Phỏng vấn Phùng Quang Tuấn về Duyên Anh

Lê Dinh: Xin được biết sơ lược tiểu sử của anh.

Phùng Quang Tuấn : Xin vắn tắt: tôi dậy học và làm việc trong ngành giáo dục từ nhiều năm qua.

Lê Dinh: Xin anh cho biết ảnh hưởng truyện của Duyên Anh đối với tầng lớp thanh thiếu niên trước 1975?

Phùng Quang Tuấn: Tôi nghĩ là nhiều. Trước 1975, số thanh thiếu niên đọc và mê truyện của Duyên Anh đông lắm. Khi một nhà văn được nhiều người hâm mộ, luôn đón đọc các tác phẩm của ông, thì dĩ nhiên những gì ông truyền tải qua các tác phẩm đó phải ảnh hưởng nhiều đến suy nghĩ của người đọc. Nếu độc giả đọc mà không thích, thì đương nhiên không bị ảnh hưởng; nhưng tôi tin chắc là người đọc mê truyện của Duyên Anh, và số người đọc Duyên Anh nhiều lắm, cho nên mức độ ảnh hưởng của truyện của Duyên Anh phải cao.

Lê Dinh: Anh có kỷ niệm thân thương nào với Duyên Anh ?

Phùng Quang Tuấn: Tôi là người mê đọc truyện của Duyên Anh nhưng chưa bao giờ được dịp quen biết ông, nên không có kỷ niệm thân thiết nào với nhà văn tôi ngưỡng mộ.

Lê Dinh: Duyên Anh là một nhà văn, nhà báo tài hoa. Anh thích nhất thể loại nào, phong cách nào của Duyên Anh : lãng mạn, tranh đấu, tự sự, tuổi thơ ?

Phùng Quang Tuấn: Thành thật mà nói, tôi thích tất cả các lối viết của Duyên Anh, từ tuổi thơ đến tự sự, đến tranh đấu, đến lãng mạn. Nhưng nếu phải chọn thích nhất cái nào, thì tôi không ngần ngại chọn cách viết về tuổi thơ của ông.

Với tôi, Duyên Anh là văn sĩ viết về tuổi thơ hay nhất. Ông kể chuyện tuổi thơ một cách rất tự nhiên, rất dí dỏm, rất nhẹ nhàng, rất vui, rất thấm… Cách dùng chữ của ông trong truyện tuổi thơ độc đáo lắm, ví dụ như cụm từ “sướng rên mé đìu hiu”. Thú thật, tôi chẳng biết sướng thế nào là “sướng rên mé đìu hiu”, nhưng mà đọc xong cụm từ này, tôi bật cười khoái trá và tự nhiên thấy mình như thực sự sướng cùng với “thằng Vũ” hay “thằng Côn” của Duyên Anh. Khi nói Duyên Anh kể chuyện tuổi thơ thấm lắm, là tôi muốn nói đến cái cảm tưởng “sướng” như vừa kể.

Một việc mà tôi cho là chủ ý của Duyên Anh khi ông viết truyện tuổi thơ là khơi dậy niềm tự hào, kiêu hãnh về dân tộc trong giới trẻ. Qua “Mơ Làm Người Quang Trung”, ông muốn nhắn nhủ các em bé là trước hết các em cần phải biết ước mơ lớn lên trở thành một Quang Trung, một Lê Lợi, một Trần Quốc Toản…, nghĩa là trở thành một người yêu nước. Có yêu nước thì mới tha thiết với đất nước, có tha thiết với đất nước thì mới tìm hiểu về đất nước, có tìm hiểu về đất nước mới thấy tự hào về đất nước, có tự hào về đất nước thì mới dám hy sinh khi cần để bảo vệ đất nước. Nhắn nhủ của nhà văn là trẻ mà không biết ước mơ là phí phạm tuổi trẻ; trẻ mà không biết mơ thành người Quang Trung thì đất nước trông cậy gì được nơi lớp trẻ?

Lê Dinh: Nhận định của anh về những vần thơ Duyên Anh?

Phùng Quang Tuấn: Tôi thích nhà văn Duyên Anh hơn thi sĩ Duyên Anh.

Lê Dinh: Thưa anh, lý giải cho thế nào thật thỏa đáng về sự "lạnh nhạt" của một số người trong giới văn nghệ sĩ Việt Nam hải ngoại đối với nhà văn Duyên Anh sau 1975? Có người cho rằng Duyên Anh đả kích quá nhiều "tướng, tá" miền Nam Việt Nam trước 1975 nên những văn nghệ sĩ ấy sợ liên lụy? Có người nhận định tại vì Duyên Anh lột trần bộ mặt thật cái gọi là "Mặt Trận Kháng Chiến Hoàng Cơ Minh" nên nhiều người trong giới văn nghệ sĩ không muốn dính dáng đến Duyên Anh vì sợ "trúng đạn"? Nhận định của riêng anh?

Phùng Quang Tuấn: Cả hai nhận định trên đều có lý, ngoài ra còn có thể có những lý do khác như:

- Ganh ghét văn tài của Duyên Anh trước cũng như sau 1975,

- Ganh ghét sự thành công lớn của Duyên Anh trên văn đàn và báo giới trước 1975,

- Ganh ghét sự thành công trên phương diện tài chánh của Duyên Anh nhà văn cũng như Duyên Anh nhà báo trước 1975,

- Ghét tính kiêu căng, tự cao của Duyên Anh (điều này cũng dễ hiểu vì người có tài thường có tật!)…

Lê Dinh: Tháng 3 năm 1987, Duyên Anh tâm sự:

"Tôi đi đọc thơ tù. Người Pháp nghe và người Pháp bảo tôi gây cảm hứng cho họ chống lại "một thế giới hãi hùng, ghê tởm, tệ mạt" cộng sản. Tôi đi đọc thơ tù. Người Việt Nam không nghe. Và một số người Việt Nam rỉ tai nhau rằng tôi làm việc cho cộng sản, rằng Bộ chính trị trung ương đảng cộng sản Việt Nam gửi tôi... vượt biển, rằng KGB huấn luyện tôi!"

Tại sao có sự bất công như vậy đối với nhà văn Duyên Anh?

Phùng Quang Tuấn: Tại vì những người đó ghen tức, ghét và muốn đập Duyên Anh cho hả dạ.

Lê Dinh: Cám ơn anh đã dành thời gian trả lời các câu hỏi về nhà văn Duyên Anh. Chúc anh một năm mới thật nhiều hạnh phúc.

Tháng 2/ 2010