LTS - Tác phẩm Đèn Cù chính thức ra mắt độc giả sáng 20 Tháng Tám. Từ ba tuần nay, sau khi các trang mạng loan truyền bài viết của Ngô Nhân Dụng và Mặc Lâm, rất nhiều người đến tòa soạn Người Việt hoặc email hỏi mua sách. Ông Trần Đĩnh năm nay 84 tuổi, sống ở Sài Gòn. Ông vào đảng Cộng Sản từ năm 18 tuổi, làm báo đảng và từng viết tiểu sử Hồ Chí Minh và nhiều lãnh đạo cao cấp khác như Nguyễn Lương Bằng, Phạm Hùng... Ông đã sáng tác và dịch nhiều tác phẩm Anh, Pháp và Hoa ngữ sang tiếng Việt.
Ông trả lời cuộc phỏng vấn này qua điện thoại sáng ngày 21 Tháng Tám.
Người Việt (NV): Thưa ông, Đèn Cù đã chính thức ra mắt độc giả. Sáng hôm qua, quang cảnh tòa soạn Người Việt nhộn nhịp khác thường vì số đông độc giả đến mua Đèn Cù. Xin ông cho biết cảm tưởng của ông ra sao khi đứa con tinh thần của mình được chào đón nồng nhiệt như vậy?
Trần Đĩnh: Xin cảm ơn ông Đinh Quang Anh Thái vừa phỏng vấn tôi bằng điện thoại và còn gửi hình cho thấy quang cảnh người đọc nhộn nhịp đến mua sách. Đèn Cù là một tiếng kêu đau thương dài cả hàng chục năm, ít nhất là của tôi, Hồng Linh (vợ tôi), Trần Châu (anh tôi) và các bạn bè gần gũi của tôi, phần lớn là nạn nhân chính trị như tôi. Trong Đèn Cù tôi có dành nhiều trang nói đến số phận bà con trong Nam sau năm 1975 - gồm có bố tôi và các em tôi - vậy thì có thể nói tôi cũng đã kêu hộ cả bà con trong đó, những số phận mà tôi thấy giống số phận tôi. Tại sao kêu? Có lẽ ở giữa sa mạc nếu bị đau con người ta cũng kêu. Kêu cho vợi nỗi đau. Và kêu với Trời. Mong Trời thấu. Nhu cầu nỗi niềm riêng được rọi thấu thực chất là nhu cầu được cứu giúp, chia sẻ, nó chính là nhằm vào cái kho báu sẵn sàng nhạy bén mở ra ban phát ở trong mỗi ai còn có lương tri: Tình thương đồng loại. Tôi cảm ơn nhà xuất bản Người Việt đã bắc một cây cầu nối tiếng kêu của tôi với người đọc. Và khi biết người đọc sẵn sàng chia sẻ, cứu giúp mình thì còn gì bằng được như thế nữa.
NV: Hẳn rằng tin tức Đèn Cù đã về tới Việt Nam; ông có gặp khó khăn nào không với guồng máy an ninh - vì nội dung cuốn sách?
Trần Đĩnh: Chưa thấy gì. Tôi hy vọng nhà cầm quyền đã thấy được lòng dân đang quá ư bồn chồn chờ thay đổi. Phải nói là dân bất bình lắm rồi. Càng đàn áp thì càng nung sôi lòng bất bình của dân lên.
NV: Trong Đèn Cù ông viết: “Tôi đã tự nguyện làm thủ phạm tàn phá trước hết vào chính ngay mình. Tôi vốn yêu viết. Nhưng đã không viết nổi. Đứa thủ phạm là tôi bắt tôi viết dưới bóng tối của “Hận Thù và Dối Trá.” Viết Đèn Cù, ông đã vĩnh viễn thoát khỏi “Hận Thù và Dối Trá”; xin hỏi ông, số người như ông hiện nay tại Việt Nam có nhiều không?
Trần Đĩnh: Thật ra, từ khi cầm bút viết, tôi chưa kêu gọi hận thù bao giờ. Còn viết Đèn Cù là tôi đã thoát khỏi hai cái gông cùm kẹp: “Hận Thù và Dối Trá.” Còn câu hỏi của ông Thái là số người như tôi có nhiều không, thì khó trả lời nhỉ. Vì chả lẽ đổ vấy cho người khác cái mà họ không có, thí dụ bảo là họ sợ. Nhưng trong những người viết thực thụ thì động cơ hận thù và dối trá nay có lẽ đã nhạt đi nhiều rồi.
