Chúng ta phải kí hợp đồng mua than của Indonesia, mua muối của Ấn Độ, Thái Lan, rồi lại đôn đáo sang tận Úc tìm kiếm nguồn cung cấp than để tiếp tục mua nữa! Với hòn than, lâu dài ắt chúng ta sẽ phải nhập, nhưng lúc này phải nhập than, lại nhập cả muối là điều rất đáng buồn của nền kinh tế quốc dân, là bộc lộ sự yếu kém về năng lực của cơ quan quản lí nhà nước về hòn than, hạt muối, là sự thờ ơ, vô cảm trước tài nguyên đất nước và trước cuộc sống no, đói, vui, buồn của người làm than, làm muối!
1. Mỏ than Núi Hồng, Thái Nguyên. Mỏ than Bố Hạ, Bắc Giang. Những mỏ than lớn ở Quảng Ninh với những vỉa than mênh mông, trải dài, chỗ lồ lộ lấp lánh dưới mặt trời mách gọi con người đến khai thác, chỗ lặn vào đất đai như muốn cất đi, để dành... Nơi nào có mỏ than, nơi đó có than thổ phỉ, nơi đó liên tục có tai nạn sập hầm do moi than tự phát, nơi đó môi trường bị tàn phá tan hoang, nơi đó có sự hỗn loạn trong khai thác, kinh doanh than! Than vung vãi khắp nơi! Những sà lan lớn, sà lan nhỏ nhộn nhịp trên biển, kìn kìn chở than xuất lậu sang nước láng giềng phương bắc! Than chảy máu lênh láng ngay trước mắt những người có trách nhiệm khai thác, quản lí nguồn tài nguyên vàng đen quí giá của đất nước nhưng họ vẫn dửng dưng coi đó như là việc của người khác, việc của hải quan, của an ninh, của thương mại, của chính quyền tỉnh chứ không phải việc của họ! Có người xót xa ước lượng số than xuất lậu hằng tháng tới hàng chục ngàn tấn thì họ bình thản cãi rằng làm gì đến! Than rơi vãi, mất mát nhiều quá dẫn đến nguy cơ nhà máy phát điện chạy than, các lò hơi công nghiệp thiếu than! Chỉ chờ có thế, những người phụ trách ngành than liền có ngay giải pháp đơn giản, dễ dàng và vui thích là xách cặp ra nước ngoài mua than!
2. Cứ một trăm kilômét vuông đất chúng ta có một kilômét bờ biển. Hẹp chiều ngang, đất nước ta trải dài theo biển, ôm một vùng rộng Thái Bình Dương, vùng biển có độ mặn cao nhất thế giới. Với hơn 3200 kilômét bờ biển nhiệt đới quanh năm nắng nóng, với những đồng muối năng suất cao suốt dọc bờ biển từ bắc vào nam, tưởng như chúng ta không bao giờ phải lo thiếu hạt muối. Thế mà bây giờ chúng ta phải nhập muối biển từ nước ngoài! Đầu năm 2008, chúng ta đã nhập một trăm ngàn tấn muối. Cơ quan quản lí nhà nước về hạt muối còn đề nghị chính phủ tăng hạn ngạch nhập khẩu muối năm nay lên trên bốn trăm ngàn tấn! Vì sao nên nông nỗi này? Hai điều thấy rõ là:
Một. Nhiều năm người làm muối phơi mình trong nắng, ướp mình trong muối nhưng giá bán hạt muối làm ra thấp hơn giá thành sản xuất! Nhiều năm người làm muối bị bỏ mặc điêu đứng, khốn cùng trong thị trường muối không bình thường. Nhà nước không có chính sách hỗ trợ người làm muối trong sản xuất, trong điều tiết giá cả, trong tiêu thụ sản phẩm. Trong khi hạt muối mất giá thì con tôm được giá. Đồng muối thu hẹp để ao tôm mở rộng là lẽ đương nhiên. Người làm muối bỏ muối làm tôm cũng giống như người làm vườn