm sụp.
Vũ yên chí thế nào nó cũng được tiếp đón niềm nở, ăn canh bánh đa thỏa thê. Tung tăng cái bị cói, Vũ rảo bước, mong chóng tới nơi. Vũ xuống cái dốc đê thoai thoải, quen thuộc. Nhà bác nó ở ngay chân đê, bên cạnh cái cống lớn. Cống này thông sang sông Trà Lý. Đến mùa cầy cấy, người ta mở cửa cống, để nước theo con sông đào ùa vào đồng ruộng. Chỗ bác nó lập nghiệp là làng Đậu, nên cái cống đó mang luôn tên làng: cống Đậu.
Vũ rất ngạc nhiên. Hiệu thuốc của bác nó đóng cửa im ỉm. Nguy to, bác nó đi vắng, hiệp sĩ Vũ đành khăn gói quả mướp hồi hương mất. Hiệp sĩ hồi hương với cái bị cói, ê mặt chết. Bọn lâu la, phó đảng Côn sẽ coi nó ra cái thớ gì nữa. Vũ không thể lầm lũi về một cách hèn nhát được. Dì nó phải xuống đây vuốt ve nó, nịnh nọt nó, giúi vào túi nó mười đồng, nó mới về. Phải về vinh quang, Vũ nghĩ thế. Nó lẩm nhẩm lạy trời bác Tặng có nhà, và hăng hái gõ cửa.
Bác nó đẩy tấm liếp, ló đầu ra. Vũ mừng quýnh. Nó lách mình, chui tọt vào nhà. Chưa kịp ném cái bị xuống, Vũ đã méo xệch cái mồm, cố tình tủi thân, cho nước mắt ứa ra vài giọt, rồi tả oán, khiến bác nó mủi lòng. Nó nhìn quanh quẩn. Trên cái sập gỗ, ba đứa nhãi mình trần trùng trục, đang nằm ngửa tênh hênh. Rãi nhớt đã khô từ lúc nào, đóng vệt trắng hai bên mép chúng nó. Mấy con muỗi ngày đốt no căng bụng, vỗ cánh không nổi, bám chặt, ăn vạ thân thể mấy đứa bé. Vũ ngán ngẩm. Sống với bọn chết dấp này, hai ngày, chắc nó xỉu mất.
Bác Vũ bảo cô nó bị đau mắt nặng mấy hôm rày, không nhìn thấy gì. Cơm nước không ai thổi nấu, ăn uống thất thường Mấy con lợn đói, kêu eng éc điếc cả tai. Vũ thất vọng. Nó an ủi rằng nó giang hồ có hai ngày, hai ngày thôi, thể nào dì nó cũng xuống đây, đón nó về. Hiệp sĩ Vũ cắn răng chịu đựng vậy.
Vũ vào buồng thăm cô nó. Cô nó che khăn kín mít, Vũ khỏi méo xệch cái mồm, và trổ tài nhỏ nước mắt cá sấu. Nó chỉ cần kể lể câu chuyện thật bi thảm. Cô nó nghe xong, kéo nó sát gần, nắm tay nó, rờ rờ đầu giường một lúc, rồi an ủi nó một đồng bạc. Vũ đút vội vào túi quần. Cô nó hỏi:
- Dì cháu đánh cháu đau lắm, hở?
- Vâng, dì cháu đánh cháu nổi lươn ở mông. Cháu cho cô xem, nhé!
- Thôi, cô không nhìn thấy.
Vũ cười, nó bịa thêm:
- Dì cháu đuổi cháu đi, dì cháu bảo giỏi đi đâu mà sống thì đi!
Cô nó dễ tin. Đi hỏi già, về nhà hỏi trẻ. Trẻ con không biết nói dối. Thằng Vũ biết nói dối, nối dối hết mọi người. Nói dối là thói xấu. Hồi học lớp ba, thầy giáo cho tập đọc bài ngụ ngôn, trong cuốn Luân lý giáo khoa thư. Bài này kể chuyện thằng nhãi thích nói dối. Cả làng đi làm lụng ngoài đồng, nó ra hô ầm lên cháy nhà, khiến mọi người vất cả cầy cuốc, tất tả chạy về. Đến nơi, chẳng thấy cháy thiêu gì hết. Thằng nhãi đánh lừa được người lớn, hả hê cười. ít lâu sau, nhà nó cháy, nó ra đồng tri hô, người lớn sợ mắc mưu nó, không ai thèm về. Kết quả, vì thích nói dối, nhà nó cháy ra tro. Vũ không thích nói dối để cười. Nó thích nói dối để người ta thương nó. Nó nói dối cô nó, để cô nó thương nó, nói dối dì nó, để dì nó thương nó, nói dối bà Thụy, để bà Thụy thương nó, nó nói dối bọn lâu la, để bọn lâu la phục nó. Xấu gì mà xấu. Vũ lý luận vậy. Và, nó cứ tiếp tục nói dối. Cô Vũ bảo:
- Dì cháu đuổi đi, cháu ở với cô. Cháu có bằng lòng ở với cô không?