NV: Trong mắt ông, ông Hồ Chí Minh là người “Lòng trung của ông Hồ đối với Lê Nin, Stalin, Mao Trạch Đông là vô bờ. Cho nên lòng trung của ông Hồ với nước Việt, dân Việt vơi đi.” Ông có thấy giới lãnh đạo hiện nay tại Việt Nam vẫn giữ nguyên “lòng trung” như ông Hồ đối với Bắc Kinh không?
Trần Đĩnh: Ý thức hệ Mác xít kêu gọi đoàn kết - với khẩu hiệu “Vô sản toàn thế giới liên hiệp lại.” Nhưng đến Đệ tam Quốc tế của Lê-nin thì khẩu hiệu ấy đã cõng thêm nội dung trung thành với Liên Xô, Stalin. Cần nói rõ, với người cộng sản, nguyên tắc tập trung dân chủ và đảng cộng sản của mỗi nước là chi bộ của quốc tế, mà quốc tế là Lê-nin, Stalin, Liên Xô và rồi dần dà thêm cả Mao Trạch Đông. Người Cộng Sản Việt Nam không chỉ mang có chữ trung này mà phảng phất như còn mang cả chữ hiếu đễ nữa. Vì Cộng Sản Việt Nam vẫn dạy nhau “uống nước nhớ nguồn,” mà nguồn là Liên Xô, Trung Quốc (như câu ca dao “nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”). Đặc biệt ngoài ý thức hệ đòi phải trung thành lại còn thêm đủ các thứ ràng buộc chung thủy như “môi răng,” “anh em một nhà.” (Tất cả tội nợ là vì chúng ta quá xính ví von, hò vè, hình tượng hóa các phạm trù chính trị.) Chẳng hạn dân vẫn được dạy phải “trăm ơn, nghìn nghĩa, vạn tình” để ghi nhớ và đền đáp lại viện trợ to lớn của Liên Xô, Trung Quốc. Nhìn chung, có thể nói cho đến trước khi xẩy ra vụ giàn khoan HD 981 mà mới đây Trung Quốc đưa vào lãnh hải Việt Nam, thì giới lãnh đạo Hà Nội còn cố trung thành với Bắc Kinh, nhưng từ sau vụ sấp mặt đáng sợ đó thì Đảng Cộng Sản bắt đầu có dấu hiệu khác. Nếu họ dám cương quyết “thoát Trung” như thế thì đó là hành động đáng khuyến khích.
NV: Trước tình hình Trung Quốc ngày càng ngang ngược lấn chiếm biển đảo của Việt Nam, đồng bào mình tại quê nhà đang kêu gọi đảng Cộng Sản phải “thoát Trung”; một số người còn cho rằng, muốn “thoát Trung” thì trước hết phải “thoát Cộng.” Xin nghe quan điểm của ông về vấn đề này.
Trần Đĩnh: Trong những năm 90 của thế kỷ trước, tôi đã nói với anh em an ninh Hà Nội, rằng tôi không theo chủ nghĩa xã hội. Nghĩa là tôi muốn “thoát Cộng.” Bây giờ, đảng Cộng Sản sắp đại hội, các anh - như Nguyễn Chí Hùng, Lê Tiến, Đoan, Tuấn. v.v... - hay hỏi tôi nghĩ gì về nhân sự lãnh đạo sắp tới của đảng, thì tôi lại nói tôi không nghĩ gì. Vì sao tôi dửng dưng thế? Vì một: vẫn cứ là tiến lên chủ nghĩa xã hội, cái mục tiêu tôi không thích; hai: nhân sự vẫn chỉ là con súc sắc do một người tiện, rồi chính lại vẫn người ấy tung ra, ngửa ra số mấy thì số đó trúng.
