Đại lộ kinh hoàng ở đâu?
Đại lộ kinh hoàng là tên không chánh thức cho một đoạn đường dài khoảng 9 km tại tỉnh Quảng Trị. Đoạn đường nầy nằm trên Quốc lộ 1, phía Nam thị xã Quảng Trị, thuộc quận Hải Lăng. Vào mùa Hè năm 1972 , quân đội Cộng sản Bắc Việt với quân số hơn 3 Sư Đoàn đã đồng loạt vượt sông Bến Hải đánh chiếm hàng loạt các căn cứ đóng quân của nhiều đơn vị Quân lực Việt Nam Cộng Hòa . Hàng ngàn người vừa lính vừa dân đã bị Bắc quân thảm sát trên đoạn đường oan nghiệt nầy . 
Ngày 30 tháng 3 năm 1972 , với lực lượng chánh qui hùng hậu , khoảng 45 ngàn cộng quân đã đồng loạt vượt sông Bến Hải , tràn qua vùng phi quân sự tấn công vào lực lượng quân đội Mỹ và quân đội Việt Nam Cộng Hòa , trấn đóng vùng giới tuyến Quãng Trị . 
Để mỡ đường qua sông , Cộng quân đã pháo kích dử dội vào các căn cứ của Sư Đoàn 3 Bộ binh vùng giới tuyến bằng đại pháo 130 ly và hỏa tiển 122 ly .Cuộc pháo kích và bao vây tấn công nầy gây tổn thất nghiêm trọng cho 2 Trung đoàn 2 và 56 thuộc Sư đoàn 3 bộ binh .Trung đoàn 56 đóng ở căn cứ Caroll do Trung tá Phạm Văn Đính làm Trung đoàn trưỡng phải kéo cờ trắng đầu hàng .Tác giả có người bạn cùng khóa Thiết giáp là Trung úy Phạm Hữu Phước , lúc đó là chi đoàn trưỡng chi đoàn 1/11 chiến xa đang đóng quân chung với Trung đoàn 56 trong căn cứ Carroll . Khi anh Phước lên Trung đoàn họp thì biết Trung Tá Phạm Văn Đính sắp sửa đầu hàng Bắc quân . Anh Phước quay lưng liền về vị trí Chi đoàn , định dẫn chi đoàn phá vòng vây qua quận Hương Hóa với Lữ đoàn 147 Thủy quân lục chiến . Thời may lúc đó có chiếc trực thăng Chinook CH47 đang bay rà xuống bên kia hàng rào , định bốc 2 cố vấn Mỹ . Trung úy Phước xin 2 người Mỹ nầy cho anh và các binh sĩ thiết giáp cùng đi .Thế là anh Phước cùng 10 lính Thiết giáp thoát nạn , bay về phi trường Quãng Trị . Thật là hú hồn ! Khi trực thăng cất lên thì bị bắn theo trúng nhiều vết đạn và khi lên cao độ thì thấy bên dưới căn cứ Carroll đã kéo cờ trắng đầu hàng Bắc quân .Lúc đó là 4 giờ chiều ngày 2 tháng 4 năm 1972 , một ngày dài nhất trong cuộc đời binh nghiệp của trung úy Thiết giáp Phạm Hữu Phước . 
Trước đó một ngày , căn cứ hỏa lực của Tiểu đoàn 4 Thủy quân lục chiến ở núi Ba Hô và Sarge cũng bị tràn ngập . Do sự tấn công mạnh mẻ của Bắc quân , lần lượt các căn cứ A1 , À2 , Ả3 và A4 của Sư Đoàn 3 Bộ binh đều bị lấn chiếm . Còn căn cứ Fuller và Khe Gió phải di tản chiến thuật . Kế đó căn cứ Holcom của Thủy quân lục chiến cũng bị tràn ngập vào đêm 2 tháng 4 năm 1972 .
Bởi tình hình chiến sự càng ngày càng thêm bi thảm mà quân tăng viện lại không có, nên Tư lịnh chiến trường lúc đó là chuẩn tướng Vũ Văn Giai quyết định lui về giữ Cổ thành Quãng Trị và bỏ căn cứ Ái Tử , nơi đặt bản doanh của Sư đoàn 3 Bộ binh . Do đó trong cuộc lui quân của gần 2 ngàn lính hậu cứ với các cơ giới nặng các loại qua cầu sông Thạch Hản , thì cầu bị sập , xe cộ còn kẹt lại bên kia cầu phải bỏ lại . Cùng với dòng lính đang rút thì dân chúng cư ngụ vùng đó cũng chạy theo , tạo nên tình trạng giao thông ùn tắc , hổn loạn . Lúc đó vài đơn vị tiền tiêu của Cộng quân cũng vừa đến . Họ bắn xối xả vào đoàn người vừa lính vừa dân Kế đó pháo binh của Bắc quân từ trên núi cũng bắn đại pháo xuống , chận đoàn người di tản . Do đó đoàn người chạy loạn trên Quốc lộ 1 về phía Nam càng hổn loạn thêm với đủ các loại người , từ mọi sắc lính đồn trú trong tiểu khu Quãng Trị đến dân chúng từ già đến trẻ cùng với mọi phương tiện di chuyển như xe hơi , xe máy , xe đạp ,xe bò , quang gánh ..
Tình trạng nầy càng làm cho Quốc lộ nghẹt cứng . Trong khi đó thì pháo địch cứ rót thẳng vào quốc lộ , ngăn chận dòng người di tản . Số người chết trên khúc đường khoảng 9 km nầy không ai đếm xuể nhưng có thể ước lượng khoảng cả ngàn người ,bỏ sình thối đến cả tuần sau thân nhân mới thu nhặt về mai táng được .
Đoạn đường quốc lộ 1 nầy nằm về phía Nam thị xã Quãng Trị , gần Quận Hải Lăng , cách cầu Bến Đá chừng 5 km , là nơi hàng ngàn oan hồn vất vơ vất vưởng trong gió núi chiều hôm Vài . năm sau dân chúng địa phương đã lập miếu thờ hàng ngàn oan hồn uổng tử . Về sau người ta đặt tên cho đoạn đường nầy cái tên bi thảm là Đại lộ kinh hoàng .
Hồ Thanh Nhã
Nguồn : Việt Báo