Vũ khe khẽ đáp:
- Có ạ!
- À, tại sao dì cháu đánh đuổi cháu?
- Tại cháu nhận cháu là Mẫn Tử Khiên.
- Mẫn Tử Khiên là làm sao?
- Mẫn Tử Khiên rất dường hiếu nghĩa, Xót nhà huyên quạnh quẽ từ lâu, cô ạ! Mẫn Tử Khiên không ăn cắp, dì ông ta cứ bảo ông ta ăn cắp. Ông ta tức quá, bỏ nhà, đi như cháu ấy.
Cô thằng Vũ chẳng hiểu mô tê gì, gật gù cái đầu, tỏ ý thương cảm. Vũ xin phép cô nó, ra nhà ngoài. Bác nó giục nó treo bị, cởi áo, cho đỡ nực. Vũ răm rắp tuân lời. Bác nó hỏi:
- Cháu có biết thổi cơm không?
Vũ tần ngần một lúc. Biết nó trả lời không, bác nó khuyến khích:
- Thổi cơm dễ lắm, bác dạy một lần, là cháu thổi được. Con trai tập thổi cơm cho quen đi, chứ!
Nó đờ người, tựa hiệp sĩ hạng bét bị vây kín bốn phía. Bác nó nói tiếp:
- Rồi, bác dạy cháu nấu cháo, sắc thuốc, nấu cám lợn. Cháu giúp bác, vài hôm thôi. Cô cháu khỏi bệnh, cháu sẽ ngồi chơi. Ở với bác sướng như tiên. Về nhà, đì cháu đánh chết.
Bác thằng Vũ không để cho nó mở mồm. Ông với tay lên tủ, bưng cái liễn sứ, mở nắp, nhón năm quả táo tầu, cho Vũ. Vũ chìa tay nhận, mắt dán chặt vào cái liễn táo tầu, xem đếm từ ngoài vào trong, nó đứng thứ mấy.
Ngay trưa hôm ấy, Bác Vũ dạy Vũ bài học thổi cơm. Trời mùa hè, ngồi trong bếp, nóng chảy toát mồ hôi. Một tay cầm que đun, một tay trải rơm cho đều, Vũ loay hoay làm bồi. Nó thấy nó giống thằng nhỏ ở nhà nó quá.
Thổi cơm chẳng khó khăn gì. Chúng nó đi cắm trại, vẫn thổi cơm lấy mà ăn. Vũ còn biết rán đậu, kho thịt, tráng trứng, nấu canh cà chua nữa. Đấy là công việc hứng thú, vui vẻ. Đằng này, bác nó sai nó thổi cơm. Vũ có cảm tưởng như mình xuống đây hầu hạ gia đình bác. Giang hồ kiểu này là giang hồ… bếp, không thấy trời rộng, sông dài, bể mênh mông, cánh buồm máu đâu, mà chỉ thấy ông đồ rau tròn trùng trục, câm như… đất sét. Chả lẽ lưỡi kiếm diệt trừ tham quan ô lại lại đem chọc tiết mấy con lợn đói? Hiệp sĩ Vũ, tức Triều Dương Hiệp, tức Dã Tượng, đành… nuốt nước bọt tiêu sầu.
Bác nó chỉ dặn qua loa cách thức ghế cơm, vùi cơm, rồi ra quán vác về cái đuôi lợn luộc sẵn, lởm chởm lông đen, béo phát ớn, Hiệp sĩ Vũ treo kiếm, lau bát đĩa, rót nước mắm. Bác nó ngồi thái thịt, thỉnh thoảng nhón một miếng đút vào mồm, nhai ngấu nghiến. Vũ ta lắc đầu.