ở Tây Nguyên chặt cà phê trồng cao su rồi lại chặt cao su trồng cà phê, giống như người làm ruộng ở Vĩnh Long bỏ lúa trồng cam, nay lại chặt cam cấy lúa. Con tôm cũng vụ được, vụ mất! Vài vụ tôm bệnh, mất trắng, lại tay trắng quay về cào hạt muối trắng! Cứ loanh quanh, mò mẫm, bế tắc như con kiến leo cành đa cộc! Rồi nhà đầu tư nước ngoài nhảy vào. Bờ biển Việt Nam chỗ nào cũng đẹp như tranh vẽ, chỗ nào cũng cát trắng, nắng vàng, biển xanh, gió lộng, chỗ nào cũng có thể làm khu du lịch, làm resort tuyệt vời. Bờ biển Việt Nam chỗ nào cũng thuận tiện giao thương cả thủy lẫn bộ, chỗ nào cũng có thể làm khu công nghiệp, làm cảng biển. Làm muối chỉ thu được mấy đồng tiền thuế còm cõi lại chui tọt ngay vào kho bạc nhà nước! Quan chức hàng tỉnh, mấy người có quyền quyết định qui hoạch đất đai trong tỉnh chẳng sơ múi gì! Cho nước ngoài thuê đất làm khu du lịch, làm khu công nghiệp thì họ biết điều lắm, thì vui vẻ lắm, thì cứ dài dài gặp gỡ, đãi đằng, hiếu hỉ dưới mọi hình thức. Chỉ riêng khoản chênh lệch giá đất giữa giá đền bù rẻ mạt như bố thí cho dân và cho thuê theo giá thị trường đã đầy hấp dẫn! Điều này giải thích vì sao tỉnh nào cũng say mê giải tỏa dân, thu hồi đất làm khu công nghiệp, say mê làm sân golf, làm khu du lịch, vì sao một vùng non xanh nước biếc thần tiên như vụng Nha Trang bị cắt vụn ra không thương xót cho dự án nhà máy thép xám xịt sỉ sắt, sỉ than, dự án đóng tàu ngổn ngang sắt thép, loang lổ dầu mỡ, dự án Rusalka bịp bợm! Rồi cáp treo lủng lẳng trên lộng lẫy biển trời Nha Trang như đám mạng nhện giăng bẩn căn phòng kính sáng loáng!
Cũng có những khu công nghiệp, sân golf, khu du lịch rất cần thiết nhưng không ít những dự án đầy viển vông, duy ý chí như một thời chúng ta đã hăm hở xây dựng những mô hình viển vông duy ý chí ở Định Công, Thanh Hóa, ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Những mô hình Định Công, Quỳnh Lưu ngày đó chỉ viển vông, duy ý chí nhưng không có vụ lợi cá nhân. Những đại công trường, những sân golf viển vông, duy ý chí bây giờ còn mang nặng tư lợi cá nhân của người có quyền thì sẽ còn thiệt hại to lớn, nặng nề, lâu dài cả về kinh tế, cả về đạo đức xã hội, cả về an sinh xã hội. Hội chứng dự án khu công nghiệp, khu du lịch đang xóa đi những cánh đồng muối mặn mòi mồ hôi người làm muối, xóa đi những cánh đồng muối bảo đảm sự cân bằng, hài hòa của nền kinh tế quốc dân. Đồng muối Cà Ná, Ninh Thuận dù từ trăm năm nay đã nổi tiếng cho hạt muối tốt nhất Đông Nam Á với hàm lượng clorua natri (NaCl) trên 95%, dù năm 2007 đồng muối Cà Ná mới được Chính phủ quyết định đưa vào quy hoạch hệ thống đồng muối bảo đảm nhu cầu muối của nước ta, nhưng phép vua thua lệ làng, nhà đầu tư đã ưng, đã chấm cánh đồng Cà Ná thì quan đầu tỉnh cứ kí quyết định thu hồi 450 ha đồng muối Cà Ná để làm khu công nghiệp Dốc Hầm với nhà máy thép, nhà máy điện! Và người làm muối Cà Ná đang bơ vơ, ngơ ngác không biết sẽ sống ra sao!
