Một Hiện Tượng Lạ Ở Toronto

Chiều Thứ Bảy 25-9-2010 vừa qua, các Hội Phụ Nữ Việt Nam Toronto, Hội Người Việt Toronto, Hội Văn Hóa Khoa Học Việt Nam Toronto, Liên Hội Sinh Viên Việt Nam Ontario, tức bốn hội đoàn người Việt, đã cùng nhau tổ chức Tết Trung Thu cho các em thiếu nhi Toronto và vùng phụ cận, tại công viên của Harbourfront centre, số 235 Queens Quay West, Toronto, ON M5J 2G8. Tuy năm nay có sự thay đổi địa điểm, nhưng đây là một sự kiện diễn ra hàng năm, và người Việt ở Toronto đã cho con em đến tham dự.

Theo nghi thức thông thường chung trong các buổi lễ, trên sân khấu cũng như chung quanh sân khấu luôn luôn có CỜ VÀNG BA SỌC ĐỎ, biểu tượng của CỘNG ĐỒNG NGƯỜI VIỆT TỴ NẠN CỘNG SẢN Ở TORONTO, CANADA VÀ HẢI NGOẠI.

Cần lưu ý rằng sau ngày 30-4-1975, dân Việt Nam ồ ạt bỏ chạy ra nước ngoài là những NGƯỜI TỴ NẠN CỘNG SẢN. Lúc đó, nếu một người vượt biên nào khai rằng họ bỏ ra nước ngoài vì lý do kinh tế, liền bị đại diện Cao uỷ Tỵ nạn Liên Hiệp Quốc đuổi về, kể cả những người Bắc Việt đến trại tỵ nạn Hồng Kông. Sau khi các trại tỵ nạn đóng cửa, có người được bảo lãnh, rời Việt Nam ra đi theo chương trình O.D.P (Orderly Departure Program), qua Canada hay các nước khác, họ cũng là người tỵ nạn cộng sản gián tiếp.

Lá Cờ vàng Ba Sọc Đỏ trước đây là quốc kỳ Việt Nam Cộng Hòa. Sau tháng 4-1975, nước Việt Nam Cộng Hòa không còn nữa, nhưng đại đa số những người vượt biên đều là người tỵ nạn cộng sản, nên đã chọn lá Cờ Vàng Ba Sọc Đỏ làm biểu tượng của Cộng đồng Người Việt Tỵ Nạn Cộng Sản ở Canada và trên thế giới. Nói cách khác, ngày nay Lá Cờ Vàng Ba Sọc Đỏ là căn cước lý lịch của Cộng Đồng Tỵ Nạn Cộng Sản ở hải ngoại. Vì vậy, trong bất cứ lễ lạc nào, Cộng đồng Người Việt Tỵ Nạn Cộng Sản đều treo và cử hành LỄ CHÀO CỜ VÀNG BA SỌC ĐỎ để chứng tỏ lý lịch của mình.

Riêng trong buổi lễ Tết Trung Thu chiều Thứ Bảy 25-9-2010 vừa qua tại Harbourfront centre ở Toronto, hoàn toàn không có bóng dáng Lá Cờ Vàng Ba Sọc Đỏ. Điều nầy gây thất vọng cho nhiều người tham dự, nên họ đã bỏ ra về. Ngay sau buổi lễ, một người tham dự đã cảm tác những câu thơ thắm thiết gởi lên internet, chia sẻ tâm tư não nề với các thân hữu ở Toronto như sau:

VÔ TÌNH ?

Bây giờ sao lạ vậy cà ?
Bốn hội tổ chức cớ sao không cờ ? !
Cờ Lá, Cờ Vàng ơ thờ ? !
Xin hỏi bốn hội, ai ngờ ĐAU THƯƠNG !!!
Ngày nào CỜ VÀNG lên hương
Hay là đổi hướng noi gương chí mù
Thách cả bốn hội nào ngu ?
Tại sao nên nỗi êm ru vậy cà ?
PHE TA còn máu nóng mà
Chưa theo ăn bả, mưa sa trong lòng !!!
KIỀU PHONG ( Toronto )

Cũng chưa hết buồn, tác giả Kiều Phong lại gởi tiếp:

Hôm qua không thấy cờ vàng
Đơn sơ có vậy mà lòng tôi đau
Lễ hội tổ chức để vui
Ai người sung sướng , còn tôi thấy buồn
Lể hội đến đó làm chi
Khi cờ không có thì lòng sao vui
Thôi thì đi gấp về nhà
Còn hơn ở lại mà lòng thêm đau

Giải thích về điều nầy, Ban tổ chức trình bày lý do là Cơ quan Harbourfront centre gởi văn thư yêu cầu không treo bất cứ lá cờ nào. Sau đây là nguyên bản lá thư đề ngày 14-9-2010 của đại diện cơ quan Harbourfront centre gởi cho ông Nhất Nguyễn, Uỷ viên Thanh niên (Youth Worker) của Hội Phụ Nữ Toronto, Trưởng ban Tổ chức Tết Trung Thu năm 2010.