Mâm cơm dọn xong, Bác Vũ đánh thức ba đứa con dậy. Không khác gì mấy con lợn đói, không cần rửa mặt, súc miệng, ba đứa nhãi xông vào ăn hùng hục. Đũa của chúng nó chĩa xuống đĩa thịt mỡ, cơ hồ kiếm của các hiệp sĩ chụm lại bêu đầu bạo chúa.
Vũ nhìn đĩa thịt. Mó muốn mửa. Vũ cố ăn nhạt hai bát để cầm cự. Bác nó khen nó thổi cơm dẻo, ngon. Ba đứa nhãi tranh nhau gặm cái đuôi. Chúng nó giành giật, làm bắn tung nước mắm vào người Vũ.
Hiệp sĩ Vũ thở dài. Than ôi, đã tung cánh bay đến chân trời vô định, Vũ có ngờ đâu, giờ phút này, dì nó đang lo cuống cuồng, cha ngồi trên chuyến xe Con Voi, máy thở phò phò, trên con đường sang Nam Định.
15
Đến chiều, Vũ bế thằng nhãi ba tuổi lên đê chơi. Trước khi rời nhà, Vũ đã béo mạnh vào đùi thằng nhãi mấy cái, khiến nó khóc thét, rồi giả vờ nói thằng nhãi không chịu nó bế. Bác nó mải hốt thuốc cho bệnh nhân, giục Vũ cứ mang thằng nhãi đi. Vũ cáu tiết. Nó trả thù bằng những cái búng muốn rách tai, bằng những cái tóc dứt muốn lột da đầu nó lên. Thằng nhãi sợ con nhà Vũ quá, nín thin thít.
Bấy giờ, nắng gần tắt. Vũ đặt thằng nhãi xuống mặt đê. Nó hướng về thị xã. Những nhịp cầu Bo không nhỏ đi bao nhiêu, và những bến tắm trông rõ người lố nhố. Vũ chờ Côn. Nó đã hẹn thằng Côn, thế nào chiều nay cũng phải xuống đây tìm nó, kể cho nó nghe chuyện tuých ra sao. Còn nó, nó sẽ phiệu ra năm ba chuyện ly kỳ của chuyến giang hồ này, cho thằng Côn tiếc rẻ.
Mắt Vũ nhìn không chớp. Nó thấy một bóng người in hình, trong khung trời chiều, tự dằng xa. Bóng người đó không ai ngoài thằng Côn. Côn cắm cổ chạy, chẳng mấy đỗi, con nhà Vũ đã nhận ra nó.
Vũ bỏ thằng nhãi ngồi một mình, chạy ngược lên. Hai thằng bạn nhỏ, mới xa nhau chưa đầy một ngày, mà gặp nhau, chúng nó mừng rối rít, như đã xa nhau hàng tháng. Vũ bá vai Côn, xoắn xít. Hai đứa sóng đôi đi tới chỗ thằng nhãi, anh họ thằng Vũ. Chúng nó nằm dài trên vệ cỏ. Vũ hỏi:
- Mày làm đúng lời tao dặn, hở?
- Ừ.
- Dì tao có khóc không?
- Có.
- Thằng Khoa có khóc không?
- Có
- Khoái quá! Con Thúy có khóc không?
- Tao không biết.
Vũ ngớ ngẩn tệ. Côn nó cần cóc gì biết con Thúy cơ chứ. Ngay Vũ, Vũ cũng cóc cần nữa rồi. Con Thúy đã xỉ vả nó là đứa vồ tiền, đã được cuộc cái lồng bẫy chim, nó cần gì con Thúy. Không hiểu tại sao nó lại hỏi thằng Côn rằng, con Thúy có khóc không? Từ hôm bị con Thúy làm xấu hổ, Vũ ghét con Thúy. Ghét chán, nó lại thương. Thương mãi, thành nhớ. Vũ ao ước có dịp khác, sẽ rủ bằng được con Thúy đi chơi cầu Bo. Nó không thể ghét con Thúy. Nó cần con Thúy. Nó cũng không hiểu nốt, tại sao nó không thể ghét con Thúy được. Mải nghĩ vớ vẩn, Vũ quên khuấy món quà tặng bạn chí thân.
Vũ móc túi lôi ra một gói, trao tay Côn:
- Chén đi!
- Cái gì đấy?
- Táo tầu, ngon lắm, mày ạ!
- Ai cho mày thế?
- Bác tao.
- Bác mày tốt nhỉ!
- Trưa nay, tao chén canh bánh đa căng cả bụng.
