Trăng Thu Thơ Họa

1 - CUA CHƠI TRĂNG -  NGUYỄN KHUYẾN (1835-1909)

Cua  Chơi Trăng

Vằng vặc trời thu xế ánh trăng
Vì thanh cua mới muốn chơi trăng
Nghiêng mai lách ngược qua dòng bích
Ghé yếm bò ngang giỡn bóng Hằng
Cung quế chờn vờn hương mới bén
Vườn đào mơn mởn nụ vừa căng
Một mai cá nước cua yên phận
Trăng muốn tìm cua biết được chăng?
NGUYỄN KHUYẾN                             

Viếng Chị Hằng

Trăng sáng thênh thang trời sáng trăng
Thiên thu rạng rỡ mãi vầng trăng
Có người ao ước làm thằng Cuội*
Với tớ hoài mơ ngắm chị Hằng
Chiêm ngưởng quang dung da trắng tuyết
Ngắm nhìn ngọc diện nét tròn căng
Hỏi qua bí thuật trường sanh đạo
Xem chị vui lòng chỉ giáo chăng?
Nguyễn Minh Thanh họa vận

* Tản Đà ( bài Muốn Làm Thằng Cuội )

Thăm Chú Cuội

Trăng thu lồng lộng ngập màu trăng
Cõi thế bao người đang thưởng trăng
Lắm kẻ muốn lên thăm chị Nguyệt
Riêng ta mong đến dạo cung Hằng
Hỏi xem chú Cuội bao nhiêu tuổi
Xây cất chuồng trâu được mấy căn
Mà để cả bầy đi phá lúa*
Vua Đinh** rầy lắm biết hay chăng?
Nguyễn Minh Thanh họa vận

*Thằng Cuội ngồi gốc cây đa
 Để trâu ăn lúa gọi cha ồi ồi (ca dao)
**Đinh Tiên Hoàng

2 - MUỐN LÀM TNẰNG CUỘI  - TẢN ĐÀ (1889-1939)

Muốn Làm Thằng Cuội

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!
Trần giới em nay chán nữa rồi.
Cung Quế đã ai ngồi đó chửa?
Cành đa xin chị nhắc lên chơi.
Có bàu có bạn, can chi tủi,
Cùng gió cùng mây, thế mới vui.
Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám,
Tựa nhau trông xuống thế gian, cười.
TẢN ĐÀ

Thu Về

Tháng chín thu về các bạn ơi
Quanh ta hao hụt nữa kia rồi
Anh em có kẻ ra đi biệt...
Bè bạn còn ai mời ghé chơi
Nói chuyện quê xưa vơi nỗi nhớ
Ngâm câu thơ cổ gợi niềm vui
Kiếp người ngắn ngủi như màu lá
Muốn sống nên lâu hãy biết cười...
Nguyễn Minh Thanh họa vận

Giai thoại:

1 - Nguyễn Khuyến:

Một hôm học trò NK cắp sách ngang qua trang viện, thấp thoáng bên trong có bóng hồng đang lởn vởn trước khóm hoa, bèn dừng chân mê mãi đứng nhìn. Dung rủi, chủ nhân phú hộ trông thấy, sai gia nhân gọi vào.

- Phú hộ nói:- cậu là học trò sao không lo châm chỉ học hành mà lại "châm chỉ" nhìn con gái của ta?

- NK:- dạ...dạ...dạ...

- Phú hộ:- thôi, đưọc rồi, cậu là học trò, học trò ắt biết làm thơ. Nếu cậu làm được thơ, ta tha cho, bằng không sẽ bị đánh đòn.

- NK:- dạ xin Phú Ông cho đầu đề và khởi "vận"ạ .

- Phú Ông:- khởi "vận" là"trăng", đầu đề:"Cua chơi Trăng", cậu làm bài thơ đó cho ta.

Học trò NK cảm thấy " đầu đề bài thơ " có vẻ dè bỉu, nhưng cố gắng, đồng thời cũng gởi theo một chút thách thức.

Và, qúi độc giả có dịp thưởng lãm bài thơ "Cua chơi trăng" (hì..hì..), rất ư là ẩn ý và không ít ngạo nghễ như trên của cậu học trò Nguyễn Khuyến.
Không biết, về sau: giai nhân và tài tử có hợp duyên cầm sắt hay không?

2 - Tản Đà:

Thơ đục vào đá

Từ Đạm là tuần phủ Ninh Bình. Năm 1924, cho đục vào đá núi Non Nước, một bài thơ Nôm của chính ông:

Trăng gió vui cùng hắn
Lầm than bận kệ ai
Ham chơi non với nước
Có phúc được ngồi dai

Năm sau Từ Đạm lại cho đục thêm bàn cờ. Và kề bên đục hai lốt bàn chân của ông ta.

Tản Đà thăm cảnh Dục Thúy Sơn, bực mình khi thấy trò dởm của Từ Đạm, ông liền thuê thợ khắc đá, khắc bài thơ của mình cạnh bài thơ Từ Đạm.

Bài thơ như sau:

Năm ngoái năm xưa đục mấy vần
Năm nay quan lại đục hai chân
Khen cho đá cũng bền gan thật
Đứng mãi cho quan đục mấy lần

Trước đây, người viết có nghe câu ca dao:
" Thứ nhứt là rắn nan hoa
Thứ nhì Từ Đạm, thứ ba Tán Bình "

Nguyễn Minh Thanh
GA, tàn...Thu 2018

Nguồn: các trang WEB Nguyễn Khuyến, Tản Đà...