Nhọc nhằn kiếm sống, người dân phải đào ruộng muối thành ao nuôi tôm rồi lại san ao nuôi tôm làm ruộng muối. Nhưng cánh đồng muối Cà Ná biến thành khu công nghiệp thì vĩnh viễn mất hạt muối Cà Ná chứa hơn 95% clorua natri! Ninh Thuận mênh mông trảng cát nắng cháy, nhiều nơi có thể làm khu công nghiệp và rất cần trở thành khu công nghiệp để mang lại sức sống mới cho mảnh đất cạn kiệt. Còn hạt muối quí Cà Ná thì phải giữ lại cho bữa ăn, cho công nghiệp giấy, công nghiệp hóa học.
Hai. Những người đề xuất tăng thêm hạn ngạch nhập khẩu muối năm 2008 lên trên bốn trăm ngàn tấn lí giải rằng năm nay miền nam mưa sớm, miền bắc mưa nhiều, tổng sản lượng muối sẽ giảm, chỉ có thể đạt trên chín trăm ngàn tấn mà nhu cầu cần những một triệu ba trăm ngàn tấn! Nghe thật xác đáng, thuyết phục! Nhưng đó là nhìn nhận thời tiết và xác định sản lượng muối của những người ngồi trong phòng máy lạnh giữa thủ đô. Còn thực tế ngoài đồng muối thì khác hẳn! Thôi, khỏi nói về thời tiết, chỉ nói về sản xuất muối năm nay. Chưa năm nào đồng muối của cả miền bắc, miền trung, miền nam lại được mùa lớn như năm nay. Sản lượng muối chỗ nào cũng tăng khá cao. Sản lượng muối Ninh Thuận tăng 20%. Vụ này, hai ngàn hecta đồng muối Bạc Liêu cho sản lượng gần một trăm ngàn tấn. Chỉ riêng đồng muối Bạc Liêu đủ cung cấp muối ăn và muối sản xuất cho cả đồng bẳng sông Cửu Long. Chỉ một chi nhánh Tiền Giang của công ty muối miền Nam hằng tháng vẫn đều đặn mua được 600 – 700 tấn muối. Mua dễ dàng, vui vẻ vì muối dự trữ trong dân còn dư dả. Chỉ riêng một xã Hòa Lộc, Hậu Lộc, Thanh Hóa có tới bốn trăm ha đồng muối, một huyện Ba Tri, Bến Tre có trên một ngàn hecta đồng muối, năng suất đều đạt trên 45 tấn/ha. Những con số đó bảo đảm rằng năm nay không hề thiếu muối!
Được mùa muối, giá muối lại hợp lí, đúng giá trị hạt muối, từ một triệu hai đến một triệu bốn trăm ngàn đồng một tấn muối. Người làm muối đang hớn hở, tự tin toan tính tăng diện tích đồng muối thì thông tin nhà nước tăng nhập khẩu muối làm cho họ lo lắng, phải tính đến nước đổ muối dự trữ ra bán chạy và dẹp ngay ý định mở rộng diện tích đồng muối! Người làm muối lại đầy phấp phỏng lo âu, cuộc sống lại đầy bấp bênh, khốn khó!
3. Làm ra hòn than, hạt muối là việc lam lũ, vất vả, đầm đìa mồ hôi. Đó là vị muối của cuộc đời người làm than, làm muối. Hờ hững với hòn than, để hòn than đẫm mồ hôi rơi vãi, thất thoát hàng chục, hàng trăm ngàn tấn, xa cách diệu vợi với nắng gió đồng muối, không đồng cảm, chia sẻ được với những lo toan vất vả của người làm muối, những người có trách nhiệm quản lí nhà nước về hòn than, hạt muối đã không có ngọn lửa than trong tim và vị mặn cuộc đời thì hòn than đẫm mồ hôi cũng chỉ là sỏi đá tầm thường và hạt muối chín mươi nhăm phần trăm clorua natri cũng nhạt nhẽo, vô vị! Vì thế, đứng trên núi than, núi muối mà chúng ta vẫn phải nhập than, nhập muối!
