Tôi trở về Việt Nam bốn tuần. Tôi trở về Mỹ được hai tuần. Nói như vậy đâu là nơi đến và đâu mới đích thực là nơi để trở về ? Cả hai nơi đều là nơi trở về, vì hai nơi đều là quê hương.
Tôi đã trở về nơi cách đây mười mấy năm tôi đã ra đi. Tôi lặng lẽ trở về một quê hương đầy bất trắc, cũng đầy bất trắc như khi ra đi. Nơi mình sinh ra và lớn lên, đã đồng cam cộng khổ qua từng ngày chiến tranh, nghèo đói…. nhưng nơi đó, đã mất rồi cái cảm giác mình là người chủ của đất nước. Mình là người khách lạ khi trở về, và từng là người lưu vong khi chưa ra đi.
…………
Người lưu vong ở xứ người
Tôi lưu vong mãi ở nơi quê mình .
……………………
Mười mấy năm trước tôi đã ra đi như những câu thơ của Xuyên Trà sau đây gửi quê hương Quảng Nam Đà Nẵng :
TA ĐI
Ta đi nhưng vẫn quay nhìn lại
Để hẹn câu về dẫu rất xa
Mẹ cất giùm con lời hứa vội
Trăm năm vẫn một bóng quê nhà
Ta đi thương tích còn nguyên vẹn
Từ buổi lao tù huyết đã khô
Hỡi ơi bằng hữu xưa ly tán
Ta vẫn còn kinh những huyệt mồ
Ta đi đâu phải xa biền biệt
Mà cách chia từ những dối gian
Không qua truông ải làm sao biết
Chỉ sát na thôi, lửa bạo tàn
Ta đi hàng quán xưa thương tiếc
Khoai sắn nương đồi tuổi ấu thơ
Đất quặn đau từ nơi cắt rốn
Ngàn dâu ai thả bóng trăng chờ
Ta đi còn khắc trên da thịt
Muỗi, vắt, rừng thiêng, dấu ấn cùm
Nhớ câu bỉ ngạn thời xa xứ
Ngàn sau ai kẻ khóc thương dùm
Ta đi máu chảy sau phi đạo
Mắt mẹ không hồn ngơ ngác trông
Trong tay hộ chiếu như bùa mệnh
Không lẽ muôn đời bỏ núi sông
Ta đi sỏi đá chưa thành gạo
Đã trống chiên dồn phủ áo quan
Giọt máu trường sơn thăm thẳm chảy
Tượng đài cũng khóc buổi quan san
Ta đi không biết nơi nào đến
Chỉ núi sông nguời lạnh nhạt thêm
Bước đi mỗi bước lòng cay xé
Ước chi, mai chân cứng đá mềm
Ta đi mà tưởng như còn ở
Trong dấu yêu xưa một mái nhà
Có nắng hàng cau chim sẻ gọi
Chiều về em hát khúc hoan ca
Ta đi đã những mười năm chẵn
Quay quắt mai chiều một giấc mê
Lưu lạc tha phương lòng đã dặn
Từ buổi ra đi có hẹn về ….
*Trích từ tập thơ Thêm, Một Đóa Hồ Nghi
(Xin phép anh Xuyên Trà trích thơ của anh)
Dù thầm hẹn sẽ trở về, nhưng chưa bao giờ tôi nôn nao mất ngủ chờ sáng mai lên máy bay. Người nhà cũng ngạc nhiên khi lần trước cũng như lần này, tôi chẳng những không nôn nao, mà còn muốn trì hoãn ngày đi. Nhưng dù sao cũng phải đi thôi. Vì:
Mai về cho cạn ân tình
Quê hương một nỗi, phù sinh một đời
……….
Kho thời gian trong đời không còn quá nhiều, để tìm cơ hội trì hoãn cho một lời ước hẹn trở về như thế nào. Khi về nhìn màu mắt mẹ già mờ đục, mờ đục như trùng trùng mây trắng dưới thân máy bay, mình biết rằng mọi lý do trì hoãn đều dễ đưa đến ân hận sau này.
Dù nơi kia người mẹ thân yêu đã ra đi nhưng Miên Thụy chưa kịp về để nhìn mẹ lần cuối, nên có lẽ, nếu mai kia cô có về thì chẳng còn ai:
………….
Mai tôi về còn ai bên đường cũ
Cây đa già đã bật gốc năm nao
Mai tôi về cổng trường xưa đã khép
Linh hồn tôi bay lạc tận phương nào
Mai tôi về bóng đời nghiêng dốc núi
Tim nơi đâu bao ký ức còn nguyên
Biết bao lần con tim tôi day dứt
Tự hỏi lòng mình còn nhớ hay quên
………………….
(thơ Miên Thụy)
“... Nhưng anh cũng đã về, đã được nhìn lại dù phố phường không còn bóng thân quen , bỗng dưng lại thấy buồn, nỗi buồn không vơi.... Cho nên thà đừng về hả anh để không còn thấy cảnh cũ, người xưa đã đổi thay, thà là chôn nỗi buồn nơi xứ người thôi anh ạ….” MT đã ngậm ngùi thốt lên như vậy, tôi chia xẻ được tâm tư của cô nhưng chừng nào về thì nơi mỗi người còn tùy thuộc vào lượng cơ duyên được thiết lập với người, với đời.
Không mang tâm trạng du lịch, và cũng lên kế hoạch để đi đâu chơi, chỉ loanh hoanh Sàigon. Đi ăn uống với người nhà, ngồi quán café với bạn cũ. Với tôi, đã là hưởng thụ những ngày ngắn ngủi ở quê hương rồi.
Trong nỗi vui trùng phùng người thân, làm sao ai biết tôi cảm nghe nỗi buồn hiu hắt từ những viên sỏi đá đưới gót giày.
Sỏi Đá Buồn Hiu
Tôi về -từ cõi nào xa thẳm
Thành phố nồng hơn những tiếng nguời
Chân cũ dẫm đau hồn phố thị
Đêm vàng lạc giữa trận cười vui
Hoàng Định Nam
http://tri-am.blogspot.com/
* Em Nhỏ: Những em bé bụi đời, sống trên các bãi rác, hè phố...