Chính sách của cơ quan Harbourfront centre không cho treo cờ hay không cho cắm cờ trên và trong tài sản (property) của họ là quyền của cơ quan nầy, nhưng có những điểm cần lưu ý:

Thứ nhất, cơ quan Harbourfront centre không cho treo hay cắm cờ trên đất của họ, nhưng họ không có quyền cấm chúng ta cầm tay lá cờ của chúng ta, như trường hợp City Hall không cho Hội Cựu Quân Nhân treo cờ nhưng không cấm và không có quyền cấm người dân cầm cờ trên tay để phất trong buổi lễ của mình. Vậy tại sao Ban Tổ chức gồm có bốn (4) hội đoàn người Việt không làm như vậy? Bốn hội đoàn nầy gồm những nhà khoa bảng dư biết luật lệ của Canada. Canada là một nước tự do dân chủ, không ai có quyền cấm người khác làm bất cứ việc gì, miễn là việc đó không phạm pháp. Chúng ta cầm lá cờ trên tay, chào mừng lễ hội của chúng ta, hoàn toàn bất bạo động, không có người nào, cơ quan nào có quyền đụng chạm đến chúng ta.

Thứ hai, cơ quan Harbourfront centre thông báo cho Hội Phụ Nữ chủ trương của họ bằng văn thư ngày 14-9-2010, mà ngày tổ chức Lễ hội Trung thu là 25-9-2010, tức cách nhau 11 ngày. Thật sự đây là thời gian khá ngắn để thay đổi địa điểm tổ chức, nhưng nếu Ban tổ chức quan tâm đến biểu tượng của Cộng đồng, thực sự phục vụ Cộng đồng, thì có thể cố gắng tối đa, nhằm tìm một địa điểm khác thuận lợi hơn để tổ chức.

Một điểm đáng đáng ghi nhận duy nhất của Ban tổ chức là trước khi bắt đầu vào chương trình, ban tổ chức đã mời một em bé ra hát quốc ca Canada và quốc ca Việt Nam Cộng Hòa.. Những người tham dự tự động bắt nhịp hát theo, tức là hát “chay”, hát Quốc ca mà không có Cờ vàng ba sọc đỏ để chào.

Đó là phần lá cờ. Phần chương trình cũng thật đáng nói. Bốn hội đoàn đứng ra tổ chức là bốn hội đoàn Việt Nam: Hội Phụ Nữ Việt Nam Toronto, Hội Người Việt Toronto, Hội Văn Hóa Khoa Học Việt Nam Toronto, Liên Hội Sinh Viên Việt Nam Ontario. Bốn hội đoàn Việt Nam tổ chức lễ hội Trung thu Việt Nam, giới thiệu văn hóa Việt Nam. Thế mà trong chương trình, chỉ có ba (3) tiết mục Việt Nam do các em sinh viên thực hiện, còn lại là nhạc Nam Mỹ và các tiết mục Tàu, và đặc biệt có cả ca sĩ Tàu trình diễn.

Bốn hội đoàn người Việt tổ chức Tết Trung thu cho trẻ em Việt mà chương trình chỉ có ba tiết mục Việt, thì không biết đây là chương trình Việt hay chương trình nước ngoài chêm nhạc Việt? Đồng ý rằng Canada là một nước đa văn hóa, nhưng dù có chương trình Trung thu đa văn hóa do người Việt tổ chức, thì vẫn phải giữ cái gốc văn hóa Việt, tức tiết mục Việt phải phong phú, rồi mới thêm màu mè hoa lá cành văn hóa ngoại lai.

Trong trường hợp đa văn hóa như chương trình ngày 25-9 vừa qua, thì đáng lẽ Ban tổ chức nên thông báo nội dung chương trình cho Cộng đồng người Việt ở Toronto biết trước. Trong trường hợp đó chắc chắn sẽ có nhiều người đỡ mất thời giờ dẫn con cháu đến Harbourfront centre, nghe dòng nhạc ngoại lai, nhất là nhạc Tàu.

Chúng tôi là người Việt. Chúng tôi đưa con em chúng tôi đến dự lễ Tết Trung Thu do các hội đoàn người Việt tổ chức, để con em chúng tôi thưởng thức, học hỏi về văn hóa Việt, chứ không phải văn hóa Tàu, nhất là trong hoàn cảnh hiện nay của đất nước, giới bá quyền Bắc Kinh đang đe dọa xâm lăng Việt Nam. Ban Tổ chức không nên khơi sâu thêm niềm đau thầm kín của Cộng đồng Người Việt tỵ nạn phải xa quê hương và đang nhìn thấy quê hương bị bá quyền Bắc Kinh đe dọa từng giờ từng ngày trên đất liền cũng như trên biển cả.

