“Vinashin thực sự đã sụp đổ”; “Vinashin là một kiểu của Lã Thị Kim Oanh phóng đại gấp 1.000 lần”; Quyết liệt truy trách nhiệm vụ Vinashin; Kiến nghị thành lập Ủy ban điều tra vụ Vinashin... Đây là những hàng tít lớn trên các báo buổi trưa nay, 1-11, sau phiên họp toàn thể thảo luận kinh tế xã hội tại nghị trường."Vụ Vinashin đã trút lên vai đồng bào mình món nợ không dưới 100.000 tỷ đồng, món nợ mà một tỉnh có thu khoảng 1.000 tỷ đồng một năm phải làm quần quật không mua sắm, không ăn uống, xây dựng gì trong suốt một thế kỷ mới có thể trả được. Còn với đồng bào nhiều nơi, nhất là tỉnh nghèo thì để trả món nợ này có nghĩa là chậm làm đường, xây cầu, công trình, xây trường học, bệnh viện" Đại biểu QH Nguyễn Minh Thuyết là người mở đầu và ông nói cực kỳ thẳng thắn, không chút khoan nhượng. 100.000 tỷ đồng. Không rõ là có bao nhiêu số không. Và con số dài nửa gang tay này lại là kết quả của chỉ vài năm hoạt động sau khi Vinashin "lên đời" tập đoàn.
Nhắc lại vụ án Lã Thị Kim Oanh vì thất thoát 100 tỷ đồng mà một vị Bộ trưởng đang rất được lòng dân đã phải xin từ chức và hai Thứ trưởng đã phải ra trước vành móng ngựa, ông Thuyết kết luận: "Vinashin là một kiểu Lã Thị Kim Oanh như vậy nhưng phóng đại gấp 1.000 lần". Ủy ban Tư pháp nói có dấu hiệu bao che, nhưng ai bao che, bao che thế nào, nhằm mục đích gì và phải chịu trách nhiệm gì thì Ủy ban chưa có điều kiện kết luận. Nếu QH không làm rõ được điều này thì không hoàn thành trách nhiệm trước Đảng, trước dân. "Căn cứ Hiến pháp và Luật Tổ chức QH, tôi trân trọng đề nghị Ủy ban Thường vụ QH biểu quyết để QH lập Ủy ban lâm thời điều tra trách nhiệm thành viên Chính phủ khi để xảy ra sai phạm ở Vinashin. Cuối kỳ họp QH sẽ bỏ phiếu tín nhiệm các thành viên Chính phủ liên quan. Để tạo điều kiện cho công tác của Ủy ban lâm thời, tôi đề nghị QH tạm đình chỉ chức vụ các vị có liên quan".
ĐB QH Lê Văn Cuông, một chuyên gia chất vấn đề tham nhũng và tổ chức cán bộ ngay sau đó bồi thêm rằng: Mỗi người dân Việt Nam phải gánh cho Vinashin 1,5 triệu đồng trả nợ. "Mọi chuyện phải được giải quyết dứt điểm ngay kỳ họp QH này"- Ông nói.
Tại sao lại có con số nợ nần lên đến 100.000 tỷ? Có thể những người điều hành trực tiếp tại Vinashin đã làm sai, và họ đã bị bắt giữ. Có thể cơ chế dành cho Vinashin nói riêng và các Tập đoàn kinh tế là chưa đúng. Có thể cả hai. Vì vậy, để "chữa bệnh" cho Vinashin thì xem ra việc bắt giữ, dù đến 3-4 vị lãnh đạo tại đây chưa phải là chữa trị tận gốc căn bệnh đang được gọi rất nhẹ nhàng là "thiếu hiệu quả" của các Tập đoàn kinh tế. Một Ủy ban lâm thời của cơ quan đại biểu dân cử để điều tra trách nhiệm các thành viên của Chính phủ là cần thiết, nhưng cần thiết hơn là cần có một ủy ban, cũng độc lập như thế, tìm hiểu, xem xét, đánh giá, thậm chí điều tra lại cơ chế và hiệu quả của cơ chế đang được dành cho các tập đoàn, vẫn được coi là các đầu tàu kinh tế.
Nói một cách cẩn trọng, xin dẫn lời Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga "Chủ trương của Đảng về lập tập đoàn là phù hợp quốc tế và bước đi thận trọng. Thí điểm nên phạm vi hẹp, thành công mới làm diện rộng. Mô hình tập đoàn rất phức tạp. Những nước lập tập đoàn không phải nước nào cũng thành công". Nếu như mô hình tập đoàn được thực hiện một cách cẩn trọng, có sự kiểm tra giám sát không chỉ của Chính phủ thì có lẽ chúng ta sẽ không phải nghe những lý do lãng nhách tưởng không thể xảy ra. Chẳng hạn việc thí điểm không hề được thể chế bằng các quy định về mô hình tổ chức, địa vị pháp lý; Hoặc sau khi các tập đoàn, nắm giữ hầu hết nguồn lực quốc gia, hoạt động đến 4-5 năm, Chính phủ mới ban hành nghị định hướng dẫn...hoạt động cho chúng. "Nhiều luật gia cho rằng, việc thí điểm liên quan đến hàng trăm ngàn tỷ đồng vốn nhà nước mà về mặt pháp luật, ngay từ đầu không ràng buộc trách nhiệm QH với thiết chế quyền lực nhà nước cao nhất để chia sẻ trách nhiệm mà chỉ đặt trách nhiệm quá nặng nề lên vai Chính phủ là chưa thật sự hợp lý", bà Nga nói.
Báo Thanh Niên dẫn lời các vị đại biểu QH đặt câu hỏi: Vinashin được coi là "con cưng" của nền kinh tế, nhưng vụ “vỡ nợ” trên thì thử hỏi vai trò đầu tàu của tập đoàn nhà nước ở đâu?
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trần Bạt gọi những đứa "con cưng", những "đầu tàu" này là những con khủng long. "Tôi cho rằng, tập đoàn kinh tế là cấu trúc tham vọng của ý nguyện chính trị, nó không sống tự nhiên mà sống nhân tạo, và trong điều kiện kinh tế hiện nay thì các tập đoàn kinh tế không thể tồn tại như một thực thể kinh tế đích thực được. Không phải do cách điều hành, bởi vì nếu đổ lỗi cho điều hành thì ít ra 9 đến 10 tập đoàn hiện nay cũng phải có ít nhất 1 tập đoàn làm ăn có lời chứ. Với 9 cách thức điều hành của 9 tập đoàn thì phải có cách thức đưa đến sự có lợi, hay sự phá sản. Do đó không phải vì lý do cá nhân. Nguyên nhân chính là do sự mất cân đối giữa con người đang có và nhiệm vụ của mình giao cho nó. Tôi xin lỗi nếu giao cho Chủ tịch nước điều hành tập đoàn thì cũng sẽ gặp khó khăn"- ông nói.
Còn TS Nguyễn Quang A thì phát biểu: Nếu xếp hạng các doanh nghiệp theo 3 loại: nhà nước, đầu tư nước ngoài, tư nhân. Đánh giá chúng theo các tiêu chuẩn về nguồn lực mà chúng sử dụng (đất đai, tài nguyên, vốn đầu tư), thì doanh nghiệp nhà nước luôn ở vị trí số 1, tức là sử dụng nhiều nguồn lực nhất. Về thành tích (doanh thu, số lao động, lợi nhuận/vốn,…) các doanh nghiệp nhà nước lại luôn ở vị trí hạng “bét”. Chỉ có 1 tiêu chí là “nộp ngân sách” thì ở vị trí thứ 2 hay thứ nhất, nhưng lưu ý rằng “nộp ngân sách” hoặc là doanh nghiệp nộp hộ người tiêu dùng (thí dụ, uống ly bia hơi 10 ngàn đồng thì người dân nộp khoảng 4,5 ngàn đồng thuế cho nhà nước, song công ty bia thu hộ và nhận “khoản thuế mà người dân đóng” là “khoản nộp ngân sách” của mình) hoặc là một phần tiền bán tài nguyên của đất nước (dầu thô, than, khoáng sản). Khoản nộp thật của doanh nghiệp cho ngân sách là thuế thu nhập doanh nghiệp, đấy mới là số đo thành tích. Về tiêu chí này các doanh nghiệp nhà nước cũng đội sổ. Đấy là xếp hạng dựa vào số liệu chính thức của nhà nước do Tổng cục thống kê công bố. Các con số do nhà nước công bố nói lên tất cả và phủ định một cách đầy thuyết phục ý kiến của một số người cho rằng chúng hoạt động hiệu quả.
Tại phiên thảo luận sáng nay, Đại biểu Huỳnh Ngọc Đáng có phát biểu rất trúng rằng: “Đây là một điển hình trong quản lý, sản xuất kinh doanh yếu kém của tập đoàn kinh tế Nhà nước... Việc giải quyết hậu quả của Vinashin không chỉ là tái cơ cấu, bổ nhiệm các vị trí, trả nợ... mà quan trọng hơn là cần phải xây dựng lại một mô hình Vinashin mới, điển hình cho cơ chế quản lý và hoạt động mới của doanh nghiệp Nhà nước”.
Nếu như không có một đánh giá độc lập về hiệu quả của mô hình thì rõ ràng không thể nhìn thấy, chứ chưa nói là sửa chữa những khiếm khuyết của nó. Và như vậy, rõ ràng việc bắt giữ một vài viên thuyền trưởng, dù họ lái đúng hay sai hướng, thậm chí hỏi đến trách nhiệm của các thành viên Chính phủ, như là những chủ tàu, cũng vẫn không làm những con tàu Vinashin thôi đắm.
Đào Tuấn
01-11-2010
Theo Blog Đào Tuấn
Gửi ý kiến của bạn