Thế thôi. Trong Đèn Cù tôi có viết: “Những ngày Tháng Tám 1945 tưng bừng, đứa thiếu niên 15 tuổi là tôi chỉ thấy đảng là chấp nhận tù đày, máu me, biểu tượng của hy sinh cao quý. Vào đảng để theo vị ‘Chúa Tể Tân Thời’, để được hy sinh, gian khổ chuộc lại những tháng năm nhởn nhơ của của mình. Và tôi đã có một thời đắm chìm trong cuồng ảo xóa bỏ chế độ tư hữu, dựng xây chế độ đại đồng cho loài người sung sướng với công hữu mà chuồng xí khi ấy cũng dát vàng...”
Nhưng rồi tôi bắt đầu thấy vị “Chúa Tể Tân Thời” phát hành bạc giả. Chấp nhận bạc giả thì tôi vinh hoa, từ chối thì tan nát. Hai ngả rõ như ban ngày.
Đảng nói xây dựng xã hội công bằng, dân chủ nhưng đảng coi dân là quần chúng chỉ có sứ mệnh là tuân theo và vỗ tay hoan hô sự lãnh đạo của đảng mà thôi, bởi thế đảng mới đề ra “ý đảng lòng dân”, tức là dân chỉ có lòng nô nức làm theo ý đảng. Nói một cách dân dã, đảng không nghe “đằng ấy” đâu mà “đằng ấy” mở miệng. Hay thí dụ khẩu hiệu “đảng cử dân bầu,” lãnh đạo cả đến từng lá phiếu của dân thì hỏi ở đâu ra công bằng được nữa chứ. Tôi hy vọng đảng đang nhận ra chỗ so le đáng buồn giữa lời nói và việc làm này, giữa phận dưới đáy của dân và uy cao chót vót của đảng. Vị thế chót vót này tự nó làm cho mục tiêu công bằng đảng nêu ra trở thành trò cười.
NV: Ông có lạc quan vào tương lai Việt Nam không?
Trần Đĩnh: Xưa nay tôi vẫn có máu lạc quan nhưng tôi luôn tự dặn mình chớ có lạc quan tếu.
NV: Cuối cùng, ông có tâm sự gì muốn nói với độc giả Người Việt.
Trần Đĩnh: Người ta hay nói gợi hứng cho nhà thơ là một cô gái đẹp. Với tôi, kẻ kêu lên nỗi đau thì người đọc là bến bờ an ủi. Xin chân thành cảm ơn trước những bến bờ chìa tay đón nhận tôi.
NV: Cám ơn ông đã trả lời phỏng vấn của Người Việt.
Đinh Quang Anh Thái / Người Việt
Ông trả lời cuộc phỏng vấn này qua điện thoại sáng ngày 21 Tháng Tám.
|
Người Việt (NV): Thưa ông, Đèn Cù đã chính thức ra mắt độc giả. Sáng hôm qua, quang cảnh tòa soạn Người Việt nhộn nhịp khác thường vì số đông độc giả đến mua Đèn Cù. Xin ông cho biết cảm tưởng của ông ra sao khi đứa con tinh thần của mình được chào đón nồng nhiệt như vậy?
Trần Đĩnh: Xin cảm ơn ông Đinh Quang Anh Thái vừa phỏng vấn tôi bằng điện thoại và còn gửi hình cho thấy quang cảnh người đọc nhộn nhịp đến mua sách. Đèn Cù là một tiếng kêu đau thương dài cả hàng chục năm, ít nhất là của tôi, Hồng Linh (vợ tôi), Trần Châu (anh tôi) và các bạn bè gần gũi của tôi, phần lớn là nạn nhân chính trị như tôi. Trong Đèn Cù tôi có dành nhiều trang nói đến số phận bà con trong Nam sau năm 1975 - gồm có bố tôi và các em tôi - vậy thì có thể nói tôi cũng đã kêu hộ cả bà con trong đó, những số phận mà tôi thấy giống số phận tôi. Tại sao kêu? Có lẽ ở giữa sa mạc nếu bị đau con người ta cũng kêu. Kêu cho vợi nỗi đau. Và kêu với Trời. Mong Trời thấu. Nhu cầu nỗi niềm riêng được rọi thấu thực chất là nhu cầu được cứu giúp, chia sẻ, nó chính là nhằm vào cái kho báu sẵn sàng nhạy bén mở ra ban phát ở trong mỗi ai còn có lương tri: Tình thương đồng loại. Tôi cảm ơn nhà xuất bản Người Việt đã bắc một cây cầu nối tiếng kêu của tôi với người đọc. Và khi biết người đọc sẵn sàng chia sẻ, cứu giúp mình thì còn gì bằng được như thế nữa.