Có lẽ Ban tổ chức cũng biết hằng năm tại Toronto có Hội Chợ Tết âm lịch. Tết âm lịch là Tết chung cho các nước Việt Nam, Tàu, Nhật và Hàn Quốc. Dầu vậy, Hội Người Việt tổ chức Tết âm lịch cho người Việt đã luôn luôn thực hiện lễ chào cờ biểu tượng của Cộng đồng Việt và các tiết mục văn nghệ hoàn toàn Việt Nam. Đây là điểm son của Hội Người Việt trong các năm qua.

Ngoài ra, với một chương trình ngoại lai như thế, Ban tổ chức giải thích thế nào với ông Jason Kenny, Bộ trưởng Bộ Công Dân Vụ, Di Trú và Đa Văn Hóa (Minister of Citizenship, Immigration and Multiculturalism) và những quan khách Tây phương đến tham dự một buổi lễ văn hóa Việt là Tết Trung thu của những hội đoàn Việt Nam?

Đến đây thì vấn đề đã khá rõ. Dầu Ban tổ chức giải thích thế nào đi nữa, thì chương trình lễ hội Trung thu Việt Nam cho trẻ em Việt Nam ngày 25-9-2010 tại Harbourfront centre, không treo biểu tượng của Cộng đồng người Việt tỵ nạn, với chương trình văn nghệ lai căn, nhất là lai căn Tàu, đã để lại nhiều cay đắng chua chát trong lòng người Việt tỵ nạn ở Toronto. Chúng tôi, người Việt tỵ nạn đã cay đắng nhiều rồi, xin bốn hội đoàn gọi là Hội đoàn người Việt trên đây đừng rót thêm những giọt đắng pha thêm độc dược ngoại lai vào những món ăn tinh thần của chúng tôi và con em chúng tôi.

Cuối cùng, chúng ta phải can đảm thừa nhận rằng sự kiện vừa xảy ra cũng một phần lỗi ở Cộng đồng chúng ta. Cộng đồng Người Việt Toronto quá dễ dãi bỏ qua những sai phạm xem ra nhỏ nhặt trong quá khứ. Những sai phạm nầy càng ngày càng tiệm tiến và lớn dần thành ung nhọt của Cộng đồng.. Vì vậy chúng tôi xin đưa ra hai đề nghị nhỏ:

1) Từ nay, đề nghị Cộng đồng Người Việt Toronto dứt khoát tẩy chay và không tham gia những sinh hoạt do các tổ chức không treo cờ và chào Cờ Vàng Ba Sọc Đỏ của Cộng đồng Việt Nam. Để tránh sự tẩy chay, đề nghị các hội đoàn nên đưa ra trước chương trình cho đồng bào biết là có treo và chào cờ hay không treo và không chào cờ Cộng đồng? Những hội đoàn không đưa ra trước lời cam kết nầy có nghĩa là không có treo và chào cờ. Ví dụ: sắp đến Tết Tân mão (2011), Hội Người Việt sẽ đứng ra tổ chức Hội chợ Tết. Trong các Hội chợ Tết trước đây, Hội Người Việt luôn luôn tổ chức treo và chào cờ. Tuy nhiên, mới đây Hội Người Việt là một trong bốn hội đoàn đồng tổ chức Lễ Trung thu vừa qua không treo cờ và chương trình văn hóa lai căng. Xin ban tổ chức Hội chợ Tết của Hội Người Việt công bố cho cộng đồng biết chương trình Hội chợ Tết năm nay có treo và chào cờ Vàng Ba Sọc Đỏ của Cộng đồng hay không, để chúng tôi suy nghĩ xem có nên mua vé tham dự hay không?

2) Tại Toronto có một truyền thống bất thành văn là các lễ hội trong năm hầu như được một số các hội đoàn chia nhau đảm nhận. Ví dụ Hội chợ Tết là do Hội NgườiViệt tổ chức. Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương là do các hội cao niên hay Hội Bảo vệ Văn hóa Hùng Vương tổ chức, Lễ Hai Bà Trưng là do hội Phụ Nữ tổ chức… Tuy nhiên, khi có một hội đoàn không tôn trọng truyền thống bất di dịch là treo và chào cờ Vàng Ba Sọc Đỏ để mở đầu chương trình, thì xin đề nghị các hội đoàn khác tại Toronto cùng đứng ra thành lập Ban Tổ chức, để làm lễ, ngõ hầu duy trì truyền thống Chào Cờ Vàng Ba Sọc Đỏ, biểu tượng của Cộng đồng Người Việt Tỵ nạn Cộng sản tại Toronto. Chúng ta không lấn sân của nhau, nhưng vì có hội đoàn không tôn trọng truyền thống chung, thì chúng ta phải hành động để duy trì truyền thống của chúng ta. Các hội đoàn người Việt ở Toronto nghĩ sao?

TRẦN GIA PHỤNG
(Toronto, 28-9-2010)