Nhà văn Phạm Đình Trọng
94 Phạm Văn Bạch P.15 Q. Tân Bình Tp. HCM Tél 091 8483 823
Email phamdinhtrong2006@yahoo.com.vn
1. Mỏ than Núi Hồng, Thái Nguyên. Mỏ than Bố Hạ, Bắc Giang. Những mỏ than lớn ở Quảng Ninh với những vỉa than mênh mông, trải dài, chỗ lồ lộ lấp lánh dưới mặt trời mách gọi con người đến khai thác, chỗ lặn vào đất đai như muốn cất đi, để dành... Nơi nào có mỏ than, nơi đó có than thổ phỉ, nơi đó liên tục có tai nạn sập hầm do moi than tự phát, nơi đó môi trường bị tàn phá tan hoang, nơi đó có sự hỗn loạn trong khai thác, kinh doanh than! Than vung vãi khắp nơi! Những sà lan lớn, sà lan nhỏ nhộn nhịp trên biển, kìn kìn chở than xuất lậu sang nước láng giềng phương bắc! Than chảy máu lênh láng ngay trước mắt những người có trách nhiệm khai thác, quản lí nguồn tài nguyên vàng đen quí giá của đất nước nhưng họ vẫn dửng dưng coi đó như là việc của người khác, việc của hải quan, của an ninh, của thương mại, của chính quyền tỉnh chứ không phải việc của họ! Có người xót xa ước lượng số than xuất lậu hằng tháng tới hàng chục ngàn tấn thì họ bình thản cãi rằng làm gì đến! Than rơi vãi, mất mát nhiều quá dẫn đến nguy cơ nhà máy phát điện chạy than, các lò hơi công nghiệp thiếu than! Chỉ chờ có thế, những người phụ trách ngành than liền có ngay giải pháp đơn giản, dễ dàng và vui thích là xách cặp ra nước ngoài mua than!
2. Cứ một trăm kilômét vuông đất chúng ta có một kilômét bờ biển. Hẹp chiều ngang, đất nước ta trải dài theo biển, ôm một vùng rộng Thái Bình Dương, vùng biển có độ mặn cao nhất thế giới. Với hơn 3200 kilômét bờ biển nhiệt đới quanh năm nắng nóng, với những đồng muối năng suất cao suốt dọc bờ biển từ bắc vào nam, tưởng như chúng ta không bao giờ phải lo thiếu hạt muối. Thế mà bây giờ chúng ta phải nhập muối biển từ nước ngoài! Đầu năm 2008, chúng ta đã nhập một trăm ngàn tấn muối. Cơ quan quản lí nhà nước về hạt muối còn đề nghị chính phủ tăng hạn ngạch nhập khẩu muối năm nay lên trên bốn trăm ngàn tấn! Vì sao nên nông nỗi này? Hai điều thấy rõ là:
Một. Nhiều năm người làm muối phơi mình trong nắng, ướp mình trong muối nhưng giá bán hạt muối làm ra thấp hơn giá thành sản xuất! Nhiều năm người làm muối bị bỏ mặc điêu đứng, khốn cùng trong thị trường muối không bình thường. Nhà nước không có chính sách hỗ trợ người làm muối trong sản xuất, trong điều tiết giá cả, trong tiêu thụ sản phẩm. Trong khi hạt muối mất giá thì con tôm được giá. Đồng muối thu hẹp để ao tôm mở rộng là lẽ đương nhiên. Người làm muối bỏ muối làm tôm cũng giống như người làm vườn ở Tây Nguyên chặt cà phê trồng cao su rồi lại chặt cao su trồng cà phê, giống như người làm ruộng ở Vĩnh Long bỏ lúa trồng cam, nay lại chặt cam cấy lúa. Con tôm cũng vụ được, vụ mất! Vài vụ tôm bệnh, mất trắng, lại tay trắng quay về cào hạt muối trắng! Cứ loanh quanh, mò mẫm, bế tắc như con kiến leo cành đa cộc! Rồi nhà đầu tư nước ngoài nhảy vào. Bờ biển Việt Nam chỗ nào cũng đẹp như tranh vẽ, chỗ nào cũng cát trắng, nắng vàng, biển xanh, gió lộng, chỗ nào cũng có thể làm khu du lịch, làm resort tuyệt vời. Bờ biển Việt Nam chỗ nào cũng thuận tiện giao thương cả thủy lẫn bộ, chỗ nào cũng có thể làm khu công nghiệp, làm cảng biển. Làm muối chỉ thu được mấy đồng tiền thuế còm cõi lại chui tọt ngay vào kho bạc nhà nước! Quan chức hàng tỉnh, mấy người có quyền quyết định qui hoạch đất đai trong tỉnh chẳng sơ múi gì! Cho nước ngoài thuê đất làm khu du lịch, làm khu công nghiệp thì họ biết điều lắm, thì vui vẻ lắm, thì cứ dài dài gặp gỡ, đãi đằng, hiếu hỉ dưới mọi hình thức. Chỉ riêng khoản chênh lệch giá đất giữa giá đền bù rẻ mạt như bố thí cho dân và cho thuê theo giá thị trường đã đầy hấp dẫn! Điều này giải thích vì sao tỉnh nào cũng say mê giải tỏa dân, thu hồi đất làm khu công nghiệp, say mê làm sân golf, làm khu du lịch, vì sao một vùng non xanh nước biếc thần tiên như vụng Nha Trang bị cắt vụn ra không thương xót cho dự án nhà máy thép xám xịt sỉ sắt, sỉ than, dự án đóng tàu ngổn ngang sắt thép, loang lổ dầu mỡ, dự án Rusalka bịp bợm! Rồi cáp treo lủng lẳng trên lộng lẫy biển trời Nha Trang như đám mạng nhện giăng bẩn căn phòng kính sáng loáng!
Cũng có những khu công nghiệp, sân golf, khu du lịch rất cần thiết nhưng không ít những dự án đầy viển vông, duy ý chí như một thời chúng ta đã hăm hở xây dựng những mô hình viển vông duy ý chí ở Định Công, Thanh Hóa, ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Những mô hình Định Công, Quỳnh Lưu ngày đó chỉ viển vông, duy ý chí nhưng không có vụ lợi cá nhân. Những đại công trường, những sân golf viển vông, duy ý chí bây giờ còn mang nặng tư lợi cá nhân của người có quyền thì sẽ còn thiệt hại to lớn, nặng nề, lâu dài cả về kinh tế, cả về đạo đức xã hội, cả về an sinh xã hội. Hội chứng dự án khu công nghiệp, khu du lịch đang xóa đi những cánh đồng muối mặn mòi mồ hôi người làm muối, xóa đi những cánh đồng muối bảo đảm sự cân bằng, hài hòa của nền kinh tế quốc dân. Đồng muối Cà Ná, Ninh Thuận dù từ trăm năm nay đã nổi tiếng cho hạt muối tốt nhất Đông Nam Á với hàm lượng clorua natri (NaCl) trên 95%, dù năm 2007 đồng muối Cà Ná mới được Chính phủ quyết định đưa vào quy hoạch hệ thống đồng muối bảo đảm nhu cầu muối của nước ta, nhưng phép vua thua lệ làng, nhà đầu tư đã ưng, đã chấm cánh đồng Cà Ná thì quan đầu tỉnh cứ kí quyết định thu hồi 450 ha đồng muối Cà Ná để làm khu công nghiệp Dốc Hầm với nhà máy thép, nhà máy điện! Và người làm muối Cà Ná đang bơ vơ, ngơ ngác không biết sẽ sống ra sao!