Vũ lại nói dối. Bác nó cho nó có năm quả, nó ăn hết ngay. Lúc bác nó với tay, bưng cái liễn sứ đựng táo tầu, Vũ đã chú ý cái liễn ấy. Và nó biết chắc món ăn hấp dẫn này đứng thứ năm, đếm từ ngoài vào trong. Vũ rửa bát đĩa xong, lên nhà; bác nó, và đàn con đã lăn kềnh trên sập, ngáy khò khò. Vũ bèn trả thù liễn táo. Nó bốc bừa hai ba nắm. gói để phần cho thằng Côn mười hai trái, nó thưởng thức thêm năm trái nữa. Vũ nhủ thầm rằng, nó ở đây ba ngày thôi, cái liễn táo tầu sẽ sạch sành sanh, bác nó sẽ hết đồ bốc thuốc.
Lấy lưỡi đẩy hạt táo ra môi, Côn thổi mạnh một cái. Nó gọi khẽ bạn:
- Vũ ơi!
- Gì?
- Tao sợ quá!
- Sợ cái gì?
- Nhỡ bố mày biết tao tuých bố mày thì chết!
Vũ véo lưng bạn:
- Mày sắp giống thằng Vọng rồi. Sợ cái đét gì?
- Sợ bố mày.
Vũ cười hô hố:
- Bố tao chắc giờ đang bán áo cho Thổ, ở Bắc Cạn.
Côn chớp mắt lia lịa. Nó nghiêng đầu nhìn thằng Vũ, do dự mãi, mới nói:
- Bố mày về rồi!
Vũ ngồi nhỏm dậy:
- Bố tao về rồi à?
- Ừ.
- Về bao giờ?
- Sáng nay.
- Bố tao có nói gì không?
- Bố mày cãi nhau với dì mày. Tao nói mày sang Nam Định. Bố mày vội vàng ra bến xe, sang Nam Định ngay lập tức. Tao vừa ghé qua nhà mày. Thằng Khoa nó bảo bố mày bây giờ còn ở bên Nam Định. Nó khóc sưng mắt, mày ạ! Tao phải nói với bố mày thế nào, hở Vũ?
Vũ bỗng hối hận. Nó tưởng dọa dì nó một tí, ai ngờ cha nó về, to chuyện thế. Dầu sao, chiều mai Vũ mới về. Đằng nào cũng bị đòn. Vũ đâm liều. Nó thương cha nó, thương dì nó, thương em nó, nó trót lỡ. Nấn ná thêm ngày nữa có sao. Vả lại, dì nó đánh nó ba bốn cái sào màn cơ mà. Cha nó có đánh nó, nó sẽ dổ riệt cho bà cả Hồng vu nó vồ tiền, khiến nó xấu hổ với bà Thụy, với con Thúy, nên nó phải ra đi. Vũ kiếm cớ vững chắc quá, nó vỗ vai thằng Côn:
- Đừng sợ mày.
- Bố mày hỏi, tao nói sao?
- Không nói gì cả.
- Thế, chiều mai, nói thế nào?
- Nói như tao đã dặn mày.
- Tao bảo mày nói dối tao, mày leo lên xe, đến ngã tư, mày xuống đi lối Kỳ Bá về cống Đậu hở?
- Ừ.
- Nhỡ bố mày hỏi tại sao tao gặp mày, thì nói sao?
- Thì mày phiệu rằng, tụi mày đóng bè xuống cống Đậu, gặp tao tha thẩn trên bờ đê.
- Bố mày có tin tao không?
- Tin chứ.
- Nhỡ bố mày không tin thì sao?
- Mày cứ nhỡ với ngộ mãi, chán quá. À, Côn này…
- Gì?
- Mày có qua nhà bà Thụy không?
- Không. Gì thế mày?
- Không có gì cả.
Hai thằng bạn nhìn nhau giây lát, rồi toét miệng cười. Côn hỏi:
- Thú không mày?
- Thú lắm. Vừa đặt chân xuống đất cống Đậu, tao đã choảng ba thằng rồi, mày ạ!
- Nó gây sự à?
- ừ, nó huých khuỷu tay vào bụng tao. Tao đét nói gì. Nó tưởng tao yếu, huých thêm cái nữa. Tao giả vờ sợ nó, nó khoái chí, sán lại gần, tao xơi nó hai quả liền, hộc mẹ nó máu mồm. Hai thằng bạn nó xông vào. Tao hạ cả hai. Mày có biết, nó là gì ở đây không?
