Giáo sư Ngô Bảo Châu bị "áp giải"

GS Ngô, trong cả buổi lễ tôn vinh mình đã có một bộ mặt lạnh lùng, cứ tạm gọi là "lạnh lùng bác học đi". Ông chỉ quay sang vợ, cả buổi cũng lạnh lùng, mỉm cười khi nghe một diễn giả nói: Ơn chúa. Còn Tại hạ, xem xong cái buổi lễ đó thì chỉ thấy buồn cười. Trình độ nhận vơ của Việt Nam mình thực cũng đáng trao một cái huy chương Fi-ét. Lại nghĩ thằng hàng xóm to xác của mình thế mà ngu. Có tới hai nhà toán học đoạt giải Fi-ét mà giờ vẫn "trắng" trên bản đồ toán học thế giới. Nền kinh tế "thứ hai thế giới" mà lại đi tiếc một buổi lễ tôn vinh mà "người tham gia" hô một cái có thể lấp đầy thậm chí cả sân Mỹ Đình, rỉ tai một cái là có ngay mấy chục "thằng Sabeco" tranh nhau nhảy vào vung tiền mua danh!

Tại lễ chào mừng, có diễn giả nào thì ở diễn văn đó cũng có câu: Quốc gia thứ hai tại Châu Á có vinh dự... Quốc gia đầu tiên thuộc các nước đang phát triển có vinh dự... VTV làm hẳn cái việc gắn sao Fi-ét cho bản đồ thế giới mà cái quả tạ to đùng trên đầu cái lưng cong Việt Nam đương nhiên là trắng phếu. Cái này không lạ, từ hôm 19-8, ở Việt Nam, báo chí chính thống có vẻ không đừng được niềm vui sướng âm ỉ, nhắc đi nhắc lại câu chuyện cái thằng hàng xóm, to đùng to đoàng thế mà chả được Fi-ét. Nỗi vui mừng của một cô gái đồng trinh bị thằng hàng xóm cưỡng hiếp, cô gái ấy vừa thích thú, vừa nhục nhã, vừa căm thù nó từ quá lâu và nay chửi lại nó được một tiếng giữa làng mà không bị vạ. Một niềm vui nhược tiểu của một dân tộc nhược tiểu.

Có 2 nhà toán học gốc Trung Quốc đã đoạt giải này: Khâu Thành Đồng, từ năm 1982, tức là từ lúc niềm tự hào Việt Nam còn mặc quần thủng đít ăn cơm rang đi luyện toán. Và Đào Triết Hiên, đoạt giải năm 2006. Hiên, có bố mẹ thuần chủng Trung Quốc nhưng lại mang quốc tịch Úc và chỉ có thể nói, chứ không thể viết tiếng Trung. Còn Đồng, mang quốc tịch Mỹ, vẫn về nước giảng dạy, cách đây 3 năm, ông đã có một bài trả lời phỏng vấn lên án sự thối tha và tình trạng tham nhũng trong nền giáo dục Trung Quốc. Nhân trường hợp Đồng, cần phải nói thêm rằng là đã có ít nhất 5 trường hợp đoạt giải Fi-ét hoặc từ chối nhận giải, hoặc không thể nhận giải liên quan đến vấn đề chính trị. Vì thế, khi nghe lần lượt Thủ tướng Dũng, Bộ trưởng Luận và vân vân các diễn giả khác "xin cảm ơn các bạn Pháp, Mỹ", quả thực Tại hạ thấy phục cái nước cờ cao này quá. Đây không phải là sự ghi nhận, một cách cảm ơn quân tử kiểu "Các vị không sinh thành nhưng có công dưỡng dục", mà là một phát ngôn có tính chất xác nhận: Ngô là của Việt Nam, Fi-ét là của Việt Nam. Các vị đừng có mà nhận vơ.

Có cảm giác GS Ngô sẽ cảm động lắm khi chứng kiến một buổi lễ hoành tráng có tới 4000 người tham gia, vượt chỉ tiêu ban đầu 25%, khi được nghe sự tung hô từ người đứng đầu Chính phủ, Bộ Giáo dục cho đến cả ngôi trường thủa còn bé tí anh học. Và vì thế, dù có muốn trung thực cỡ nào, dù đã ký tên phản đối dự án Bô-xít cùng thầy của mình, ông cũng không thể có một bài nói kiểu của GS Khâu Thành Đồng về những người đã tung hô mình lên hàng Kỳ tài đất Việt, niềm tự hào của nền toán học Việt, của nền giáo dục Việt, của dân tộc Việt.