NV: Hẳn rằng tin tức Đèn Cù đã về tới Việt Nam; ông có gặp khó khăn nào không với guồng máy an ninh - vì nội dung cuốn sách?
Trần Đĩnh: Chưa thấy gì. Tôi hy vọng nhà cầm quyền đã thấy được lòng dân đang quá ư bồn chồn chờ thay đổi. Phải nói là dân bất bình lắm rồi. Càng đàn áp thì càng nung sôi lòng bất bình của dân lên.
NV: Trong Đèn Cù ông viết: “Tôi đã tự nguyện làm thủ phạm tàn phá trước hết vào chính ngay mình. Tôi vốn yêu viết. Nhưng đã không viết nổi. Đứa thủ phạm là tôi bắt tôi viết dưới bóng tối của “Hận Thù và Dối Trá.” Viết Đèn Cù, ông đã vĩnh viễn thoát khỏi “Hận Thù và Dối Trá”; xin hỏi ông, số người như ông hiện nay tại Việt Nam có nhiều không?
Trần Đĩnh: Thật ra, từ khi cầm bút viết, tôi chưa kêu gọi hận thù bao giờ. Còn viết Đèn Cù là tôi đã thoát khỏi hai cái gông cùm kẹp: “Hận Thù và Dối Trá.” Còn câu hỏi của ông Thái là số người như tôi có nhiều không, thì khó trả lời nhỉ. Vì chả lẽ đổ vấy cho người khác cái mà họ không có, thí dụ bảo là họ sợ. Nhưng trong những người viết thực thụ thì động cơ hận thù và dối trá nay có lẽ đã nhạt đi nhiều rồi.
NV: Trong mắt ông, ông Hồ Chí Minh là người “Lòng trung của ông Hồ đối với Lê Nin, Stalin, Mao Trạch Đông là vô bờ. Cho nên lòng trung của ông Hồ với nước Việt, dân Việt vơi đi.” Ông có thấy giới lãnh đạo hiện nay tại Việt Nam vẫn giữ nguyên “lòng trung” như ông Hồ đối với Bắc Kinh không?
Trần Đĩnh: Ý thức hệ Mác xít kêu gọi đoàn kết - với khẩu hiệu “Vô sản toàn thế giới liên hiệp lại.” Nhưng đến Đệ tam Quốc tế của Lê-nin thì khẩu hiệu ấy đã cõng thêm nội dung trung thành với Liên Xô, Stalin. Cần nói rõ, với người cộng sản, nguyên tắc tập trung dân chủ và đảng cộng sản của mỗi nước là chi bộ của quốc tế, mà quốc tế là Lê-nin, Stalin, Liên Xô và rồi dần dà thêm cả Mao Trạch Đông. Người Cộng Sản Việt Nam không chỉ mang có chữ trung này mà phảng phất như còn mang cả chữ hiếu đễ nữa. Vì Cộng Sản Việt Nam vẫn dạy nhau “uống nước nhớ nguồn,” mà nguồn là Liên Xô, Trung Quốc (như câu ca dao “nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”). Đặc biệt ngoài ý thức hệ đòi phải trung thành lại còn thêm đủ các thứ ràng buộc chung thủy như “môi răng,” “anh em một nhà.” (Tất cả tội nợ là vì chúng ta quá xính ví von, hò vè, hình tượng hóa các phạm trù chính trị.) Chẳng hạn dân vẫn được dạy phải “trăm ơn, nghìn nghĩa, vạn tình” để ghi nhớ và đền đáp lại viện trợ to lớn của Liên Xô, Trung Quốc. Nhìn chung, có thể nói cho đến trước khi xẩy ra vụ giàn khoan HD 981 mà mới đây Trung Quốc đưa vào lãnh hải Việt Nam, thì giới lãnh đạo Hà Nội còn cố trung thành với Bắc Kinh, nhưng từ sau vụ sấp mặt đáng sợ đó thì Đảng Cộng Sản bắt đầu có dấu hiệu khác. Nếu họ dám cương quyết “thoát Trung” như thế thì đó là hành động đáng khuyến khích.