- Không.
- Tổ sư ăn cắp, mày ạ!
- Mày không sợ chúng nó trả thù à?
- Trả thù cái củ thìu biu ấy. Chúng nó bầu tao làm đại ca rồi.
- Khoái nhỉ?
- Tối nay, chúng nó khao tao chầu chim sẻ rán. Giang hồ phải cừ mới trị được lũ súc sinh chứ. À, Côn này…
- Gì?
- Mày có muốn qua nhà bà Thụy không?
- Không.
Vũ định nhờ Côn qua nhà bà Thụy, xem con Thúy vui hay buồn. Vũ ngượng không dám hỏi thẳng, chỉ nói bâng quơ. Côn không ngại, Vũ nhờ việc gì, thằng Vũ chẳng chịu hỏi rõ ràng. Trông chiều xuống vội vã, Côn bảo bạn:
- Tao về nhá?
- Gượm đã mày.
- Mày có dặn gì thêm không?
- Không. À, thằng Khoa nó đem cái lồng bẫy chim sang nhà con Thúy chưa, mày?
- Tao không biết.
- Mếu nó chưa đem, mày đem hộ tao, nhé!
- Ừ.
- Mày nói với con Thúy rằng, nó bảo tao vồ tiền, tao tức quá, tao bỏ nhà, tao không ghét nó, mày nhé!
- Ừ.
- Ngày kia, chúng mình đi học hở, mày?
- Ừ.
- Còn nửa tháng nữa hè, nhỉ?
- Ừ, hơn nửa tháng.
- Nhớ chiều mai, Côn ạ!
- Ừ, tao về nhá!
- Ừ.
Hai thằng bạn chia tay nhau. Côn sợ tối, co chân chạy miết. Vũ đứng nhìn theo. Nó bế thằng nhãi lên, đi xuôi xuống phía dưới. Phía tây, trời nhuộm máu giây lát, rồi xám dần. Nó thấy hai ngày dài quá. Vũ nghĩ tới việc thổi cơm sắp tới. Nó béo mạnh thằng nhãi một cái. Thằng nhãi khóc oe oe…
16
Số thằng Vũ đen quá. Giang hồ đúng ngày cô nó ốm nặng. Bác nó, chừng hiểu rõ tâm sự của kẻ trốn nhà, bắt bí nó thổi cơm, rửa bát, nấu cám lợn, bế em, những việc Vũ chưa hề làm bao giờ. Họ hàng cũng chẳng tốt gì. Chỉ có cha nó, dì nó, em nó tốt thôi. Nếu bác nó tốt, đã không sai nó, như sai thằng nhỏ. Bác nó cứ xoen xoét cái mồm, khen nó khéo, khen nó giỏi, để nhờ giúp việc này, giúp việc nọ. Bác nó tưởng nó ở đời với bác nó đấy. Chiều mai, cha nó đón nó về, nó sẽ cho bác nó biết tay.
Vũ ăn cơm xong, quẳng bát vào chậu. Nó không thèm rửa vội. Vũ móc bị lấy cái kèn ác mô ni ca, lững thững ra ngoài cống. Trăng đã lên cao. Ánh sáng bạc trải lên con sông đào đang cuồn cuộn chảy, đẹp vô cùng. Gió đêm mát rợi. Nhiều người tụ họp gần cống, hóng mát.
Vũ cảm hứng, đưa kèn lên thổi. Lũ trẻ con bu quanh nó, thưởng thức âm nhạc. Vũ chơi bài Căn nhà êm ấm. Bài này, anh Phú, huynh trưởng hướng đạo, dạy nó. Anh Phú bảo, tác giả Căn nhà êm ấm là một người Anh cát lợi, anh Phú quên mất tên. Chỉ biết ông ta là một ông lão hành khất, nghèo khổ, gia đình không có, họ hàng cũng không. Ông ta, ngày đi ăn mày, đêm về ngủ gậm cầu, xó chợ. Ông ta mơ ước một căn nhà êm ấm, có ánh lửa, có tiếng trẻ nô đùa, để quên cuộc đời hành khất, nằm vỉa hè hết một kiếp người, dưới tuyết lạnh mùa đông. Nỗi mơ ước của ông lão hành khất thấm nhập vào tâm hồn ông, thành bài hát. Rồi, ông hát bài này, trước cửa từng nhà, thay vì con lạy ông lạy bà, lạy cô, lạy cậu hãy bố thí cho con miếng cơm, bát gạo… Dân Anh cát lợi nghe bài này cảm động, khóc sướt mướt.