GS Châu có thực sự cảm động và thích thú với một lễ tôn vinh đông nghịt như thế? Cái này rất khó biết. GS Châu có xứng đáng với một lễ tôn vinh hoành tráng như thế không? Quá xứng đáng. Nhưng nếu GS Châu không có thêm một quốc tịch Pháp, không giảng dạy tại một trường ĐH của Mỹ, nếu Ban tổ chức giải Fi-ét không mời ông với tư cách một giáo sư không phải của nền giáo dục Việt Nam thì liệu ông có được tôn vinh đến thế? Tại hạ nhìn GS Châu phát biểu cảm ơn cha mẹ và những người thầy của ông trên một diễn đàn được truyền hình trực tiếp (hình như truyền hình trực tiếp từ lâu đã trở thành một thước đo cho tính chất quan trọng của sự kiện thì phải) mà chạnh lòng khi biết đây là lễ tôn vinh đầu tiên có tính chất nhà nước đối với một cá nhân. Thế còn tướng Giáp của nhân dân? Bao giờ thì ông có được một lễ tôn vinh giữa làng như vậy cho nhân dân sướng cái bụng? Và còn biết bao nhiêu những người hùng thầm lặng khác? Hay là bởi họ thiếu một cái huy chương tầm cỡ thế giới?

Mấy hôm nay, có rất nhiều câu chuyện liên quan đến cái Fi-ét. Chẳng hạn việc GS được VNA tặng thẻ bạch kim tại một lần "hồi cố hương" mà người đi đón phải có thẻ "Chào mừng GS Ngô Bảo Châu" và báo chí thì đứng "ngoài rào", ở khoảng cách gấp 4 lần quy định dành cho nguyên thủ. Thế rồi, ông phải lên xe về nhà trong sự "áp giải" của cảnh sát ò oe. Chả sướng. Ngô GS đang bị vinh quang áp giải thì ai chứ dân mình dứt khoát không cho phép ông làm người bình thường nữa. Có thể có bài báo "Sát thủ giết người trên xe Lexus tỏa sáng trên sân khấu" chứ làm sao có thể viết: Ngô Giáo sư đánh trần nhậu thịt chó. Trên VNE, chúa đảo Tuần Châu Đào Hồng Tuyển lại tái xuất hiện, cương quyết tặng biệt thự, cương quyết xin góp trước một tỷ đồng vào một cái quỹ nào đó, miễn nó gắn với cái tên Ngô Bảo Châu. Ông thậm chí còn tâm sự: Sợ khi đó mình ra nước ngoài nên đã gửi trước tiền cho GS Châu qua một người bạn. Lòng bác ái mênh mông như biển Tuần Châu của ông đang thiếu địa chỉ từ thiện? Thì đây. Báo chí đang nức nở đưa tin câu chuyện của hai thủ khoa nghèo ở Hà Tây. Một người mẹ cũng nức nở rằng nhà chỉ đủ 300 ngàn cho em nó đi thi 1 trường ĐH thôi. May là em nó đỗ thủ khoa. Nhưng đỗ rồi, thủ khoa rồi thì giờ gia đình lại bế tắc vì không biết kiếm đâu ra tiền cho các thủ khoa đi học. Nói thật, có giỏi đến mấy mà sự học cứ bị áo cơm nó ghì sát đất như thế thì liệu 50 năm nữa (như dự báo chủ quan của GS Hoàng Xuân Hãn) Việt Nam mới có một cái Fi-ét thực sự là của Việt Nam? Và GS Ngô, hôm nay được đặc cách "người Hà Nội tiêu biểu thứ 11", ngày mai "Huân chương Hồ Chí Minh"- chắc cũng đặc cách, rồi suốt ngày đóng complet tay cầm huy chương để giải thích huy chương này là vàng ta hay vàng tây, cái ông Fi-ét không anh em gì với ông Fi-đen, bổ đề là "cái cầu" nhưng không phải là cầu Thăng Long...thì đầu óc ông còn đâu chỗ mà dành cho toán học.

Đào Tuấn

30-08-2010

Theo Blog Đào Tuấn