NV: Trước tình hình Trung Quốc ngày càng ngang ngược lấn chiếm biển đảo của Việt Nam, đồng bào mình tại quê nhà đang kêu gọi đảng Cộng Sản phải “thoát Trung”; một số người còn cho rằng, muốn “thoát Trung” thì trước hết phải “thoát Cộng.” Xin nghe quan điểm của ông về vấn đề này.
Trần Đĩnh: Trong những năm 90 của thế kỷ trước, tôi đã nói với anh em an ninh Hà Nội, rằng tôi không theo chủ nghĩa xã hội. Nghĩa là tôi muốn “thoát Cộng.” Bây giờ, đảng Cộng Sản sắp đại hội, các anh - như Nguyễn Chí Hùng, Lê Tiến, Đoan, Tuấn. v.v... - hay hỏi tôi nghĩ gì về nhân sự lãnh đạo sắp tới của đảng, thì tôi lại nói tôi không nghĩ gì. Vì sao tôi dửng dưng thế? Vì một: vẫn cứ là tiến lên chủ nghĩa xã hội, cái mục tiêu tôi không thích; hai: nhân sự vẫn chỉ là con súc sắc do một người tiện, rồi chính lại vẫn người ấy tung ra, ngửa ra số mấy thì số đó trúng.
Thế thôi. Trong Đèn Cù tôi có viết: “Những ngày Tháng Tám 1945 tưng bừng, đứa thiếu niên 15 tuổi là tôi chỉ thấy đảng là chấp nhận tù đày, máu me, biểu tượng của hy sinh cao quý. Vào đảng để theo vị ‘Chúa Tể Tân Thời’, để được hy sinh, gian khổ chuộc lại những tháng năm nhởn nhơ của của mình. Và tôi đã có một thời đắm chìm trong cuồng ảo xóa bỏ chế độ tư hữu, dựng xây chế độ đại đồng cho loài người sung sướng với công hữu mà chuồng xí khi ấy cũng dát vàng...”
Nhưng rồi tôi bắt đầu thấy vị “Chúa Tể Tân Thời” phát hành bạc giả. Chấp nhận bạc giả thì tôi vinh hoa, từ chối thì tan nát. Hai ngả rõ như ban ngày.
Đảng nói xây dựng xã hội công bằng, dân chủ nhưng đảng coi dân là quần chúng chỉ có sứ mệnh là tuân theo và vỗ tay hoan hô sự lãnh đạo của đảng mà thôi, bởi thế đảng mới đề ra “ý đảng lòng dân”, tức là dân chỉ có lòng nô nức làm theo ý đảng. Nói một cách dân dã, đảng không nghe “đằng ấy” đâu mà “đằng ấy” mở miệng. Hay thí dụ khẩu hiệu “đảng cử dân bầu,” lãnh đạo cả đến từng lá phiếu của dân thì hỏi ở đâu ra công bằng được nữa chứ. Tôi hy vọng đảng đang nhận ra chỗ so le đáng buồn giữa lời nói và việc làm này, giữa phận dưới đáy của dân và uy cao chót vót của đảng. Vị thế chót vót này tự nó làm cho mục tiêu công bằng đảng nêu ra trở thành trò cười.
NV: Ông có lạc quan vào tương lai Việt Nam không?
Trần Đĩnh: Xưa nay tôi vẫn có máu lạc quan nhưng tôi luôn tự dặn mình chớ có lạc quan tếu.
NV: Cuối cùng, ông có tâm sự gì muốn nói với độc giả Người Việt.
Trần Đĩnh: Người ta hay nói gợi hứng cho nhà thơ là một cô gái đẹp. Với tôi, kẻ kêu lên nỗi đau thì người đọc là bến bờ an ủi. Xin chân thành cảm ơn trước những bến bờ chìa tay đón nhận tôi.
NV: Cám ơn ông đã trả lời phỏng vấn của Người Việt.
Đinh Quang Anh Thái / Người Việt
Gửi ý kiến của bạn