Đến nốt nhạc cuối cùng, Vũ nhớ nhà quá. Nước mắt nó ứa ra. Nó mường tượng căn nhà ở phố Jean Dupuis, nơi đó, cha nó, dì nó, em nó đang buồn rầu vì vắng nó. Vũ không nén nổi xúc động, nó nhìn giòng sông bạc cuồn cuộn chảy, cất tiếng hát:
- Nhà tôi bên sườn đồi thênh thang, chiều về gió lay ngàn thông cùng reo… Từ miền xa, ngân nga tiếng sáo diều vi vu hòa bao cung đàn… Chiều vàng trên mái tranh hoa leo… Hàng bóng cau ngả nghiêng ngoài hiên…
Đời bạt gió như chim lìa đàn. Còn vấn vương nếp tranh bên đồi…
Vũ hát kém thằng Vọng và thằng Côn. Hôm nay, nó nhớ nhà, nó lại bị hầu hạ bác nó, bị bế em, Vũ tưởng, chính nó là ông lão ăn mày người Anh cát lợi. Giọng nó trầm buồn tha thiết.
Vũ hát xong bài Căn nhà êm ấm, bọn trẻ con vỗ tay khen ngợi ầm ỹ. Chúng nó xúm gần bắt chuyện, làm quen với Vũ. Vũ bớt buồn. Chúng nó hỏi Vũ ở đâu. Vũ cho chúng nó biết, Vũ ở nhà ông lang Tặng. Bọn trẻ rủ Vũ vào xóm đình chơi. Vũ lắc đầu. Một lát sau, chúng nó tản mạn hết, còn lại hai đứa. Một thằng hỏi Vũ:
- Tên đằng ưới là gì?
- Tên tớ là Vũ.
- Tên tứa cũng là Vũ, anh tứa đây là Thân.
Vũ nhìn thằng nhãi nhà quê. Nó toét miệng cười. Ánh trăng sáng đủ để Vũ biết nó bị sún. Vũ nói:
- Vậy, đằng ấy là Vũ sún, nhé!
- ừa, bố tớ vưỡn gọi tớ là thằng sún, đằng ưới ạ! Anh em tớ con nhà thuyền chài.
Thằng Thân tiếp em:
- Chỉ có hai anh em tứa thôi, chúng tứa bơi thuyền câu trên sông, đằng ưới ạ! Đi gần tối mưới về, đông lắm, thích lắm cưa…
Vũ phởn chí. Bụng nó mở cờ mừng vui. Con thuyền, cánh buồm máu, sông dài bể rộng, tướng cướp biển, hà hà, giang hồ thế mới gọi giang hồ. Vừa có chuyện làm lác mắt bọn thằng Côn, vừa trả thù bác Tặng, cho bác ta tìm trối chết, vừa thoát thổi cơm, rửa bát một ngày. Vũ thích rên lên. Nó gọi nhỏ:
- Vũ sún ơi!
- Ươi.
- Đằng ấy thích chơi với tớ, hở?
- ừa, anh tứa thích chươi vưới đằng ưới. Chúng nó bỏ đi hết, anh em tứa không bỏ đi. Đằng ưới đi câu vui lắm, mang kèn thủi cho cá nó nghe, đằng ưới ạ!
Vũ giả vờ:
- Tớ còn một việc, mai không đi được.
Thân hỏi:
- Việc gì hả, đằng ưới?
Vũ trả lời:
- Bác tớ bắt tớ rửa bát, quét sân. Tớ lười chưa rửa, quét gì cả. Nếu các đằng ấy thích tớ mang kèn đi thổi cho cá nghe, thì Vũ sún rửa bát, Thân quét sân hộ tớ. Mới lại, nhân tiện, để tớ xem hai đằng ấy có thật lòng với tớ không?
Hai anh em thằng Vũ sún khờ khạo, hăng hái nhận việc. Vũ lôi chúng nó về. Vũ sún rửa cả chậu bát, lẫn chậu quần áo của bọn nhãi, con ông lang Tặng. Thân khom lưng quét sân, thái bèo cho lợn, còn thằng hiệp sĩ Vũ ngồi dựa lưng vào tường, thổi bài nhạc vui Trên lưng ngựa.