Nhọc nhằn kiếm sống, người dân phải đào ruộng muối thành ao nuôi tôm rồi lại san ao nuôi tôm làm ruộng muối. Nhưng cánh đồng muối Cà Ná biến thành khu công nghiệp thì vĩnh viễn mất hạt muối Cà Ná chứa hơn 95% clorua natri! Ninh Thuận mênh mông trảng cát nắng cháy, nhiều nơi có thể làm khu công nghiệp và rất cần trở thành khu công nghiệp để mang lại sức sống mới cho mảnh đất cạn kiệt. Còn hạt muối quí Cà Ná thì phải giữ lại cho bữa ăn, cho công nghiệp giấy, công nghiệp hóa học.
Hai. Những người đề xuất tăng thêm hạn ngạch nhập khẩu muối năm 2008 lên trên bốn trăm ngàn tấn lí giải rằng năm nay miền nam mưa sớm, miền bắc mưa nhiều, tổng sản lượng muối sẽ giảm, chỉ có thể đạt trên chín trăm ngàn tấn mà nhu cầu cần những một triệu ba trăm ngàn tấn! Nghe thật xác đáng, thuyết phục! Nhưng đó là nhìn nhận thời tiết và xác định sản lượng muối của những người ngồi trong phòng máy lạnh giữa thủ đô. Còn thực tế ngoài đồng muối thì khác hẳn! Thôi, khỏi nói về thời tiết, chỉ nói về sản xuất muối năm nay. Chưa năm nào đồng muối của cả miền bắc, miền trung, miền nam lại được mùa lớn như năm nay. Sản lượng muối chỗ nào cũng tăng khá cao. Sản lượng muối Ninh Thuận tăng 20%. Vụ này, hai ngàn hecta đồng muối Bạc Liêu cho sản lượng gần một trăm ngàn tấn. Chỉ riêng đồng muối Bạc Liêu đủ cung cấp muối ăn và muối sản xuất cho cả đồng bẳng sông Cửu Long. Chỉ một chi nhánh Tiền Giang của công ty muối miền Nam hằng tháng vẫn đều đặn mua được 600 – 700 tấn muối. Mua dễ dàng, vui vẻ vì muối dự trữ trong dân còn dư dả. Chỉ riêng một xã Hòa Lộc, Hậu Lộc, Thanh Hóa có tới bốn trăm ha đồng muối, một huyện Ba Tri, Bến Tre có trên một ngàn hecta đồng muối, năng suất đều đạt trên 45 tấn/ha. Những con số đó bảo đảm rằng năm nay không hề thiếu muối!
Được mùa muối, giá muối lại hợp lí, đúng giá trị hạt muối, từ một triệu hai đến một triệu bốn trăm ngàn đồng một tấn muối. Người làm muối đang hớn hở, tự tin toan tính tăng diện tích đồng muối thì thông tin nhà nước tăng nhập khẩu muối làm cho họ lo lắng, phải tính đến nước đổ muối dự trữ ra bán chạy và dẹp ngay ý định mở rộng diện tích đồng muối! Người làm muối lại đầy phấp phỏng lo âu, cuộc sống lại đầy bấp bênh, khốn khó!
3. Làm ra hòn than, hạt muối là việc lam lũ, vất vả, đầm đìa mồ hôi. Đó là vị muối của cuộc đời người làm than, làm muối. Hờ hững với hòn than, để hòn than đẫm mồ hôi rơi vãi, thất thoát hàng chục, hàng trăm ngàn tấn, xa cách diệu vợi với nắng gió đồng muối, không đồng cảm, chia sẻ được với những lo toan vất vả của người làm muối, những người có trách nhiệm quản lí nhà nước về hòn than, hạt muối đã không có ngọn lửa than trong tim và vị mặn cuộc đời thì hòn than đẫm mồ hôi cũng chỉ là sỏi đá tầm thường và hạt muối chín mươi nhăm phần trăm clorua natri cũng nhạt nhẽo, vô vị! Vì thế, đứng trên núi than, núi muối mà chúng ta vẫn phải nhập than, nhập muối!
Nhà văn Phạm Đình Trọng
94 Phạm Văn Bạch P.15 Q. Tân Bình Tp. HCM Tél 091 8483 823
Email phamdinhtrong2006@yahoo.com.vn
Gửi ý kiến của bạn