Làm xong việc, anh em Vũ sún về, hẹn thằng Vũ, sáng mai, lúc mặt trời chưa mọc, anh em nó đợi Vũ hiệp sĩ ở ngoài cổng. Vũ vừa lách liếp vào, bác nó túm lấy, sai việc:
- Bác phải sang thăm bệnh ở bên kia sông, cháu sắc cho cô chén thuốc này, nhá! Đổ ba bát nước, để lửa lom rom, canh lấy già nửa bát, gạn ra đưa cô uống.
Rồi, bác nó đi luôn. Vũ nghiến răng, lẩm bẩm. Nó cáu sườn, cớp táo tầu chén. Tối mò mò. Vũ mở nhầm liễn thục địa. Thục địa nó cũng ăn. Ăn xong, Vũ cớp táo, lại nhầm ô mai. Vũ chửi thầm, đứa nào sắp hàng liễn lộn xộn. Ném nắm ô mai vào chuồng lợn, Vũ xuống bếp nhóm hỏa lò. Sắc một chén thuốc, ít nhất cũng mất hai tiếng đồng hồ. Vũ thương cô mới thức, chứ người khác, bác lang Tặng chẳng hạn, đừng hòng.
Vũ chẻ vài cái củi nhỏ, rưới tí dầu hỏa làm mồi, xếp than lên, đoạn châm lửa. Củi cháy vèo hết ngay. Vũ ngồi chồm hổm, phồng mang trợn mắt thổi lửa. Nó nhớ tới bài tập đọc, trong cuốn Quốc văn giáo khoa thư, lớp sơ đẳng, học năm ngoái, mà phì cười. Nó giống hệt ông Lý Tích, thổi than, sắc thuốc cho chị, cháy cả râu. Khác một điều, nó không làm quan to, chưa có râu, và sắc thuốc cho cô nó thôi.
Gạn lần cuối cùng, đúng phân lượng bác đã dặn. Vũ rưới nước tắt bếp, rồi bưng thuốc lên cho cô nó. Nó vặn ngọn đèn sáng hơn, gọi cô nó dậy. Cô Vũ không ngờ Vũ thức đêm sắc thuốc cho mình. Bà cứ tưởng đây là công việc của ông chồng yêu dấu. Cô Vũ cảm động, đỡ bát thuốc, uống ừng ực một hơi hết liền. Một lát, cô nó ngạc nhiên gọi:
- Cháu ơi!
Vũ kinh hãi:
- Dạ.
- Cháu xích gần đây.
Vũ bổng nghĩ đến chuyện quỷ nhập tràng. Nó run sợ bần bật:
- Cháu đứng đây được rồi, cô ạ!
- Cô nhìn thấy rồi, cháu ơi!
Vũ thở phào. Nó nói:
- Thuốc của bác hay ghê!
Cô Vũ lắc đầu:
- Không phải đâu, nhờ cháu mà cô mở mắt được. Cháu xích gần đây, cô cho cháu một đồng…
Vũ mon men lại gần. Cô nó nắm tay nó. Nước mắt cô nó rơi, nghe rõ từng giọt. Vũ thấy lòng nó se lại. Nó không nghĩ xấu về họ hàng nữa. Mai, nó sẽ mua kẹo cho mấy đứa nhãi, đền bù những cái béo, những cú đá cáu kỉnh.
Chờ cô nằm yên, Vũ trở ra. Nó chui vào màn nằm, mơ mộng vớ vẩn. Lạ nhà, lạ chiếu, lạ màn, Vũ không thể ngủ được. Mà ngủ, nhỡ dậy muộn, mất một dịp may lênh đênh trên sông nước cả ngày, tiếc chết người. Vũ ta chập chờn từng giấc ngủ ngắn, không đầy mười lăm phút.
Vũ muốn chiêm bao. Nó nhớ con Thúy quá. Càng xa, càng nhớ. Tại sao những giấc mơ mới không bao giờ giống giấc mơ cũ? Và, tại sao lúc muốn mơ lại không mơ được? Vũ tự hỏi thế. Lạy trời cho Vũ mơ thấy Thúy.
Vũ nằm nghiêng, quay mặt ra cửa sổ. Bóng con Thúy không chịu tới. Chỉ có bóng cây in hình đen thẫm, trên nền sân đất, dưới ánh trăng bạc. Mỗi khi gió thổi, bóng cây lay động.
Còn tiếp
Gửi ý kiến của bạn
